'Chân rết' của tổ chức khủng bố Al-Qaeda tìm cách kiểm soát quốc gia đầu tiên trên thế giới

Người dân xếp hàng tại một trạm xăng ở Bamako. Ảnh: Anadolu

Theo tờ Telegraph (Anh), các tay súng JNIM đã chặn nguồn cung nhiên liệu và đang áp sát Bamako, làm dấy lên lo ngại rằng Mali có thể trở thành quốc gia đầu tiên bị Al-Qaeda kiểm soát trong gần bốn thập kỷ tồn tại của chúng.

JNIM đã công khai tuyên bố muốn noi gương Taliban trong sự kiện lực lượng này kiểm soát Kabul năm 2021, sử dụng chiến thuật chờ đợi lực lượng chính phủ sụp đổ từ bên trong thay vì phát động các cuộc tấn công trực diện.

Từ đầu tháng 9, JNIM đã tuyên bố hạn chế nhập khẩu và tấn công các đoàn xe chở dầu hướng tới những thành phố trọng điểm, trong đó có thủ đô Bamako. Tình trạng thiếu nhiên liệu khiến hoạt động giao thông đình trệ, nhiều trạm xăng phải đóng cửa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân Mali.

Chính phủ Mali thông báo đã tạm dừng các hoạt động của trường học và đại học trên toàn quốc do tình trạng thiếu nhiên liệu ngày càng trầm trọng. Cuộc bao vây đã giáng đòn nặng nề vào Bamako trong hai tuần qua và khiến nền kinh tế của Mali đình trệ. Hiện tại Mali đang ở giữa mùa thu hoạch, một số máy móc nông nghiệp đã không thể hoạt động do thiếu nhiên liệu.

JNIM dường như có ý định cô lập thủ đô bằng cách tăng cường tấn công vào các tuyến đường gần đó. Chuyên gia Jessica Trachias tại International SOS – công ty cung cấp dịch vụ y tế và an ninh quốc tế – nhận định với The Telegraph: “Chúng tôi dự đoán tình hình an ninh sẽ tiếp tục xấu đi trong vài tuần tới, khi JNIM tăng cường phong tỏa nguồn nhiên liệu và mở rộng phạm vi hoạt động trên khắp cả nước”.

Bà Beatriz de Léon Cobo tại Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) phân tích: “Tình trạng thiếu nhiên liệu đã trở thành thách thức thực sự đối với Bamako và chính quyền hiện tại”.

Cũng theo bà, trong vài năm gần đây, Mali đã phải đối mặt với tình trạng thiếu điện trong khi nhiên liệu rất quan trọng với các máy phát điện. Do đó, về cơ bản, nhiên liệu đóng vai trò then chốt với mọi thứ tại Mali, từ vận chuyển thực phẩm đến máy phát điện. Việc JNIM chặn đứng nguồn nhiên liệu đã hạn chế khả năng di chuyển và hoạt động, không chỉ ảnh hưởng đến Bamako mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ miền Nam và thậm chí cả miền Trung đất nước.

Chính quyền quân sự Mali đang đẩy mạnh nỗ lực chống lại các nhóm nổi dậy. Thời gian gần đây, các nhóm nổi dậy đã tiến hành nhiều vụ bắt cóc quy mô lớn nhắm vào các công dân nước ngoài để lấy tiền tài trợ cho các hoạt động ở Tây Phi.

Lo ngại tình hình an ninh tại Mali, Bộ Ngoại giao Mỹ đã yêu cầu các nhân viên không thiết yếu và thành viên gia đình họ rời khỏi quốc gia này. Ngày 28/10, Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã cảnh báo công dân Mỹ ở Mali rời đi ngay lập tức. Mỹ hiện đang áp mức độ cảnh báo du lịch cấp 4 đối với Mali, tức là "không đi du lịch".

Bộ Ngoại giao Anh vào ngày 30/10 cũng cảnh báo công dân nước này rời Mali bằng các chuyến bay thương mại. Những nhân viên ngoại giao không thiết yếu đã được rút khỏi thủ đô Bamako. Bộ Ngoại giao Anh nhấn mạnh thêm: “Không nên rời Mali bằng đường bộ sang các quốc gia láng giềng, vì điều đó quá nguy hiểm do tấn công khủng bố dọc các tuyến quốc lộ”.

Các chuyên gia ước tính JNIM có khoảng 6.000 chiến binh - lực lượng nhỏ trong một quốc gia có 25 triệu người - nhưng nhóm này đã củng cố quyền kiểm soát trên khắp Mali và hiện đang đe dọa các quốc gia ven biển như Benin, Togo và Ghana.

Bà Trichias lo ngại: “Nếu JNIM nỗ lực giành quyền kiểm soát các khu vực trong Mali, những vùng này có thể trở thành nơi ẩn náu cho hoạt động xuyên quốc gia”.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc