Cần sớm trao hơn 8.000 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến chủ sử dụng đất

Từ năm 2000 đến nay, các huyện, Thành phố thực hiện nhiều dự án lập hồ sơ địa chính, cấp GCN quyền SDĐ. Các dự án cơ bản nghiệm thu, chủ đầu tư phối hợp với đơn vị thi công bàn giao GCN cho UBND các xã, phường, thị trấn để cấp phát cho người SDĐ theo quy định. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn 8.415 GCN đã ký vẫn chưa được trao cho người SDĐ. Nguyên nhân chủ yếu là sai thông tin chủ SDĐ, ranh giới, diện tích thửa đất, chủ SDĐ chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính, đất đang tranh chấp, chủ SDĐ chuyển nơi khác sinh sống và chuyển nhượng nhưng chưa thực hiện các thủ tục theo quy định, một số trường hợp thông báo nhiều lần nhưng chủ SDĐ không đến nhận...

Theo thống kê, 100% GCN do UBND tỉnh hoặc UBND tỉnh ủy quyền cho Sở Tài nguyên và Môi trường ký đều thực hiện cấp phát theo quy định. Các trường hợp GCN đã ký chưa trao đến người SDĐ đều thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện. Trong đó, có 1.172 GCN còn nợ nghĩa vụ tài chính, 1.548 GCN đã thông báo nhưng người dân không đến nhận, 48 GCN đang tranh chấp đất đai, 824 GCN chủ SDĐ chuyển đi nơi khác, 114 GCN người SDĐ đã chết, 921 GCN sai diện tích so với thực tế, 1.354 GCN hồ sơ cấp không có giấy tờ, 2.434 GCN bị sai tên người SDĐ, sai thông tin thửa đất, sai mục đích SDĐ, không đúng hiện trạng, đất đang thế chấp tại ngân hàng, đất đã bị thu hồi, đất đã chuyển nhượng cho người khác, đất cấp chồng lấn lên đất khác, cấp trùng... Số lượng GCN đã ký nhưng chưa trao đến người SDĐ tập trung chủ yếu ở Thành phố 2.550 GCN, Quảng Hòa 1.292 GCN, Hòa An 935 GCN, Trùng Khánh 907 GCN, Bảo Lạc (849 GCN), Nguyên Bình 838 GCN, Bảo Lâm 463 GCN), Hà Quảng 346 GCN, Hạ Lang 142 GCN, Thạch An 93 GCN.

Theo báo cáo của UBND Thành phố, giai đoạn từ năm 2000 - 2009, Thành phố triển khai dự án lập hồ sơ địa chính, cấp GCN quyền SDĐ cho các hộ gia đình. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện xảy ra tình trạng sai sót trên nhiều GCN như: sai thông tin chủ SDĐ, sai năm sinh, sai ranh giới đất, đất đang tranh chấp, cấp nhầm thửa đất, chủ SDĐ đã chết, chủ sử dụng làm thủ tục chuyển nhượng quyền SDĐ cho người khác trong quá trình cấp GCN, GCN đã ký nhưng chủ SDĐ chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính… Qua thống kê, rà soát, UBND Thành phố xác định còn 2.550 GCN quyền SDĐ trên địa bàn Thành phố đã cấp theo dự án chưa đủ điều kiện để giao cho người dân. Trong đó, 24 GCN đã ký hiện người SDĐ đã chết, 255 GCN đã ký đã thực hiện chuyển quyền cho người khác, 1.098 GCN đã ký chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính, 791 GCN đã ký sai tên người sử dụng đất, sai diện tích, hình thể, ranh giới thực tế thay đổi so với GCN đã cấp, 5 GCN đã ký đất ở vượt hạn mức công nhận, 26 GCN đã ký đã có quyết định thu hồi đất, 77 GCN đã ký diện tích theo quyết định giao đất không khớp với GCN đã ký, 31 GCN đã ký không có quyết định giao đất (đất lâm nghiệp), 3 GCN đã ký đã cấp đổi GCN mới, 16 GCN đã ký đang thực hiện thủ tục cấp lại GCN, 223 GCN đã ký chưa làm thủ tục, không có giấy tờ đất và đã tạm cấp 1 GCN đã ký. Hiện nay, các xã, phường đã tổng hợp GCN đã ký và bàn giao cho Văn phòng đăng ký đất đai Chi nhánh Thành phố để lưu trữ.

Khó khăn, vướng mắc về GCN đã ký chưa trao cho chủ SDĐ chủ yếu là do hiện Phòng Tài nguyên và Môi trường Thành phố, Văn phòng đăng ký đất đai Chi nhánh Thành phố chưa khai thác được hồ sơ liên quan đến dự án đo đạc, cấp GCN còn tồn. Mặt khác, bản đồ địa chính được đo vẽ lại trên địa bàn Thành phố từ năm 2015 nên số thứ tự về thửa đất, số tờ bản đồ đã có sự thay đổi, nhiều thửa đất thay đổi hiện trạng,… Do vậy, những GCN quyền SDĐ còn tồn cơ bản đều có sự sai lệch về số tờ, số thửa, đa số thay đổi về diện tích, hình thể thửa đất, ranh giới thửa đất, nhiều thửa đất đã chuyển quyền SDĐ hay đã bị thu hồi đất tại các dự án: Đường Võ Nguyên Giáp, đường nối Quốc lộ 4A với Quốc lộ 3 (tránh thành phố Cao Bằng)...

