Câu hỏi thường gặp liên quan đến bệnh hồng ban đa dạng

1. Đông y có chữa được bệnh hồng ban đa dạng không?

Nguyên nhân của hồng ban đa dạng chưa rõ ràng. Người ta cho rằng đây là một phản ứng của da xảy ra sau khi tiếp xúc với một chất gây kích ứng. Vì vậy, đông y không chữa được nhưng có nhiều phương thuốc giúp hỗ trợ điều trị giảm các triệu chứng rất hiệu quả với căn bệnh này.

2. Các phương pháp điều trị bệnh hồng ban đa dạng

Tùy từng nguyên nhân, mức độ của bệnh mà các bác sĩ sẽ xác định điều trị đặc hiệu cho nguyên nhân này.

Nếu hồng ban đa dạng có biểu hiện nhẹ sẽ tự hết sau vài tuần. Kem dưỡng ẩm và corticosteroid thoa tại chỗ có thể đẩy nhanh tốc độ phục hồi và làm giảm các triệu chứng của ngứa hoặc rát bỏng.

Nếu hồng ban đa dạng nặng có thể đe dọa tính mạng. Bệnh nhân cần nhập viện để chăm sóc vết thương ngoài da, giảm đau, bù dịch và nước điện giải. Nếu tổn thương da nhiễm trùng cần sử dụng kháng sinh. Hội chẩn bác sĩ chuyên khoa về mắt nếu mắt bị tổn thương. Trong giai đoạn đầu, bệnh nhân cần uống thuốc corticosteroid. Trong những trường hợp khó điều trị, các thuốc ức chế miễn dịch có thể được sử dụng.

Tuy nhiên, hồng ban đa dạng dễ tái phát nên nếu phát ban da xuất hiện sau bệnh mụn rộp và xuất hiện nhiều lần trong năm, thì bạn cần sử dụng một liều thuốc nhỏ hàng ngày để ức chế virút herpes simplex (virus gây ra bệnh mụn rộp) trong vài tháng.

Trường hợp bệnh hồng ban đa dạng tiến triển nặng, người bệnh cần đến thăm khám tại cơ sở y tế.

Hồng ban đa dạng xuất hiện đột ngột và biểu hiện đầy đủ các triệu chứng trong vòng 72 giờ. Một vài trường hợp bệnh nhân có cảm giác ngứa hoặc nóng rát tại thương tổn.

Hầu hết các trường hợp, mỗi đợt tiến triển bệnh thường diễn ra trong 2 tuần, khi khỏi không để lại di chứng. Một số trường hợp có thể để lại di chứng ở mắt do việc chăm sóc thương tổn niêm mạc mắt không được kịp thời. Rất hiếm các trường hợp để lại các dát tăng hay giảm sắc tố sau khi thương tổn da thoái lui. Bệnh có thể tái phát, nhất là những trường hợp hồng ban đa dạng liên quan tới nhiễm HSV, thường tái phát 1-2 lần mỗi năm. Những trường hợp sử dụng các chất ức chế miễn dịch như corticoid thì số lần tái phát nhiều hơn và thời gian tiến triển mỗi lần tái phát thường kéo dài hơn bình thường. Những trường hợp này có thể tái phát 5 đến 6 lần mỗi năm.

Hồng ban đa dạng ở giai đoạn cấp tính sử dụng thuốc bôi corticoid. Kết hợp thuốc bôi với thuốc uống kháng histamin theo chỉ định của bác sĩ tại vị trí tổn thương. Bôi corticoid ở vết trợt niêm mạc miệng từ 2 - 3 lần/ngày, kết hợp cùng với súc miệng bằng dung dịch có chứa diphenhydramin và lidocain.

Trong trường hợp người bệnh bị tổn thương niêm mạc mắt, cần sử dụng thuốc nhỏ mắt hàng ngày. Trường hợp bệnh tiến triển nặng, người bệnh cần đến thăm khám tại chuyên khoa mắt.

3. Bệnh hồng ban đa dạng có chữa khỏi được không?

Là căn bệnh liên quan đến cơ chế miễn dịch nên hầu hết bệnh nhân bị hồng ban đa dạng đều hồi phục hoàn toàn; tuy nhiên, có thể có nguy cơ bị tái phát lại đặc biệt là sau nhiễm bệnh mụn rộp.

