Căng thẳng thực thi lệnh bắt Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol

Trưa 3-1, các điều tra viên từ Văn phòng Điều tra Tham nhũng đối với Quan chức Cấp cao Hàn Quốc (CIO) thông báo dừng thực thi lệnh bắt Tổng thống Yoon Suk-yeol, sau nỗ lực không thành vào sáng cùng ngày, theo hãng thông tấn Yonhap.

Diễn biến ngày 3-1

Sáng sớm 3-1, các điều tra viên CIO đã rời khỏi tòa nhà phức hợp chính phủ ở Gwacheon (phía nam thủ đô Seoul) để đến dinh thự tổng thống nhằm thực thi lệnh bắt giữ ông Yoon.

Trước đó, các điều tra viên CIO đã có thể tiến hành lệnh bắt giữ Tổng thống Yoon vào ngày 2-1, song đã hoãn đến ngày 3-1 do hàng nghìn người ủng hộ ông Yoon tụ tập trước nơi ở của ông, gây cản trở quá trình bắt giữ.

Các điều tra viên CIO tiến vào dinh thự tổng thống Hàn Quốc sáng 3-1. Ảnh: YONHAP

Động thái của CIO diễn ra sau khi Tòa án Quận Tây Seoul hôm 31-12-2024 đã ban hành lệnh bắt ông Yoon vì ông đã phớt lờ 3 lần triệu tập để thẩm vấn liên quan cáo buộc chủ mưu ban hành thiết quân luật ngắn hạn vào ngày 3-12-2024 và lạm dụng quyền lực.

Sáng 3-1, CIO đã hợp tác với cảnh sát và đơn vị điều tra của Bộ Quốc phòng Hàn Quốc, triển khai một nhóm gồm 150 người, bao gồm 30 người từ CIO và 120 cảnh sát, trong đó 70 người chờ bên ngoài cổng dinh thự tổng thống.

CIO cho biết rằng khi các điều tra viên bắt đầu tiến vào khuôn viên dinh thự tổng thống vào 8 giờ sáng để thực hiện lệnh bắt Tổng thống Yoon thì các điều tra viên đã bị một đơn vị quân đội được cho là thuộc Bộ Tư lệnh Phòng thủ Thủ đô chặn không cho vào dinh thự tổng thống. Sau khi vượt qua hàng rào an ninh này, các điều tra viên đã đối đầu hàng giờ liền với Cơ quan An ninh Tổng thống.

Các điều tra viên trình trình lệnh bắt ông Yoon và lệnh khám xét dinh thự tổng thống nhưng Giám đốc Cơ quan An ninh Tổng thống Park Chong-jun đã từ chối với lý do hạn chế ở những khu vực được bảo vệ.

"Các công tố viên và điều tra viên của CIO đối đầu với Cơ quan An ninh Tổng thống trước dinh thự sau khi vượt qua rào chắn thứ nhất và thứ hai" - một viên chức cảnh sát cho biết, ám chỉ đến cổng của khu phức hợp và cuộc đối đầu trước đó với đơn vị quân đội đồn trú tại dinh thự tổng thống.

Đến 13 giờ 30 (giờ địa phương), CIO cho biết họ đã dừng thi hành lệnh bắt giữ khoảng năm giờ sau khi các điều tra viên đến sát dinh thự tổng thống. "Chúng tôi xác định rằng việc thực hiện lệnh bắt giữ sẽ gần như không thể thực hiện được do cuộc đối đầu liên tục, và đã đình chỉ việc thực thi vì lo ngại cho sự an toàn của các nhà điều tra do sự kháng cự gây ra”- CIO cho hay.

"Chúng tôi bày tỏ sự hối tiếc về hành vi của bị cáo [Tổng thống Yoon] đã từ chối tuân thủ các thủ tục được pháp luật quy định"- thông cáo báo chí của CIO cho biết thêm.

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

CIO chỉ có thời hạn đến ngày 6-1 để thực thi lệnh bắt Tổng thống Yoon. Việc hàng nghìn người ủng hộ ông Yoon đổ về biểu tình trước dinh thự tổng thống để ngăn chặn việc bắt giữ đã làm phức tạp nỗ lực của các điều tra viên CIO.

Trong sáng 3-1, khoảng 1.200 người biểu tình trước dinh tổng thống, khiến cảnh sát phải điều 2.700 cảnh sát chống bạo động tới khu vực để giữ trật tự xung quanh.

Lực lượng cảnh sát bên ngoài dinh thự tổng thống Hàn Quốc sáng 3-1. Ảnh: Chung Sung-Jun/GETTY IMAGES

Ngày 3-1 là ngày thứ hai CIO nỗ lực thực thi lệnh bắt ông Yoon nhưng bất thành trong bối cảnh các nhà quan sát cảnh báo việc thực hiện lệnh bắt vào cuối tuần có nguy cơ phải đối mặt với đám đông lớn hơn, trong khi việc thực hiện lệnh vào ngày 6-1 thì lại quá gần với thời hạn. Sau thời điểm 6-1 lệnh bắt sẽ vô hiệu, nếu muốn bắt Tổng thống Yoon, các nhà điều tra sẽ phải xin lệnh bắt khác.

Hiện vẫn chưa rõ hành động tiếp theo của bên phía các điều tra viên. Trong thông báo dừng việc thi hành lệnh bắt Tổng thống Yoon, CIO chỉ nêu ngắn gọn rằng họ “sẽ quyết định các biện pháp trong tương lai sau khi đánh giá lại tình hình".

Trước đó, cảnh sát cho biết bất kỳ ai cố gắng ngăn cản CIO thực hiện lệnh bắt Tổng thống Yoon sẽ bị bắt vì tội cản trở người thi hành công vụ. Một viên chức cảnh sát cho biết không có ai bị bắt giữ vì những tội danh như vậy vào ngày 3-1.

Các nhà điều tra đã lên kế hoạch bắt Tổng thống Yoon đưa ông đến trụ sở của CIO tại Gwacheon để thẩm vấn trước khi giam giữ ông Yoon tại Trung tâm giam giữ Seoul gần đó. Sau khi bị bắt, CIO sẽ có 48 giờ để xin lệnh bắt giữ chính thức khác hoặc thả ông Yoon.

Trong khi đó, luật sư Yun Gap-geun trong nhóm bào chữa cho Tổng thống Yoon tuyên bố sẽ có hành động pháp lý đối với những gì ông gọi là việc thực hiện lệnh bắt giữ ông Yoon "bất hợp pháp" và "không hợp lệ". “Việc thi hành một lệnh bắt mà bất hợp pháp và không hợp lệ là không hợp pháp. Khi các thủ tục phản đối lệnh bắt đang diễn ra tại Tòa án Hiến pháp và tòa án, [chúng tôi] sẽ tiến hành các hành động pháp lý đối với tình huống bất hợp pháp của việc thi hành lệnh bắt trái phép” - ông Yun cho hay.

Đội ngũ bào chữa của Tổng thống Yoon đã nộp đơn yêu cầu ngừng thi hành lệnh bắt lên Tòa án Hiến pháp, cũng như một đơn phản đối riêng biệt đối với việc thi hành lệnh bắt lên Tòa án quận Tây Seoul.

THẾ VINH