Doanh nghiệp cần quản trị chặt rủi ro tỷ giá trước áp lực thuế quan

Đồng USD. Ảnh: THX/TTXVN

Áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu

Trong báo cáo thị trường tiền tệ mới đây của Công ty cổ phần Chứng khoán MB (MBS), đà phục hồi của đồng USD trong tháng 5 đã gia tăng đáng kể áp lực giảm giá lên đồng VND. Cùng với đó, tỷ giá cũng chịu sức ép từ trong nước khi nhu cầu ngoại tệ tăng cao.

Theo MBS, trong tháng 5, Kho bạc Nhà nước tiếp tục chào mua USD từ các ngân hàng thương mại với tổng trị giá lên tới 250 triệu USD, qua đó nâng tổng lượng USD mua vào từ đầu năm đến nay lên gần 1,6 tỷ USD. Điều này đã phần nào khiến nguồn cung ngoại tệ càng bị thắt chặt.

Ngoài ra, tháng 5 là tháng cao điểm nhập khẩu, khiến nhu cầu ngoại tệ của các doanh nghiệp tăng mạnh. Theo đó, tỷ giá liên ngân hàng đã chạm mức cao kỷ lục tại 26.029 VND/USD vào ngày 29/5, trước khi kết tháng ở mức 26.008 VND/USD, tương ứng với mức tăng 2,2% so với đầu năm.

Các chuyên gia của MBS cho rằng, tỷ giá dự kiến sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức trong năm nay. Nguyên nhân là do đồng USD được kỳ vọng sẽ duy trì sức mạnh nhờ chính sách bảo hộ thương mại ở mức cao và mặt bằng lãi suất cao của Mỹ khi Fed dự báo chỉ cắt giảm lãi suất hai lần trong năm.

Bên cạnh đó, rủi ro liên quan đến thuế đối ứng cũng sẽ là yếu tố có tác động lớn đối với tỷ giá USD/VND trong năm 2025. Trong trường hợp thuế đối ứng được giữ ở mức cao sẽ là thách thức lớn đối với hoạt động xuất khẩu và thu hút FDI của Việt Nam, dẫn đến nguồn cung ngoại tệ bị siết chặt và tạo thêm áp lực lên tỷ giá.

Các chuyên gia của Ngân hàng UOB (Singapore) cho biết, sự suy yếu của đồng VND so với USD chủ yếu xuất phát từ rủi ro gia tăng về khả năng Mỹ tái áp mức thuế 46% nếu các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Việt không đạt được tiến triển rõ rệt. Những yếu tố này dự kiến sẽ tiếp tục tạo áp lực lên VND trong ngắn hạn.

Theo UOB, đồng VND sẽ tiếp tục dao động ở vùng giá yếu trong biên độ giao dịch với USD đến hết quý III/2025. Tuy nhiên, từ quý IV/2025 trở đi, VND có thể bắt đầu lấy lại đà phục hồi, hòa nhịp cùng xu hướng cải thiện chung của các đồng tiền châu Á khi bất ổn thương mại dần lắng dịu. Ngân hàng này dự báo tỷ giá quý III/2025 ở mức 26.300 VND/USD và dịu xuống 26.100 VND/USD trong quý IV/2025.

Thực tế không chỉ riêng USD/VND, tỷ giá đồng VND so với các ngoại tệ khác cũng chịu biến động mạnh thời gian qua; trong đó, VND giảm giá khoảng 11-12% so với EUR (đồng EURO) và đồng JPY (đồng Yên Nhật).

Việc đồng VND mất giá đáng kể so với các ngoại tệ mạnh đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của không ít doanh nghiệp, đặc biệt ở nhóm doanh nghiệp xuất nhập khẩu và các công ty có các khoản vay nợ bằng ngoại tệ. Chẳng hạn, tại Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đã ghi nhận khoản lỗ không thường xuyên do diễn biến của đồng JPY trong quý đầu năm. ACV ghi nhận khoản lỗ tỷ giá gần 250 tỷ đồng trong quý I/2025, do tỷ giá JPY/VND tăng, trong khi cùng kỳ năm ngoái công ty này có lãi tỷ giá tới 105 tỷ đồng và quý IV/2024 lãi 652 tỷ đồng. Tính đến cuối quý I/2025, tổng dư nợ của ACV trên 61.000 tỷ JPY dưới dạng vốn vay ODA tài trợ cho các khoản vốn vay giai đoạn trước đó.

