Châu Âu có thể buộc Trung Quốc chia sẻ công nghệ để đổi lấy trợ cấp

Đây có thể được xem là một động thái nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào công nghệ Trung Quốc và củng cố lợi thế cạnh tranh của các doanh nghiệp châu Âu, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa hai bên.

Trợ cấp 1 tỷ euro và điều kiện sở hữu trí tuệ

Theo Financial Times, EU dự kiến áp dụng một quy định mới từ tháng 12 năm nay, yêu cầu các công ty Trung Quốc muốn nhận trợ cấp phát triển pin trị giá 1 tỷ euro (khoảng 1,05 tỷ USD) phải chuyển giao sở hữu trí tuệ cho các doanh nghiệp châu Âu. Điều này sẽ giúp EU đạt được hai mục tiêu: khuyến khích sản xuất pin trong khu vực và giảm thiểu sự cạnh tranh từ các công ty nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc.

Châu Âu có thể buộc Trung Quốc chia sẻ công nghệ để đổi lấy trợ cấp

Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực pin, các quan chức cấp cao tiết lộ kế hoạch này có thể được mở rộng sang các chương trình trợ cấp khác, nhằm tạo lợi thế lâu dài cho các doanh nghiệp châu Âu trong cuộc đua công nghệ. Tuy nhiên, các chi tiết cụ thể của quy định vẫn đang được hoàn thiện và có thể thay đổi trước khi chính thức ban hành.

"Con dao hai lưỡi" cho các doanh nghiệp Trung Quốc

Chính sách này có thể trở thành một rào cản đối với các công ty Trung Quốc đang muốn tận dụng các ưu đãi của EU. Bằng cách buộc các doanh nghiệp này chia sẻ bí mật công nghệ, EU không chỉ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp châu Âu tiếp cận công nghệ cao mà còn làm giảm động lực của các công ty Trung Quốc trong việc tham gia các chương trình trợ cấp.

Các tập đoàn lớn như CATL (Contemporary Amperex Technology Co. Limited) và Envision Energy đã đầu tư rất nhiều vào các nhà máy sản xuất tại châu Âu, vì vậy, quy định mới có thể khiến họ phải cân nhắc lại chiến lược. Việc chuyển giao công nghệ đồng nghĩa với việc mất lợi thế cạnh tranh trong dài hạn, điều mà các công ty Trung Quốc khó chấp nhận.

Nguy cơ trả đũa từ Trung Quốc

Trung Quốc có thể không đứng yên trước động thái này. Trong quá khứ, nước này đã có những biện pháp đáp trả khi quyền lợi của mình bị xâm phạm. Gần đây nhất, khi EU áp thuế chống bán phá giá đối với xe điện Trung Quốc, chính phủ Trung Quốc đã phản ứng bằng cách tăng thuế nhập khẩu rượu mạnh từ châu Âu. Bộ Thương mại Trung Quốc thậm chí còn cảnh báo rằng họ có thể tiếp tục nhắm vào các mặt hàng như thịt lợn, sữa và xe hơi cao cấp nhập khẩu từ EU.

Trung Quốc đang nắm giữ nhiều công nghệ sản xuất pin tiên tiến

Mặc dù đây chỉ là những bước đi nhỏ trong cuộc chiến thương mại ngày càng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn, nhưng chúng cũng đủ để ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc đang giữ vai trò quan trọng trong sản xuất pin và công nghệ sạch.

Thách thức trong việc thực thi kế hoạch của liên minh châu Âu

Không thể phủ nhận rằng kế hoạch của EU mang tính chiến lược, nhưng việc thực hiện có thể gặp nhiều khó khăn. Các doanh nghiệp châu Âu có thể hưởng lợi từ chính sách này nhờ cơ hội tiếp cận công nghệ hiện đại, nhưng mối quan hệ hợp tác kinh doanh giữa hai bên có nguy cơ bị tổn hại nghiêm trọng. Đặc biệt, các công ty Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào châu Âu sẽ phải tìm cách đối phó hoặc thậm chí rút lui khỏi thị trường này.

Trong khi đó, EU cũng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh vi phạm các quy định quốc tế về thương mại tự do. Một chiến lược không khéo léo có thể khiến EU mất đi uy tín và làm trầm trọng thêm căng thẳng địa chính trị với Trung Quốc.

Chính sách mới của EU, nếu được thông qua, sẽ là một bước ngoặt lớn trong chiến lược công nghiệp của khu vực. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, từ nguy cơ phản ứng dữ dội của Trung Quốc đến khả năng làm phức tạp thêm mối quan hệ thương mại giữa hai bên. Liệu EU có thể cân bằng giữa tham vọng cạnh tranh và duy trì mối quan hệ hợp tác hay không vẫn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ.

Nguyễn Kim Nhâm