4. Những chú ý quan trọng đối với bệnh hồng ban đa dạng

Hồng ban đa dạng gây ra rất nhiều các thương tổn trên da người bệnh, có thể lên tới số lượng hàng trăm trong vòng 24 giờ. Các vị trí đầu tiên xuất hiện thương tổn là mu bàn tay, bàn chân, sau đó dần dần lan dọc theo các chi đến thân mình, thường tập trung thành từng đám tại khuỷu tay và đầu gối.

Các thương tổn có màu đỏ hoặc hồng, hình tròn, có ranh giới rõ. Sau một thời gian, các tổn thương da này dần dày lên tạo thành các nốt sẩn, sờ thấy được và có thể kết hợp với nhau tạo thành các mảng có đường kính vài centimet. Thời gian tiến triển của thương tổn là trên 72 giờ. Tại các vị trí này, người bệnh thường có cảm giác ngứa nhẹ hoặc bỏng rát, có thể hình thành vảy tiết hoặc bọng nước.

Mức độ ảnh hưởng của hồng ban đa dạng đến người bệnh phụ thuộc vào diện tích bề mặt cơ thể của người bệnh bị ảnh hưởng bởi các thương tổn của bệnh, nhất là các thương tổn ở vùng niêm mạc.

Nếu các vết tổn thương trên da và niêm mạc không được chăm sóc cẩn thận có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng da, để lại sẹo, nhiễm trùng huyết, tổn thương mắt vĩnh viễn dẫn tới mù lòa, viêm các cơ quan nội tạng (gan, phổi)...

Ngoài ra, đối với trường hợp người bệnh có các yếu tố tiên lượng xấu (có tổn thương tạng, cấy ghép tủy xương, rối loạn chức năng thận, tuổi cao…), hồng ban đa dạng có thể trở nên nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong.

Do vậy, nếu người bệnh có các yếu tố nguy cơ tiên lượng xấu hoặc các dấu hiệu bệnh trở nặng, cần ngay lập tức đến gặp bác sĩ để có được những phác đồ điều trị kịp thời, tránh để xảy ra những hậu quả đáng tiếc.

5. Chi phí khám chữa bệnh

Để xác định các bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm cơ bản như công thức máu, sinh hóa máu, tổng phân tích nước tiểu để sơ bộ tìm nguyên nhân và đánh giá các rối loạn nếu có.

– Mô bệnh học: Hình ảnh mô bệnh học của hồng ban đa dạng không đặc hiệu để phục vụ cho chẩn đoán xác định, nhưng có giá trị để chẩn đoán phân biệt. Biểu hiện sớm nhất trên hình ảnh giải phẫu bệnh là sự hoại tử của tế bào sừng. Tiếp theo là hiện tượng phù nề lớp gai và hiện tượng thoái hóa từng điểm của các tế bào đáy, xâm nhập viêm dạng lichen từ nhẹ đến vừa của tế bào lympho và mô bào tại vị trí giữa thượng bì và trung bì.

Miễn dịch huỳnh quang trực tiếp của hồng ban đa dạng không đặc hiệu, có thể thấy sự lắng đọng của IgM và C3 tại vị trí giữa thượng bì và trung bì hoặc quanh các tế bào thượng bì bị hoại tử.
Xét nghiệm tìm căn nguyên liên quan đến vi sinh vật.

+ HSV: xét nghiệm tế bào học dịch bọng nước, PCR hoặc nuôi cấy virus. DNA HSV có thể tìm thấy trên mẫu sinh thiết da bằng PCR. Các xét nghiệm huyết thanh IgM và IgG đối với HSV không có giá trị đối với hồng ban đa dạng tái phát.

+ M.pneumoniae: chụp Xquang ngực, PCR bệnh phẩm dịch hầu họng và xét nghiệm huyết thanh với sự có mặt của IgM hoặc hiệu giá kháng thể IgG tăng gấp 2 lần.

+ Các xét nghiệm virus khác.

Chính vì vậy, việc điều trị hồng ban đa dạng ở mỗi người có các chi phí khác nhau, nếu xét nghiệm máu tổng quát dao động từ 1.000.000 – 3.000.000VNĐ; Mức giá xét nghiệm nước tiểu có thể dao động từ 100.000 - 300.000VNĐ; sinh thiết mô bệnh học có chi phí cao hơn so dao động từ 5.000.000 - 10.000.000VNĐ, tùy vào chất lượng dịch vụ.

BS. Nguyễn Văn Thành