Cánh cửa đưa sản phẩm OCOP Cao Bằng ra thị trường lớn

Nút thắt tiêu thụ vẫn chưa được tháo gỡ

Những năm gần đây, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tại tỉnh Cao Bằng đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực. Tính đến đầu năm 2025, toàn tỉnh có hơn 150 sản phẩm OCOP đạt hạng từ 3 sao trở lên, trải đều ở các nhóm ngành như thực phẩm, đồ uống, thảo dược, dệt may và thủ công mỹ nghệ. Các sản phẩm đặc trưng như miến dong Phia Đén, chè dây Trà Lĩnh, mật ong đá Trùng Khánh, gạo nếp Ong Hạ Lang, khẩu sli… không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là biểu tượng văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số.

Tuy nhiên, hành trình chinh phục thị trường của sản phẩm OCOP Cao Bằng vẫn đang gặp không ít rào cản. Trước hết, phần lớn các chủ thể OCOP là hợp tác xã nhỏ, hộ kinh doanh cá thể, năng lực sản xuất còn manh mún, thiếu tính chuyên nghiệp. Sản phẩm chủ yếu dưới dạng thô, chưa được đầu tư chế biến sâu, công nghệ bảo quản lạc hậu dẫn tới khó đáp ứng được tiêu chuẩn chuỗi bán lẻ hiện đại.

Tính đến đầu năm 2025, toàn tỉnh Cao Bằng có hơn 150 sản phẩm OCOP đạt hạng từ 3 sao trở lên. Ảnh: Ngọc Hoa

Thêm vào đó, bao bì, mẫu mã sản phẩm còn đơn điệu, thiếu sự nhận diện thương hiệu. Nhiều sản phẩm chưa hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc, chưa đạt chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, yếu tố bắt buộc khi muốn vào siêu thị hoặc xuất khẩu. Một số HTX cũng cho biết khó tiếp cận vốn vay ưu đãi, chưa đủ nguồn lực thuê đội ngũ tiếp thị, thiết kế truyền thông hay vận hành gian hàng chuyên nghiệp.

Khó khăn càng lớn hơn khi sản phẩm vùng cao phải cạnh tranh gay gắt với hàng hóa sản xuất công nghiệp có giá rẻ, mẫu mã đồng đều và hệ thống phân phối phủ khắp. Trong khi đó, người tiêu dùng ở đô thị chưa thực sự quen thuộc với đặc sản vùng miền tạo ra một “độ vênh” giữa tiềm năng và hiện thực tiêu thụ.

Bệ phóng từ hội chợ

Trong bối cảnh đó, hội chợ trở thành một “bệ phóng” thực sự hiệu quả. Thông qua việc tổ chức và tham gia định kỳ các sự kiện hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh, Cao Bằng đã mở ra hướng đi mới cho các hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ.

Thực tế tại Cao Bằng cho thấy, việc chủ động tham gia các hội chợ đã giúp nhiều HTX “lột xác” về tư duy thị trường. Chị Nguyễn Thanh Liên, đại diện HTX Tâm Hòa, thành viên Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng chia sẻ tại Hội chợ xúc tiến thương mại cho các HTX khu vực miền Bắc: “Việc tham dự hội chợ không chỉ giúp HTX của chúng tôi quảng bá sản phẩm, tiếp cận người tiêu dùng thành thị mà còn mở ra những cơ hội liên kết với doanh nghiệp phân phối. Mỗi lần tham gia là một lần được học hỏi thêm về xu hướng tiêu dùng, từ đó cải tiến mẫu mã, bao bì và cách thức giới thiệu sản phẩm.”

Theo đó, chị Liên kỳ vọng trong thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh và các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục tổ chức thêm nhiều hội chợ thiết thực hơn, không chỉ trong tỉnh mà vươn ra đô thị lớn: “Khi sản phẩm của hợp tác xã được hiện diện thường xuyên tại các kênh bán lẻ hiện đại, siêu thị, sàn thương mại điện tử, đó mới là lúc thương hiệu OCOP Cao Bằng thật sự có chỗ đứng.”

Hành trình chinh phục thị trường của sản phẩm OCOP Cao Bằng vẫn đang gặp không ít rào cản. Ảnh: Ngọc Hoa

Không chỉ là một hoạt động thương mại thuần túy, hội chợ xúc tiến thương mại ngày càng được nhìn nhận là không gian sáng tạo, nơi kết nối ý tưởng và khơi dậy khát vọng phát triển của kinh tế hợp tác.

Theo ông Đinh Hồng Thái, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhận định, việc đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại qua hội chợ là một “cánh cửa lớn” mở ra cho khu vực kinh tế tập thể phát triển mạnh mẽ hơn.

“Các hội chợ xúc tiến thương mại là một hoạt động rất có ý nghĩa, góp phần thiết thực vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu vực kinh tế tập thể. Đây là cơ hội để các hợp tác xã khẳng định thương hiệu, tiếp cận thị trường một cách chuyên nghiệp và từng bước hội nhập với dòng chảy của nền kinh tế hiện đại”, ông Đinh Hồng Thái nhấn mạnh.

Ông cũng cho rằng, hội chợ không đơn thuần là nơi trưng bày sản phẩm, mà còn là diễn đàn mở, nơi hội tụ trí tuệ, tài năng và khát vọng vươn lên của hàng ngàn thành viên hợp tác xã, những người đang miệt mài làm kinh tế, giữ gìn bản sắc văn hóa và đóng góp thiết thực cho sự nghiệp phát triển đất nước.

Từ đặc sản bản làng đến thương hiệu quốc gia

Để nâng tầm sản phẩm OCOP và phát huy hiệu quả hội chợ, tỉnh Cao Bằng đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Trước hết là tăng cường tổ chức và hỗ trợ HTX tham gia hội chợ, từ việc bố trí kinh phí gian hàng, hỗ trợ vận chuyển, đến tập huấn kỹ năng vận hành gian hàng, trưng bày sản phẩm, giao tiếp với khách hàng.

Tỉnh đã ban hành chính sách hỗ trợ tối đa 50 triệu đồng/gian hàng cho các sản phẩm đạt OCOP 3 sao trở lên, đồng thời khuyến khích các HTX liên kết thành nhóm ngành để cùng tham gia các sự kiện lớn tại Hà Nội, Quảng Ninh, TP.HCM… Năm 2024, Cao Bằng đã tổ chức hoặc tham gia hơn 15 sự kiện xúc tiến thương mại cấp vùng và toàn quốc, mang lại nhiều cơ hội kết nối đơn hàng cho các chủ thể OCOP.

Bên cạnh đó, tỉnh đẩy mạnh đào tạo kỹ năng số, hướng dẫn các HTX xây dựng gian hàng trực tuyến, tham gia các phiên chợ số trên sàn thương mại điện tử như TikTok Shop, Shopee… Đây là bước đi chiến lược để vừa tiết giảm chi phí hội chợ truyền thống, vừa mở rộng phạm vi tiêu thụ tới khách hàng ở xa.

Hiện tỉnh cũng đang hoàn thiện Đề án phát triển hệ thống phân phối sản phẩm OCOP giai đoạn 2025-2030, trong đó nhấn mạnh ba trụ cột: xúc tiến thương mại chuyên sâu, nâng cao năng lực chủ thể OCOP và thúc đẩy chuyển đổi số.

Có thể nói, hội chợ chính là nơi sản phẩm OCOP được “kiểm định” bằng nhu cầu thực tế của thị trường, và cũng là nơi đánh thức tư duy thị trường của người sản xuất. Khi được tổ chức bài bản và gắn với chiến lược dài hạn, hội chợ sẽ không chỉ là điểm dừng quảng bá, mà là điểm khởi đầu cho hành trình phát triển thương hiệu bền vững.

Với quyết tâm chính trị từ chính quyền địa phương và sự đồng hành của các tổ chức xúc tiến, nếu được tháo gỡ điểm nghẽn sản phẩm OCOP Cao Bằng hoàn toàn có thể vươn ra khỏi bản làng, trở thành niềm tự hào của vùng cao, vững vàng trong chuỗi giá trị quốc gia.

Thiên Kim