Cảnh báo nguy cơ viêm màng não nấm, tỉ lệ tử vong cao

Người bệnh nhập viện với triệu chứng sốt cao liên tục 39 - 40°C, đau đầu dữ dội, nôn vọt và rối loạn ý thức. Theo người nhà, bệnh nhân từng có biểu hiện đau đầu kéo dài và nôn nhiều từ hai tuần trước, nhưng không rõ nguyên nhân. Tiền sử ghi nhận người bệnh nghiện rượu nhiều năm, chưa từng phát hiện bệnh lý nền.

Bệnh nhân được chẩn đoán viêm màng não do vi khuẩn tại cơ sở y tế tuyến tỉnh, điều trị bằng kháng sinh nhưng tình trạng ngày càng nặng. Khi chuyển đến Khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương), người bệnh rơi vào trạng thái lơ mơ, có nguy cơ hôn mê sâu và phải đặt ống thở máy hỗ trợ hô hấp.

Tại đây, người bệnh được tiến hành chọc dò dịch não tủy và làm các xét nghiệm chuyên sâu. Kết quả nhuộm soi xác định nhiễm nấm Cryptococcus – một loại nấm thường hiện diện trong đất, phân chim bồ câu hoặc môi trường ẩm mốc. Đồng thời, bệnh nhân có dấu hiệu xơ gan tiến triển như vàng da, cổ trướng và sao mạch cho thấy hệ miễn dịch đã suy giảm nghiêm trọng.

“Viêm màng não do nấm là bệnh lý hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, diễn tiến âm thầm và có thể đột ngột đe dọa tính mạng, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch suy yếu như xơ gan, HIV, đái tháo đường hoặc suy thận” – ThS.BS Nguyễn Kim Anh - Khoa Cấp cứu cho biết.

Ngay sau khi xác định được nguyên nhân, người bệnh được điều trị bằng thuốc kháng nấm đặc hiệu và theo dõi sát sao. Sau 10 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân tỉnh táo, hết sốt và giảm đau đầu – một tiến triển được đánh giá là hiếm gặp ở các ca viêm màng não nấm nặng.

BS Kim Anh cho biết thêm, viêm màng não do nấm là một thách thức lớn trong điều trị vì thuốc kháng nấm hiện nay chỉ thấm qua hàng rào máu – não với tỉ lệ rất thấp, khoảng 1 - 2%, khiến khả năng kiểm soát nhiễm trùng bị hạn chế dù đã chẩn đoán chính xác.

Theo phân tích dịch tễ, người bệnh làm nghề chăn nuôi và thường xuyên tiếp xúc với môi trường có nhiều chim bồ câu – một trong những nguồn chứa nấm Cryptococcus phổ biến. Tuy nhiên, bác sĩ lưu ý rằng không phải ai tiếp xúc với chim bồ câu cũng mắc bệnh. Nấm chỉ gây bệnh khi hệ miễn dịch suy yếu, thường gặp ở người xơ gan, HIV/AIDS, bệnh mạn tính hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Ngoài ra, viêm màng não do nấm thường không gây tăng mạnh các chỉ số viêm trong máu, khiến bệnh dễ bị nhầm với viêm màng não do vi khuẩn hoặc các bệnh lý khác nếu không làm xét nghiệm dịch não tủy chuyên sâu. Trong khi đó, tỉ lệ tử vong của bệnh có thể cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

“Người có biểu hiện đau đầu kéo dài, sốt dai dẳng, nôn vọt hoặc rối loạn ý thức – đặc biệt nếu có bệnh nền – cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Viêm màng não do nấm nếu được phát hiện sớm, tiên lượng sẽ khả quan hơn. Ngược lại, nếu chậm trễ, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ tử vong cao” – BS Kim Anh cảnh báo.

Dương Toàn