Chấm dứt tử vong vì viêm màng não do nấm Cryptococcus tại Việt Nam đến năm 2030

Trong khuôn khổ hợp tác với Viện Hàn lâm y học Vương quốc Anh, Trung tâm Y tế toàn cầu, Viện Nhiễm trùng và miễn dịch, Đại học St. George's London, Vương quốc Anh, ngày 19 và 20/2, Trường Đại học Y Hà Nội đã tổ chức "Hội thảo chấm dứt tử vong do viêm màng não do nấm Cryptococcus tại Việt Nam đến năm 2030", quy tụ đội ngũ 12 chuyên gia quốc tế hàng đầu từ Đại học St. George's London, Trường Vệ sinh và dịch tễ London (LSHTM) (Vương quốc Anh), Đại học Wits (Nam Phi), Đại học Duke (Hoa Kỳ).

Về phía Việt Nam, hội thảo có sự tham dự và chủ trì phần thảo luận của GS. Nguyễn Hữu Tú - Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội và PGS.TS. Phan Thị Thu Hương - Cục trưởng Cục phòng chống HIV/AIDS, cùng với các bác sĩ lâm sàng đến từ hơn 10 bệnh viện, cơ sở y tế có chăm sóc và điều trị người bệnh HIV.

Viêm màng não do nấm Cryptococcus là một bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương có tỉ lệ tử vong gần như cao nhất trong số các bệnh lý nhiễm trùng cơ hội ở người bệnh HIV tiến triển. Bệnh do Cryptococcus có biểu hiện lâm sàng đa dạng, từ các trường hợp nhiễm Cryptococcus không có triệu chứng đến các trường hợp có biểu hiện viêm màng não điển hình như sốt đau đầu, buồn nôn, đau đầu, nhìn mờ…

Các đại biểu tham dự Hội thảo chấm dứt tử vong vì viêm màng não do nấm Cryptococcus tại Việt Nam đến năm 2030.

Tại Việt Nam, nghiên cứu được tiến hành bởi TS. Vũ Quốc Đạt (Trường Đại học Y Hà Nội) và cộng sự tại 22 cơ sở điều trị người bệnh HIV được công bố trên tạp chí J Acquir Immune Defic Syndr vào năm 2021 ghi nhận tỉ lệ nhiễm nấm Cryptococcus ở người bệnh HIV có CD4 dưới 100 tế bào/ml là 3.1%.

Nghiên cứu gần đây được thực hiện bởi PGS. Lê Thùy và các cộng sự tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tại TP. Hồ Chí Minh và Bệnh viện Bạch Mai, báo cáo tại hội nghị Hội nghị về Retrovirus và Nhiễm trùng cơ hội (CROI 2024) cho thấy tỉ lệ nhiễm nấm cryptococcus ở người bệnh HIV tiến triển là 4.3%.

Mặc dù được điều trị, tỉ lệ tử vong do viêm màng não do nấm Cryptococcus vẫn có thể lên đến trên 40%. Năm 2022, dựa trên các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng được dẫn dắt bởi nhóm nghiên cứu của GS Joseph N Jarvis và Thomas S Harrison, cùng với các chuyên gia khác cùng tham dự hội thảo, Tổ chức Y tế thế giới đã chính thức khuyến cáo phác đồ liposome amphotericin B liều cao, duy nhất phối hợp với fluconazole và flucytosine để điều trị viêm màng não do nấm Cryptococcus. Phác đồ này đã được chứng minh là hiệu quả cũng như giảm được rất nhiều tác dụng phụ của các phác đồ trước đây.

Phát biểu tại Hội nghị, GS. Nguyễn Hữu Tú đánh giá cao sự hợp tác hiệu quả của các Trường đại học hàng đầu thế giới tại Anh, Nam Phi và Hoa Kỳ cùng với Trường Đại học Y Hà Nội trong việc triển khai các nghiên cứu tại Việt Nam, cũng như tăng cường năng lực đào tạo cho nhân viên Y tế.

GS. Nguyễn Hữu Tú chia sẻ sự cam kết cao nhất của lãnh đạo nhà trường trong việc tiếp tục định hướng nghiên cứu, cũng như cam kết dành nguồn lực của nhà trường trong việc phát triển hơn nữa các hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khoa học Sức khỏe.

PGS. Phan Thị Thu Hương đánh giá cao những đóng góp của Trường Đại học Y Hà Nội trong công tác phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam trong thời gian quan. Thông qua các chia sẻ kết quả nghiên cứu quan trọng trên thế giới cũng như xem xét khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, PGS. Phan Thị Thu Hương bày tỏ sự ủng hộ việc đưa các bằng chứng khoa học vào các hướng dẫn quốc gia và cam kết Cục Phòng chống HIV/AIDS sẽ xem xét các bằng chứng khoa học này để chỉnh sửa Hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS trong thời gian sớm nhất.

Đồng thời, Cục Phòng chống HIV/AIDS mong muốn tiếp tục được đồng hành cùng các nhà khoa học hàng đầu toàn cầu trong việc cải thiện chất lượng chăm sóc và điều trị HIV tại Việt Nam, góp phần vào việc hiện thực hóa mục tiêu thanh toán HIV/AIDS đến năm 2030.

Tại hội thảo, các chuyên gia đã chia sẻ những kinh nghiệm trên thế giới về chẩn đoán và điều trị các bệnh lý nhiễm trùng nặng ở bệnh nhân HIV tiến triển, bên cạnh bệnh do Cryptococcus là bệnh do nấm Talaromyces marneffei (trước đây gọi là Penicillium marneffei), histoplasma, lao cũng như những nghiên cứu mới nhất được đưa vào các hướng dẫn chẩn đoán và điều trị quốc tế, bên cạnh đó cùng trao đổi các vấn đề thực tế còn tồn tại trong nước về chẩn đoán và chăm sóc bệnh nhân HIV.

Đỗ Vi