Doanh nghiệp lưu ý rủi ro tỷ giá

Trước những bất ổn do chính sách thuế quan bất định của Mỹ gây ra, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Theo các chuyên gia, có nhiều rủi ro cần lưu tâm, tuy nhiên các doanh nghiệp có thể gia tăng sức bền và khả năng thích ứng cho hoạt động kinh doanh trước biến động ngoại tệ nếu chủ động phòng ngừa rủi ro.

Ông Douglas Matheson, Giám đốc cấp cao Quản lý rủi ro tín dụng và Tuân thủ, Ngân hàng HSBC Việt Nam cho rằng, rủi ro ngoại hối có thể xảy ra như một “trận động đất”: đột ngột, gây sốc và có khả năng gây tàn phá. Biến động tỷ giá có thể gây xói mòn biên lợi nhuận và làm nhiễu các dự báo, thậm chí đối với những đồng tiền có vẻ ổn định.

Do đó, nếu không có giải pháp phòng ngừa tự nhiên giữa các loại tiền tệ của doanh thu và chi phí hàng hóa, biến động tỷ giá có thể gây ra biến động mạnh và đột ngột về lợi nhuận. Với những công ty có biên lợi nhuận hẹp hoặc chu kỳ hợp đồng dài, những biến động như vậy có thể dẫn đến chênh lệch giữa lãi và lỗ.

Mặc dù vậy, trên thực tế, nhiều công ty vẫn chưa có giải pháp phòng ngừa rủi ro này. Theo khảo sát Quản trị rủi ro doanh nghiệp năm 2024 của HSBC, 47% nhà quản lý tài chính doanh nghiệp cho biết tổ chức của họ không sẵn sàng trước các rủi ro liên quan đến tỷ giá; đồng thời đánh giá rủi ro này cao hơn rủi ro chuỗi cung ứng (35%) hoặc rủi ro khí hậu (34%) khi xếp hạng những rủi ho hàng đầu. Hơn 40% doanh nghiệp tham gia khảo sát bị giảm thu nhập do không phòng vệ rủi ro tỷ giá.

Ông Douglas Matheson cho biết, giải pháp để quản lý rủi ro biến động tỷ giá có sẵn từ lâu, nhưng thường bị ngó lơ. Giao dịch ngoại tệ kỳ hạn, hợp đồng theo tỷ giá được xác định trong tương lai, là công cụ phòng ngừa rủi ro tiền tệ phổ biến nhất, ấn định tỷ giá tại thời điểm giao dịch mà không cần quan tâm đến điều khoản thanh toán.

“Điều quan trọng là giám đốc tài chính cần xem lại toàn bộ chiến lược tỷ giá của công ty. Trong trường hợp “mất bò mới lo làm chuồng”, các giải pháp phòng ngừa riêng lẻ thường tốn kém trong khi một chiến lược tỷ giá nghiêm túc tập trung vào ổn định biên lợi nhuận, thay vì chạy theo dự báo của thị trường có thể sẽ mang lại hiệu quả bền vững hơn qua thời gian”, ông Douglas Matheson chia sẻ.

Theo các chuyên gia của Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, trong báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính Mỹ, Việt Nam tiếp tục nằm trong danh sách giám sát và không bị coi là thao túng tiền tệ, nhưng cũng bày tỏ quan ngại về chuyển tải bất hợp pháp và khai báo sai xuất xứ.

Trong tương lai, Mỹ có thể mở rộng đánh giá sang các chính sách như kiểm soát vốn hoặc đầu tư nhà nước nếu bị cho là gây ảnh hưởng đến tỷ giá. Thuế quan có thể được áp dụng nếu phát hiện hành vi không công bằng.

Vì vậy, thuế quan và tỷ giá tiếp tục là những yếu tố rủi ro được giới phân tích khuyến nghị doanh nghiệp cần phải theo dõi chặt chẽ để có chiến lược kinh doanh phù hợp trong thời gian tới.

H. Chung (TTXVN)