Cần giải pháp hiệu quả cải thiện dinh dưỡng học đường

Dinh dưỡng học đường góp phần quyết định sự phát triển tối đa tầm vóc, thể lực và trí lực của con người.

Khoa học đã chứng minh, khoảng 86% chiều cao tối đa của mỗi người đạt được trong độ tuổi dưới 12 tuổi, đây cũng là giai đoạn quyết định sự phát triển tối đa tầm vóc, thể lực và trí lực của con người. Chính vì vậy, việc chăm lo dinh dưỡng cho trẻ em ở giai đoạn này, nhất là dinh dưỡng học đường đã trở nên cấp thiết, cần được nhận thức đầy đủ và có giải pháp thực thi hiệu quả.

Thế nhưng, trẻ em Việt Nam đang phải đối mặt ba gánh nặng về dinh dưỡng: Suy dinh dưỡng (chủ yếu là thể thấp còi); thừa cân béo phì; thiếu vi chất dinh dưỡng. Hiện cả nước vẫn còn 18,2% số trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thấp còi (riêng vùng trung du và miền núi phía bắc, Tây Nguyên tỷ lệ này là 24,8% và 25,9%); trong khi đó, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ từ 5 đến 19 tuổi cũng đã lên tới 19% (tăng gấp hơn hai lần sau 10 năm). Tỷ lệ thiếu một số vi chất dinh dưỡng như: sắt, kẽm… vẫn còn khá cao.

Để giải quyết gánh nặng kép về dinh dưỡng, Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030, với những mục tiêu cụ thể nhằm cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho toàn dân, trong đó có nhóm trẻ em và thanh thiếu niên tuổi học đường. Chiến lược yêu cầu các ngành chức năng tăng cường giáo dục dinh dưỡng trong nhà trường, với mục tiêu 60% số trường học ở khu vực thành thị và 40% ở khu vực nông thôn sẽ tổ chức bữa ăn học đường xây dựng thực đơn đáp ứng nhu cầu theo khuyến nghị vào năm 2025 và phấn đấu đạt tương ứng 90% và 80% vào năm 2030.

Tuy vậy, để đạt mục tiêu này, các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định phải có những giải pháp can thiệp mang tính toàn diện, liên tục, liên ngành, bao gồm việc hoàn thiện về cơ chế, chính sách về dinh dưỡng; tăng cường phối hợp liên ngành và vận động xã hội; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hợp tác quốc tế, ứng dụng công nghệ thông tin; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và công tác truyền thông giáo dục dinh dưỡng. Theo PGS, TS Trần Thanh Dương, Viện trưởng Dinh dưỡng (Bộ Y tế), ngoài sự nỗ lực, chủ động của nhà trường và các tổ chức giáo dục, cần có sự tham gia của gia đình, doanh nghiệp và toàn thể cộng đồng. Cha mẹ học sinh cần được trang bị kiến thức dinh dưỡng để giúp con em mình duy trì thói quen ăn uống lành mạnh cả ở trường và tại gia đình. Các doanh nghiệp thực phẩm cũng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc cung cấp các sản phẩm dinh dưỡng lành mạnh và tham gia vào các chương trình hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ em.

Mô hình điểm bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, sinh viên do Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai với sự đồng hành của Tập đoàn TH thực hiện tại 10 tỉnh, thành phố trên cả nước, đã đem lại kết quả khả quan. Bữa ăn học đường trong mô hình điểm được tiếp cận theo hướng sử dụng thực phẩm hoàn toàn từ tự nhiên, dựa trên lợi thế về nông nghiệp của vùng miền, sữa tươi được đưa vào cấu phần bữa ăn một cách khoa học. Can thiệp chính của Mô hình điểm là 400 thực đơn bữa ăn học đường đa dạng, cân đối, giàu vi chất dinh dưỡng kết hợp giáo dục dinh dưỡng và giáo dục thể chất giúp học sinh tăng cường sức khỏe và phát triển thể lực. Với kết quả thí điểm của mô hình, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất cần nhân rộng mô hình điểm; xây dựng chính sách và tiến tới luật hóa dinh dưỡng học đường.

Nhật Bản đã trở thành mô hình điển hình trên thế giới về cách một quốc gia có thể sử dụng dinh dưỡng để cải thiện sức khỏe, tầm vóc, chất lượng sống của thế hệ trẻ. Cách làm của Nhật Bản cũng có thể áp dụng tại nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Dinh dưỡng học đường không chỉ là một giải pháp cải thiện sức khỏe học sinh, mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng một xã hội khỏe mạnh và phát triển bền vững. Theo Giáo sư Nakamura Teiji, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản thì Luật về dinh dưỡng học đường đóng vai trò rất quan trọng. Luật đã ra đời từ sớm và có sự thay đổi theo từng giai đoạn, để phù hợp tình hình thực tế về tình trạng dinh dưỡng, kinh tế và xã hội. Luật vừa chuẩn hóa bữa ăn học đường vừa chú trọng phát triển giáo dục dinh dưỡng. Đến nay, 99% số trường tiểu học và 91,5% số trường trung học cơ sở tại Nhật Bản đã áp dụng chương trình này. Nhờ đó, tình trạng suy dinh dưỡng giảm đáng kể, thanh niên Nhật Bản ngày càng phát triển mạnh mẽ về thể chất và trí tuệ, với tầm vóc, chiều cao trung bình tăng trưởng vượt bậc so với thời điểm cách đây 50 năm.

Các chuyên gia về dinh dưỡng cho rằng việc luật hóa dinh dưỡng học đường tại nước ta là vấn đề cấp thiết, để có giải pháp bền vững và đồng bộ. Các hoạt động về dinh dưỡng học đường giúp chuẩn hóa bữa ăn cho học sinh, chuẩn hóa quy trình chế biến, tăng cường nhận thức dinh dưỡng lành mạnh để giúp cho trẻ phát triển toàn diện, cũng như giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng sau này...

Theo nhandan.vn