Cánh quân đặc biệt giải phóng Trường Sa

Xin ông cho biết về cánh quân đã giải phóng quần đảo Trường Sa cách đây 50 năm?

Cùng với Tổng tiến công giải phóng Sài Gòn - Gia Định trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, việc chúng ta giải phóng quần đảo Trường Sa có ý nghĩa chiến lược, ý nghĩa lịch sử và hiện thực sâu sắc. Cánh quân thực hiện nhiệm vụ đặc biệt quan trọng này do Quân chủng Hải quân cùng lực lượng phối thuộc của Quân khu 5 đảm nhiệm.

PGS.TS Nguyễn Văn Sáu - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Lịch sử quốc phòng Việt Nam.

Lực lượng giải phóng quần đảo Trường Sa là Đoàn C75 gồm ba tàu 673, 674, 675 của Đoàn 125 chở Đội 1 của Trung đoàn 126 đặc công Hải quân, 1 phân đội hỏa lực của đặc công nước thuộc Tiểu đoàn 471 (Quân khu 5) do Trung đoàn trưởng Trung đoàn 126 Hải quân Mai Năng làm Chỉ huy trưởng. Sáng sớm 11/4/1975, Đoàn C75 bí mật rời cảng Đà Nẵng hướng ra Trường Sa, cải trang thành tàu đánh cá. Chiều 13/4/1975, biên đội tàu của ta đã tiến gần đảo Song Tử Tây. Sau khi nổ súng tiến công giải phóng Song Tử Tây, bộ đội ta lần lượt làm chủ các đảo khác như Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn...

Sau khi giải phóng các đảo trên một vùng biển rộng lớn, 9 giờ sáng 29/4/1975, cờ giải phóng đã tung bay trên đảo Trường Sa - hòn đảo lớn nhất, cũng là đảo cuối cùng mà quân đội Sài Gòn đóng giữ ở quần đảo Trường Sa khi đó.

Quân chủng Hải quân cùng lực lượng phối thuộc của Quân khu 5 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Chiến công này khẳng định sự chỉ đạo sáng suốt, chính xác, kịp thời của Quân ủy T.Ư, Bộ Tổng tư lệnh và Quân chủng Hải quân trên mũi tiến công trên hướng biển trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975.

Để hoàn thành nhiệm vụ này, những người lính của chúng ta, nhất là Đặc công Hải quân và lực lượng phối thuộc đã được rèn luyện và kinh qua cả quá trình thực chiến nhiều năm trước đó. Cùng với đó là tinh thần chiến đấu, lòng quả cảm sẵn sàng hy sinh để giải phóng quần đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Giải phóng đảo Song Tử Tây

Bên cạnh sự quả cảm và ý chí tiến công của những người lính, Bộ Tổng Tư lệnh của ta trước đó đã có những quyết sách như thế nào?

Trong chiến dịch đặc biệt này, Bộ Tổng Tư lệnh mà trực tiếp là Đại tướng - Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp đã cho thấy tầm nhìn tư duy chiến lược hết sức nhạy bén, đúng đắn và sâu sắc. Với tài năng quân sự đặc biệt của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp sớm nhận ra thời cơ giải phóng quần đảo Trường Sa, báo cáo Bộ Chính trị thông qua. Đại tướng đã kiến nghị với Bộ Chính trị: “Vừa chuẩn bị cho trận quyết chiến chiến lược cuối cùng, vừa tiến hành giải phóng các đảo và quần đảo quân ngụy đang chiếm giữ”. Kiến nghị này được thông qua và ghi vào Nghị quyết Bộ Chính trị ngày 25/3/1975.

Chấp hành Nghị quyết Bộ Chính trị đề ra, Đại tướng thay mặt Quân ủy T.Ư, Bộ Tổng Tư lệnh trực tiếp chỉ đạo Bộ Tổng Tham mưu, Quân chủng Hải quân và Quân khu 5 phối hợp xây dựng kế hoạch, tổ chức lực lượng giải phóng quần đảo Trường Sa trong thời gian sớm nhất có thể, tức là triệt để tranh thủ thời cơ giành thắng lợi nhanh nhất.

Cùng với đó, nhận rõ được ý đồ xâm chiếm của một số thế lực nước ngoài, Đại tướng có sự chỉ đạo rất kiên quyết, sáng suốt. Tổng Tư lệnh đã ra lệnh rõ ràng: Khi thấy quân ngụy Sài Gòn nguy khốn thì lập tức tổ chức đánh chiếm các đảo. Trường hợp nước ngoài thừa cơ quân ngụy khốn đốn mà đã chiếm đảo, thì ta kiên quyết chiếm lại, gặp khó khăn gì phải báo cáo Tổng hành dinh. Mệnh lệnh này cho thấy trách nhiệm chính trị của Đại tướng, được truyền lửa vào mỗi cán bộ, chiến sĩ ta kiên quyết giành và giữ từng tấc đảo, sải biển thiêng liêng của Tổ quốc.

Bộ đội vận chuyển hàng từ đất liền ra xây dựng quần đảo Trường Sa. Ảnh: TƯ LIỆU

Chiến công của cánh quân thứ 6 có ý nghĩa như thế nào trong thời điểm đó và giai đoạn sau này, thưa ông?

Có thể khẳng định rằng, chiến công đặc biệt này đã góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, làm cho thắng lợi ấy mang đúng ý nghĩa trọn vẹn là giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, kết thúc vẻ vang sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước kéo dài 21 năm (1954 - 1975). Điều này cho thấy tầm nhìn sáng suốt, sự chỉ đạo chiến lược chính xác, kịp thời của Bộ Chính trị, Quân ủy T.Ư và Bộ Tổng Tư lệnh.

Cùng với việc khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa, mảnh đất thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam từ bao đời, đặc biệt lúc đó, một số nước cũng đang có ý định dòm ngó và sẵn sàng xâm chiếm, chiến công này cho thấy rõ hơn vai trò của lực lượng Hải quân nhân dân Việt Nam kết hợp với các lực lượng vũ trang hình thành nên một lực lượng tổng hợp để bảo vệ vững chắc chủ quyền đất nước.

Việt Nam chúng ta là một quốc gia có ưu thế về biển, với bờ biển dài 3.260km cùng hơn 3.000 hòn đảo ven bờ và đặc biệt là hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa đã tạo nên thế phòng thủ vững chắc từ hướng biển. Cùng với giải phóng trên đất liền thì giải phóng quần đảo Trường Sa năm 1975 càng cho thấy ý nghĩa chính trị, ý nghĩa quân sự và tầm nhìn chiến lược của Đảng ta trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt là khi diện tích chủ quyền biển, đảo chúng ta lớn gấp ba lần diện tích đất liền với hơn 1 triệu km2.

Cán bộ, chiến sĩ Trường Sa duyệt đội ngũ trên quần đảo, ngày 21/4/2023. Ảnh: NGUYỄN MINH

Thắng lợi của chiến dịch giải phóng quần đảo Trường Sa cũng để lại cho chúng ta nhiều kinh nghiệm quý. Trong đó có việc nắm bắt kịp thời diễn biến thực tế chiến trường, nắm bắt đúng thời cơ hạ quyết tâm chiến lược kịp thời, chính xác. Đồng thời, phát huy thế tiến công chiến lược, tập trung tổ chức lực lượng, huy động phương tiện, nhanh chóng và kiên quyết hành động. Đồng thời, phát huy sức mạnh chính trị tinh thần, nêu cao ý chí quyết chiến quyết thắng cho cán bộ, chiến sĩ quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Cảm ơn ông.

THỤY DU (thực hiện)