Châu Âu đối mặt với cuộc khủng hoảng khí đốt mới

EU nhận khí đốt của Nga qua Ukraine, nhưng thỏa thuận trung chuyển sẽ hết hạn vào cuối năm 2024. Ảnh: Imago/Zuma

Bloomberg đã phân tích tình hình châu Âu sau lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Gazprombank, ngân hàng chính của Nga xử lý các giao dịch liên quan đến năng lượng. Theo Bloomberg, thị trường châu Âu vẫn đang phục hồi sau những cú sốc năng lượng nghiêm trọng xảy ra cách đây hai năm, với xung đột Nga-Ukraine góp phần làm giá khí đốt tăng 45% trong năm nay. Mặc dù giá hiện tại vẫn thấp hơn mức kỷ lục năm 2022, nhưng chúng được cho là đủ cao để làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt cho các hộ gia đình và gia tăng áp lực lên các nhà sản xuất.

Bloomberg dẫn lời Tiến sĩ Markus Krebber, Tổng giám đốc điều hành của RWE AG (một trong những công ty năng lượng lớn nhất châu Âu), nêu bật những lo ngại: "Chúng tôi vẫn gặp vấn đề về nguồn cung khí đốt. Nếu chúng tôi thực sự muốn độc lập khỏi khí đốt của Nga, chúng tôi cần có nhiều năng lực nhập khẩu hơn". Lời cảnh báo của ông Krebber được đưa ra trong bối cảnh kho dự trữ khí đốt của châu Âu đang cạn kiệt nhanh chóng, do nhu cầu sưởi ấm tăng cao trong mùa đông, cộng với việc thiếu gió làm giảm sản lượng điện từ năng lượng tái tạo.

Tuần này, Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt lên Gazprombank, một ngân hàng chính của Nga tham gia vào các giao dịch liên quan đến năng lượng và cũng là kênh kết nối cuối cùng giữa Nga với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT. Động thái này có nguy cơ làm gián đoạn những tuyến cung cấp khí đốt cuối cùng từ Nga qua đường ống. Các nhà phân tích tại Energy Aspects, cảnh báo: “Mất đi một trong những tuyến cung cấp khí đốt cuối cùng từ Nga sẽ gia tăng áp lực lên thị trường và đẩy giá năng lượng toàn cầu lên cao hơn nữa”. Hungary, quốc gia phản đối các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt áp đặt đối với Nga do xung đột ở Ukraine, cho rằng bằng cách trừng phạt Gazprombank, Washington đang cố tình gây nguy hiểm cho an ninh nguồn cung năng lượng của một số quốc gia châu Âu.

Bloomberg cho biết giá khí đốt vào mùa hè - thường được dự kiến đủ thấp để bổ sung cho kho dự trữ - hiện đang cao hơn giá dự kiến cho mùa đông sắp tới. Bloomberg lưu ý, điều này chỉ ra rằng chi phí năng lượng có khả năng sẽ vẫn ở mức cao trong một thời gian dài và khi mức dự trữ giảm vào mùa đông năm nay, việc bổ sung dự trữ sẽ ngày càng trở nên khó khăn.

Trong khi đó, các nước châu Âu đang rút hơn 500 triệu m3 khí đốt mỗi ngày để sử dụng từ các cơ sở lưu trữ ngầm (UGS). Theo dữ liệu từ Cơ sở hạ tầng khí đốt châu Âu (GIE), kể từ đầu mùa đông, lượng khí đốt rút ra từ các cơ sở UGS đã cao gấp rưỡi so với năm ngoái. Theo GIE, lượng khí đốt được rút ra từ các cơ sở UGS tại các nước EU lên tới 528 triệu m3 vào ngày 20-11. Trong khi đó, lượng khí đốt được bơm ra đạt 14 triệu m3. Các cơ sở tích trữ khí đốt của châu Âu hiện đã đầy 89,4% (thấp hơn 1,46 điểm phần trăm so với mức trung bình tính đến thời điểm này trong 5 năm qua), với 99,2 tỷ m3 khí đốt được lưu trữ.

Hơn 2 năm kể từ khi Nga siết nguồn cung khí đốt, châu Âu đang phải vật lộn để bảo vệ hệ thống năng lượng của mình. Thị trường thắt chặt phản ánh thách thức của lục địa này trong việc “cai nghiện” hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch của Nga. Vào thời điểm đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng năng lượng năm 2022, Đức đã ra lệnh mua nhanh bắt buộc khí đốt để lưu trữ từ thị trường toàn cầu với giá kỷ lục. Để cố gắng thu hồi một số chi phí phát sinh, Berlin đã áp dụng thuế lưu trữ khí đốt, do các thương nhân hoặc công ty tiện ích trả cho các lần giao hàng qua Đức. Thuế này đã bị chỉ trích nặng nề vì làm tăng chi phí mua LNG cho các quốc gia không giáp biển. "Điều này bắt đầu giống với kịch bản năm 2022, khi đó EU mua khí đốt với bất kỳ giá nào. Năm tới, điều này có khả năng xảy ra trong một năm nhu cầu mạnh mẽ của châu Á", ông Arne Lohmann Rasmussen, nhà phân tích trưởng tại Global Risk Management ở Copenhagen cho biết.

Ông Fatih Birol, giám đốc điều hành của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, đang gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng châu Âu cần lượng khí đốt lưu trữ dồi dào cho cuối mùa đông này nếu quá cảnh khí đốt của Nga qua Ukraine chấm dứt vào ngày 1-1-2025 khi thỏa thuận giữa Moscow và Kiev hết hạn. Tại Đức, nơi nhiều nhà máy phải dừng hoặc cắt giảm sản xuất vì chi phí năng lượng cao, việc rút khí đốt từ kho nhanh hơn gửi đi những tín hiệu đáng ngại rằng áp lực lên nền kinh tế lớn nhất châu Âu có thể kéo dài trong năm thứ ba liên tiếp.

AN BÌNH