Chạm miền thương nhớ

Tôi đang về với quê cha đất tổ, một vùng đất thiêng liêng, đẹp như trong một bức tranh thủy mặc, càng đẹp hơn gấp bội theo những cảm xúc trong lòng tôi.

Sinh ra và lớn lên ở TP. Pleiku, nhưng trong lý lịch tôi có ghi nơi này và được về quê luôn là khát khao trong tôi. Tôi yêu quý quê hương qua những câu chuyện kể từ ba má và những lần về thăm quê ngắn ngủi.

Quê tôi, mảnh đất cuối cùng của tỉnh Bình Định, giáp ranh với tỉnh Quảng Ngãi. Con đường từ quốc lộ 1 về làng đã được bê tông hóa. Cánh đồng xanh, những vườn chuối, vườn dừa cũng xanh mướt tạo cho làng quê một không gian trong lành, mát rượi. Từng ngôi nhà nép bên chân núi Nhiệm thân quen. Cái địa thế dựa vào núi, nhìn ra cánh đồng với dòng mương nước trong xanh uốn lượn thật nên thơ. Nhưng cũng chính cái địa thế này đã tạo cho nó sự hiểm trở trong chiến tranh khi lối vào làng chỉ là con đường độc đạo. Rừng núi dọc theo làng là nơi bà con tìm kế sinh nhai bằng những gánh củi, những loại rau trái rừng và cũng là nơi che giấu cho những đoàn quân “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Những hạt lúa, củ khoai từ đồng quê đã được bà con chắt chiu để nuôi bộ đội từ các đơn vị ở miền Bắc vào đánh giặc. Vùng đất anh hùng đã bao lần bị bom cày đạn xới, những cây dừa cao vút đã bao lần phải gãy đổ rồi lớp dừa mới lại được mọc lên. Chiến tranh ác liệt đã khiến nhiều người dân phải ly tán, tha hương, nhưng tình quê vẫn luôn đong đầy. Tình yêu ấy đã truyền sang cho lớp con cháu ở thế hệ thứ hai, thứ ba, để quê hương vẫn luôn đậm ân tình.

Bước chân trên đường quê mà lòng tôi rưng rưng xúc động. Làng quê nhỏ bé này là nơi tổ tiên bao đời để lại, nơi ông bà, cha mẹ tôi đã sinh ra, lớn lên. Những dấu chân dẫu đã bị thời gian xóa mờ nhưng trong hình dung, tôi vẫn như nhìn thấy ba má đang ở giữa đồng quê với nụ cười lấp lánh trong nắng, trong mưa. Tôi tần ngần đứng ở nơi từng là nhà cũ, nơi ba má cùng các anh chị đã sống trong những ngày còn bom đạn chiến tranh. Quanh tôi là những người bà con chân chất. Tôi không gặp họ nhiều, nhưng những gắn kết với quê hương, họ tộc đã đưa chúng tôi lại gần nhau qua biết bao câu chuyện thân tình.

Ba má tôi rời quê nhà từ trước khi sinh tôi. Pleiku là nơi mà ba má đã nuôi tôi lớn khôn, nhưng tôi vẫn luôn cảm nhận đầy đủ hương vị của quê hương với những kỷ niệm một khi trở về. Tôi ước gì có thể quay ngược lại thời gian ngày tôi còn là một đứa trẻ để mỗi lần về quê là được tắm mình trong mưa, được cùng với đám bạn đi bắt chuồn chuồn, leo núi, rồi được hái lá dừa để làm chong chóng, làm cào cào đá nhau… Những ngày họ hàng có đám cưới hay ngày giỗ, Tết, được cùng má đi rang xay bột rồi theo má thức dậy phơi sương hay ngồi nhìn ba tỉ mỉ làm ra những chiếc bánh in vuông vức rồi đem gói trong những tờ giấy bóng kính nhiều màu sắc tinh khiết, rất đẹp để tôn kính đặt lên bàn thờ ông bà. Rồi lớp người cũ như ba má, chú thím, cậu mợ đều lần lượt thành người thiên cổ. Nhưng nét văn hóa, hương vị quê hương, đặc biệt là không khí đầm ấm gia đình vẫn luôn là một nỗi nhớ, một niềm khắc khoải.

Lần về quê này, tôi không còn được ba má đưa đi thăm thú nữa. Thả bước trên con đường làng, tôi nhớ lần đầu được ba má dẫn về quê sau ngày đất nước thống nhất. Thật là thích thú biết bao khi được đi thăm bà con, thăm những bạn bè của ba má, nghe kể những câu chuyện ngày xưa, những trận chiến chống kẻ thù, những địa danh lịch sử như: Đàn tế trời Tây Sơn, Thành cổ Hoàng Đế, Đài Kính Thiên, tháp Bánh Ít... Đứa trẻ là tôi lúc đó cùng những anh chị em họ chạy tung tăng lên ngọn núi sau nhà hái quả rừng để ăn rồi ra dòng mương trước nhà cũ của ông bà nội ngắm những chú cá tự do bơi lội. Giờ thì chúng tôi đã lớn, ba má và rất nhiều người thân ngày đó đã không còn. Họ đã sinh ra, lớn lên ở dải đất hẹp nên thơ này, sống nép vào chân núi và khi chết đi cũng nằm bên nhau dưới chân núi Nhiệm này.

Bao nhiêu năm đã trôi qua. Làng quê tôi đã thay đổi nhiều, nhưng cuộc sống chân chất, mộc mạc mà tình cảm của người dân cùng với những vườn dừa xanh mướt xen giữa những ruộng lúa, nương bắp, vườn cải… vẫn luôn là một nét đặc trưng không bao giờ mất đi của vùng đất này.

Trở về sau đám cưới, tôi và những người khách đến dự sẽ được trao một món quà nhỏ là gói kẹo mè xửng, vài cái bánh ít lá gai… để đem về cho con cháu ở nhà. Món quà tuy nhỏ nhưng nó là một nét quê rất đẹp được giữ qua nhiều thế hệ. Tôi nhớ lời má kể ngày xưa, khi có đám giỗ, đám cưới, mỗi nhà đều làm rất nhiều bánh ít lá gai, một phần để cúng và một phần làm quà gửi về cho trẻ em và người già. Truyền thống đó vẫn còn đây, hồn quê vẫn sống mãi trong lòng người dân nơi đây và cả những đứa con dẫu đã xa quê tự bao giờ.

Vội vã về rồi lại vội vã đi, nhưng quê hương yêu dấu vẫn luôn trong tim tôi. Sự xa cách chỉ là địa lý, còn tình quê mãi mãi đong đầy như dòng máu nóng luôn chảy và gắn kết các thế hệ cháu con.

NGUYỄN THỊ THÚY ÁI