Cận cảnh bảo vật quốc gia từng bị lãng quên do nhầm là ngai thờ ở Huế

Ngắm ngai vàng được chế tác đặc biệt cho vua Duy Tân lên ngôi lúc 7 tuổi

Ngai vua Duy Tân là chiếc ngai rất đặc biệt, có kích thước nhỏ hơn so với những ngai vàng thường được các vua Nguyễn ngồi lên trong lịch sử. Ngai được triều đình nhà Nguyễn đặc chế để phù hợp với vóc dáng của vua Duy Tân do lúc đăng quang nhà vua mới 7 tuổi.

Ngai cao 94,3cm, dài 50,5cm, rộng 62,2cm và có trọng lượng hơn 17kg, làm bằng gỗ dổi, sơn son thiếp vàng.

Ngai được các nghệ nhân cung đình chạm khắc hai con rồng 5 móng thời Nguyễn ngậm long châu ở phần bệ tay rất tinh xảo.

Bốn chân ngai cũng là 4 con rồng ngậm đồng tiền, thể hiện quyền uy của bậc đế vương.

Phần trên cùng của ngai là họa tiết mặt trời tượng trưng cho quyền lực tối cao. Lưng ngai được chạm họa tiết chữ Thọ theo lối triện.

So với bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt trên điện Thái Hòa thì ngai vua Duy Tân có kích thước nhỏ hơn nhiều. Tuy nhiên, chiếc ngai này thể hiện sự phong phú, đa dạng của nghệ thuật điêu khắc gỗ cũng như bàn tay tài hoa của các nghệ nhân.

Từng có thời điểm, ngai vua Duy Tân được đặt trong Triệu Miếu - nơi thờ tự Nguyễn Kim (cha của chúa Nguyễn Hoàng - vị chúa đầu tiên của nhà Nguyễn) và bị nhầm lẫn là đồ thờ tự.

Cách đây 3 năm, một bức ảnh chất lượng cao chụp lại cảnh vua Duy Tân ngồi trên ngai vàng được đưa ra đấu giá ở Pháp. Từ đó, các nhà nghiên cứu đối chiếu và hoài nghi đây là ngai vàng của vua Duy Tân ngồi tại điện Cần Chánh, không phải ngai thờ.

Sau khi số hóa các chi tiết con rồng, chữ thọ, mặt trời… của chiếc ngai trong bức ảnh và so sánh với chiếc ngai thật, chính quyền và các nhà khoa học xác định chính xác chiếc ngai được chế tác vào dịp nhà vua Duy Tân lên ngôi.

Ngai vua Duy Tân được Thủ tướng công nhận bảo vật quốc gia vào ngày 31/12/2024 và được trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế. Sau sự cố ngai vua triều Nguyễn bị xâm hại, hiện ngai vua Duy Tân được đặt trong một lớp kính bảo vệ.

Theo các nhà nghiên cứu, ngai vua trong điển chế có rất nhiều. Ngoài chiếc ngai vàng đặt tại điện Thái Hòa - biểu tượng của quyền lực tối cao thì vua triều Nguyễn còn chế tác nhiều ngai vua, gọi là bảo tọa đặt ở nhiều nơi khác nhau. Tuy nhiên do nhiều biến cố lịch sử, hiện nay ở Huế chỉ còn ngai vua triều Nguyễn đặt tại điện Thái Hòa; ngai vua Duy Tân và ngai đặc chế của vua Khải Định (chưa được công nhận bảo vật quốc gia).