Canada xem xét phát triển vũ khí hạt nhân nhằm đối phó nguy cơ từ Mỹ?

Một cuộc thảo luận công khai liên quan tới vấn đề sở hữu vũ khí hạt nhân đã diễn ra ở Canada, đánh dấu sự thay đổi địa chính trị lớn nhất kể từ khi chiến tranh lạnh kết thúc cách đây hơn 3 thập kỷ.

Theo ấn phẩm Globe and Mail, động thái trên diễn ra trong bối cảnh lập trường của Mỹ đối với các đồng minh châu Âu, cùng với tuyên bố mạnh mẽ của Tổng thống Donald Trump về khả năng sáp nhập Canada với tư cách là tiểu bang thứ 51.

Chính vì lý do này, ngày càng nhiều chính trị gia và giới chức quân sự ủng hộ việc tăng cường sức mạnh lực lượng vũ trang của đất nước và tạo ra năng lực răn đe hạt nhân nhất định của Canada.

Tuy vậy khả năng Canada sở hữu vũ khí hạt nhân bị nhận xét là khó trở thành hiện thực, bất chấp về mặt lý thuyết có thể được Pháp hỗ trợ vì Paris có khả năng răn đe độc lập và sẽ hỗ trợ Ottawa một số loại vũ khí nhất định, thay vì Anh vốn bị Mỹ kiểm soát chặt chẽ.

Nhưng vấn đề lớn nhất hiện nay là Canada không có cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ, không chỉ cho đầu đạn hạt nhân, mà còn cả đối với phương tiện mang phóng chúng.

Giới chuyên gia cho rằng trong điều kiện lý tưởng, Canada có thể tạo ra 1 quả bom plutonium trong vòng chỉ từ 1 đến 2 năm và mua phương tiện phóng từ Pháp hoặc tự phát triển, ví dụ như tên lửa đạn đạo sử dụng công nghệ tên lửa phóng vệ tinh dân sự.

Bên cạnh đó Canada cũng sẽ phải đầu tư vào máy bay chiến đấu có thể mang vũ khí nguyên tử, ngoài ra cần từ bỏ tàu ngầm diesel-điện truyền thống và tăng ngân sách quốc phòng để mua tàu ngầm hạt nhân.

Mặc dù vậy vấn đề nan giải nhất vẫn là nguồn tài chính hỗ trợ việc phát triển một số công nghệ nhất định và đảm bảo số lượng chuyên gia cần thiết cho quá trình nghiên cứu cũng như sản xuất vũ khí hạt nhân.

Nếu Canada có tham vọng chế tạo vũ khí hạt nhân sẽ yêu cầu phải đầu tư đáng kể vào nghiên cứu khoa học, cơ sở sản xuất và đào tạo nhân sự, đòi hỏi thời gian dài cũng như nguồn tài chính ổn định.

Trong quá khứ, Canada chưa từng sở hữu vũ khí hạt nhân, ngoại trừ những đầu đạn nằm trên lãnh thổ nước này dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Mỹ. Những vũ khí trên sẽ được sử dụng từ tiêm kích Canada, hệ thống tên lửa đạn đạo chiến thuật mặt đất và tên lửa phòng không.

Hiện tại Canada đang tiến hành một số dự án mua sắm và phát triển tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân nhằm mục đích tuần tra dài hạn ở khu vực Bắc Cực trước sự mở rộng đòi hỏi chủ quyền từ phía Nga.

Những cuộc thảo luận và động thái đầu tiên hướng tới việc mua tàu ngầm hạt nhân bắt đầu vào tháng 3/1958, khi Hải quân Hoàng gia Canada khởi xướng nghiên cứu về khả năng mua những phương tiện này, khi thành lập Đội Khảo sát Tàu ngầm Hạt nhân (NSST).

Năm 1959, Bộ Quốc phòng Canada đã đề xuất phát triển tàu ngầm hạt nhân dựa trên loại Skipjack của Mỹ nhưng kế hoạch này không được thực hiện. Nỗ lực thứ hai diễn ra vào năm 1987, khi Canada tham vọng chế tạo ra 10 tàu ngầm hạt nhân để tuần tra Bắc Cực.

Tuy nhiên dự định này đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích từ cả khu vực công và tư do chi phí cao và khó khăn về mặt kỹ thuật, kết quả là mọi thứ đã bị hủy bỏ trước khi bắt đầu triển khai và hiện tại những cuộc thảo luận công khai đang diễn ra liên quan tới khả năng khôi phục dự án.

Việt Dũng

Theo Globe and Mail