Cần cơ chế hậu kiểm đủ mạnh, minh bạch và hiệu quả

Sáng 16/5, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội làm việc tại Hội trường, thảo luận về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Toàn diện và vượt trội

Đa số ĐBQH tán thành với việc ban hành dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân; cho rằng, điều này là phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng tại các văn bản của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị về tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế, hoàn thiện khung khổ pháp luật thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, nhất là Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cho rằng, kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm và đổi mới sáng tạo. Nghị quyết số 68-NQ/TW là quyết tâm chính trị rất lớn để phát triển kinh tế tư nhân.

Nhận thức rõ vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân. Nhưng thực tế cho thấy, khu vực kinh tế tư nhân còn gặp phải nhiều rào cản, bất cập cần được tháo gỡ để phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Đại biểu đánh giá, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội được chuẩn bị rất khẩn trương để xây dựng các cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

"Dự thảo Nghị quyết đã đề ra nhiều nội dung mang tính đột phá, để tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ kinh tế tư nhân tiếp cận với đất đai, tài chính, tín dụng, hỗ trợ về khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Chính sách rất toàn diện và vượt trội", đại biểu Mai Văn Hải nhấn mạnh.

Nhiều ý kiến tán thành với chủ trương chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, đặc biệt trong quản lý điều kiện kinh doanh; cho rằng đây là hướng đi phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, khuyến khích khởi nghiệp, sáng tạo và mở rộng sản xuất.

Tuy nhiên, theo ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương), nếu không có cơ chế hậu kiểm đủ mạnh, minh bạch và hiệu quả thì chính sách này rất dễ trở thành kẽ hở để các “công ty ma" lợi dụng.

“Thực tế đã cho thấy, nhiều đối tượng đã lợi dụng chính sách thông thoáng để lập ra hàng trăm công ty không hoạt động thực tế, mua bán hóa đơn, trốn thuế, rửa tiền, gây thất thu ngân sách và làm méo mó môi trường cạnh tranh.

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Có vụ việc cơ quan chức năng đã phát hiện tới hơn 600 doanh nghiệp “ma” xuất trên 1 triệu hóa đơn khống, với giá trị giao dịch lên tới gần 64.000 tỷ đồng.”

Trước thực tế trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị, cần bổ sung rõ các yêu cầu cụ thể đối với hệ thống hậu kiểm: liên thông dữ liệu giữa các cơ quan thuế, hải quan, ngân hàng; kiểm tra thực địa; ứng dụng công nghệ số trong giám sát; và chế tài đủ sức răn đe.

Đồng thời, cần quy định rõ các ngành, lĩnh vực buộc phải tiền kiểm, trên cơ sở rủi ro và kinh nghiệm quốc tế, để tránh áp dụng tràn lan hoặc lỏng lẻo.

Tạo thuận lợi trong tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất

Quy định về hỗ trợ tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh tại khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ (Điều 7) được nhiều ĐBQH đánh giá cao và cho rằng, điều này sẽ giúp cho các doanh nghiệp tư nhân thuận lợi hơn trong việc tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh - một trong những rào cản lớn hiện nay.

Tuy nhiên, một số ĐBQH còn băn khoăn với quy định tại Khoản 4 và Khoản 5, Điều 7 khi quy định đối với khu công nghiệp, cụm công nghiệp thành lập mới sau Nghị quyết này có hiệu lực thì UBND tỉnh xác định đối với từng khu ,cụm công nghiệp đảm bảo bình quân tối thiểu 20ha/khu, cụm hoặc 5% tổng diện tích khu, cụm công nghiệp đã đầu tư kết cấu hạ tầng để dành cho doanh nghiệp công nghệ cao thuộc khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thuê lại.

Nếu sau 2 năm kể từ ngày khu, cụm công nghiệp hoàn thành xây dựng kết cấu hạ tầng và không có doanh nghiệp thuê thì chủ đầu tư hạ tầng khu, cụm công nghiệp mới được quyền cho các doanh nghiệp khác thuê, thuê lại.

Theo ĐBQH Trần Văn Tuấn (Bắc Giang), mặc dù không được nhận sự hỗ trợ đầu tư của Nhà nước thì doanh nghiệp đầu tư kinh doanh hạ tầng khu, cụm công nghiệp vẫn phải tự bỏ vốn để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng và phải sau thời gian 2 năm kể từ ngày hoàn thành việc đầu tư xây dựng mới được chuyển quyền cho các doanh nghiệp khác thuê, thuê lại nếu không có doanh nghiệp công nghệ cao thuộc khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thuê, thuê lại.

ĐBQH Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

“Như vậy, rõ ràng là có sự ảnh hưởng đến lợi ích của doanh nghiệp đầu tư kinh doanh hạ tầng khu, cụm công nghiệp do phải tự vốn đầu tư mà chưa được khai thác.” Do đó, đại biểu Trần Văn Tuấn đề nghị, cần làm rõ vấn đề này, từ đó có chính sách hỗ trợ phù hợp đối với doanh nghiệp đầu tư kinh doanh hạ tầng khu, cụm công nghiệp, bảo đảm sự hài hòa lợi ích giữa các doanh nghiệp.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Cùng quan điểm này, đại biểu Mai Văn Hải cho rằng, quy định như vậy rất khó thực hiện và có thể gây khó khăn, làm mất cơ hội thu hút các nhà đầu tư thứ cấp khác đến thuê, thuê lại đất trong khu, cụm công nghiệp.

Vì vậy, đại biểu đề nghị, nên quy định đối với dự án khu, cụm công nghiệp sau khi Nghị quyết này có hiệu lực nếu xác định được nhu cầu của doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân thuê đất thì cần phải bố trí đủ quỹ đất ưu tiên cho thuê. Nếu không xác định được nhu cầu thuê đất của doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân thì tùy theo xu hướng phát triển kinh tế - xã hội, một số tỉnh, thành phố có thể quy hoạch đất cho nhu cầu đầu tư của các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân thuê.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra phối hợp với các cơ quan nghiên cứu tiếp thu, giải trình thấu đáo, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội xem xét, thông qua.

T. Thành