Cần duy trì Chương trình quản lý nợ công 3 năm

Góp ý vào Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, đại diện Bộ Xây dựng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Y tế, Tập đoàn Điện lực Việt Nam… cho rằng, cần gộp bước đề xuất khoản vay với bước lập chủ trương đầu tư.

Tại Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công gửi tới Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính nêu quan điểm, phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ về đề xuất khoản vay là cơ sở để cơ quan đề xuất đánh giá nguồn vốn và khả năng cân đối vốn trong quá trình lập và thẩm định chủ trương đầu tư; là cơ sở để doanh nghiệp lập và thẩm định chủ trương đầu tư. Đây cũng là cơ sở để tránh rủi ro cho các bộ, ngành khi chuẩn bị dự án mà chưa chắc chắn về nguồn vốn và cũng là cơ sở để các đối tác phát triển cam kết vốn và phối hợp với các bộ, ngành trong quá trình xây dựng dự án. Bộ Tài chính kiến nghị, không gộp bước đề xuất khoản vay với bước lập chủ trương đầu tư như ý kiến của các bộ nêu trên.

Cũng theo Bộ Tài chính, một số cơ quan (Ủy ban Công tác Đại biểu của Quốc hội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Ngoại giao, Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Chính phủ) đề nghị xem xét thẩm quyền quyết định việc sửa đổi, bổ sung điều ước quốc tế về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài nhân danh Nhà nước trên nguyên tắc cấp có thẩm quyền phê duyệt chịu trách nhiệm phê duyệt sửa đổi, bổ sung.

Trong Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết, qua rà soát, Điều 87 Hiến pháp không quy định thẩm quyền của Chủ tịch nước quyết định việc sửa đổi các điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước. Điều 7, Điều 8 Nghị định số 134/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đối ngoại cũng quy định phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ quyết định sửa đổi, gia hạn điều ước quốc tế theo trình tự rút gọn. Do đó, Bộ Tài chính xin kiến nghị 2 phương án, trong đó nhấn mạnh tới phương án 1 như sau: “Thủ tục sửa đổi điều ước quốc tế về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài là hoạt động phát sinh thường xuyên, nhiều nội dung sửa đổi mang tính kỹ thuật. Do đó, với mục tiêu đơn giản hóa thủ tục đối với điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước theo chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, Chủ tịch nước, dự thảo Luật giao Thủ tướng Chính phủ quyết định sửa đổi”.

Quá trình đánh giá thực hiện Luật Quản lý nợ công 2017, một số địa phương có ý kiến bỏ Chương trình quản lý nợ công 3 năm để đồng bộ với việc bãi bỏ kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm tại Luật Ngân sách nhà nước. Bộ Tài chính không đồng thuận với ý kiến trên, lý do nằm ở chỗ, nhiều địa phương nêu thực tiễn các khoản vay của địa phương hiện có lãi suất thả nổi, cần quy định biện pháp quản lý nợ, tăng cường năng lực cán bộ quản lý nợ tại địa phương. Thậm chí, một số địa phương đề xuất bổ sung quy định bộ tiêu chí giám sát an toàn nợ địa phương... Bộ Tài chính khẳng định, việc duy trì chương trình quản lý nợ 3 năm, trong đó có nội dung về quản lý rủi ro các khoản nợ của địa phương là hết sức cần thiết. Quy định tại Luật về Chương trình quản lý nợ công 3 năm đảm bảo sự liên kết giữa chính sách quản lý nợ và các mục tiêu phát triển kính tế - xã hội, tài khóa trong trung hạn. Không áp dụng Chương trình quản lý nợ công 3 năm có thể bị đánh giá là một bước lùi trong minh bạch hóa và hoạch định chính sách.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Phan Mạnh - Chương trình quản lý nợ công 3 năm là một trong các công cụ kết nối giữa dự toán ngân sách nhà nước hàng năm, kế hoạch vay, trả nợ hàng năm với các kế hoạch 5 năm để chủ động hơn trong quá trình quản lý, điều hành. Chương trình cũng là công cụ quản lý rủi ro nợ công theo thông lệ quốc tế, là thước đo để đánh giá tính dự báo được của chính sách, cho thấy Chính phủ có một chiến lược rõ ràng, có cập nhật trước các biến động của thị trường, giúp cải thiện hệ số gia góp phần giảm chi phí huy động vốn trên thị trường vốn quốc tế. Vì vậy, việc duy trì chương trình quản lý nợ 3 năm là hết sức cần thiết.

Khắc Hạnh