Cán bộ Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai Thành phố kiểm tra, phân loại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã ký nhưng chưa trao cho chủ sử dụng đất trên địa bàn.

Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Thế Hoàn cho biết: Để tháo gỡ các khó khăn trong việc trao GCN đã ký nhưng chưa trao cho người SDĐ, UBND Thành phố tổ chức thống kê, rà soát, phân loại, phân nhóm và đánh giá nguyên nhân, đồng thời báo cáo gửi các cấp, ngành để xem xét có phương án giải quyết. Tháng 12/2021, Văn phòng đăng ký đất đai Chi nhánh Thành phố ban hành công văn gửi các xã, phường để cùng phối hợp thực hiện. Tuy nhiên, những trường hợp đến Bộ phận một cửa của UBND Thành phố để thực hiện nội dung trên đều không đủ điều kiện cấp phát theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, cụ thể với những lý do sau: Các GCN đã ký còn tồn tại xã, phường, cấp theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 (như nguồn gốc sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất), tại thời điểm cấp phát không phù hợp theo Luật Đất đai năm 2013. Các GCN đã ký sử dụng bản đồ năm 1995 mà hiện nay các xã, phường tại Thành phố đã thực hiện xong công tác đo đạc thành lập bản đồ địa chính mới (các năm 2015 và 2019), các hồ sơ cần hoàn thiện có vướng mắc như chủ sử dụng không ký giáp ranh vì hình thể thay đổi so với thực tế.

Kiểm tra hồ sơ lưu trữ, như đơn kê khai so với GCN đã ký không khớp về số người đồng sử dụng (nhưng trên giấy chứng nhận hộ gia đình, đơn kê khai là cá nhân hoặc ngược lại). Các trường hợp trước đây rà soát trong diện cấp phát đều thuộc các trường hợp chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính, tuy nhiên việc kê khai để hoàn thiện nghĩa vụ tài chính cũng giống như kê khai cấp lần đầu, những trường hợp này toàn bộ diện tích hiện trạng đã không đúng với GCN đã được ký duyệt, do đó kê khai và cấp phát theo số liệu bản đồ năm 1995 sẽ không đúng hiện trạng sử dụng, phát sinh tranh chấp.

Căn cứ Luật Đất đai năm 2024, Nghị định số 101/2024/NĐ-CP, ngày 29/7/2024 của Chính phủ về điều tra cơ bản đất đai, đăng ký, cấp GCN quyền SDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai, Nghị định số 103/2024/NĐ-CP, ngày 30/7/2024 của Chính phủ quy định về tiền SDĐ, tiền thuê đất và các văn bản hướng dẫn thi hành, UBND tỉnh yêu cầu UBND các huyện, Thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với Chi cục Thuế, các cơ quan liên quan rà soát, đánh giá, phân loại từng hồ sơ các trường hợp chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính do cơ quan có thẩm quyền chưa chuyển thông tin sang cơ quan thuế hay là do người dân chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính. Nếu đủ điều kiện thì tích cực tuyên truyền, vận động người SDĐ thực hiện nộp tiền SDĐ, chuyển mục đích SDĐ theo quy định. Trường hợp người SDĐ có khó khăn về tài chính thì xem xét hướng dẫn chủ SDĐ xin ghi nợ tiền SDĐ theo quy định của pháp luật.

UBND tỉnh yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các sở, ngành liên quan hướng dẫn, tham mưu UBND tỉnh đối với những nội dung thuộc thẩm quyền; kiểm tra, rà soát, trình phương án xử lý 439 GCN tại thị trấn Tĩnh Túc (Nguyên Bình) có nguồn gốc mua là tài sản nhà ở trên đất với Mỏ thiếc Tĩnh Túc (nay là Công ty cổ phần Khoáng sản và Luyện kim Cao Bằng); ban hành văn bản hướng dẫn UBND các huyện, Thành phố xử lý, giải quyết GCN đã ký chưa trao cho người SDĐ. Giao Cục Thuế tỉnh hướng dẫn ghi nợ tiền SDĐ đối với các GCN đã ký chưa trao cho người SDĐ đang vướng mắc về thực hiện nghĩa vụ tài chính. UBND các huyện, Thành phố căn cứ hướng dẫn của Sở Tài nguyên và Môi trường lập kế hoạch kiểm tra, rà soát, chỉ đạo các phòng chuyên môn giải quyết dứt điểm trước ngày 30/6/2025.

Minh Ngọc