Dũng Dị Studio - Nơi nghệ thuật sơn mài truyền thống vươn mình ra thế giới

Nghệ nhân Trần Công Dũng bén duyên với sơn mài từ khi còn là sinh viên ngành mỹ thuật. Ban đầu, anh chỉ coi nghề như một cách kiếm sống: “Lúc đầu, tôi chỉ nghĩ đơn giản là làm sao để đủ trang trải cuộc sống.” Nhưng rồi, một bước ngoặt đã đến khi anh tham dự một triển lãm tranh sơn mài cổ - nơi anh nhận ra rằng mình đang nắm giữ một di sản văn hóa quý giá, chứ không đơn thuần là một nghề thủ công. Từ đó, anh quyết tâm đào sâu học hỏi và tìm hiểu những kỹ thuật truyền thống đặc trưng của làng Hạ Thái, như sơn then, cẩn vỏ trai và ốc xà cừ - những bí quyết làm nên sự độc đáo và trường tồn của sơn mài Việt.

Để hoàn thiện một bức tranh sơn mài, người nghệ nhân phải trải qua hàng chục công đoạn tỉ mỉ, đòi hỏi sự kiên nhẫn và lòng tận tâm. Từ chuẩn bị vóc gỗ, phủ sơn sống, đến cẩn vỏ trai, vỏ trứng, phủ bạc, vàng lá, mỗi chi tiết đều được thực hiện cẩn trọng để tạo nên tác phẩm hoàn hảo.

"Chúng tôi không chỉ bán tranh - chúng tôi chia sẻ câu chuyện văn hóa" - đó là phương châm mà nghệ nhân Trần Công Dũng luôn tâm niệm

Nghệ nhân Dũng Dị chia sẻ: “Có những lần tôi mất hàng tháng trời chỉ để chờ một lớp sơn khô tự nhiên. Nếu vội vàng, cả bức tranh sẽ hỏng. Có những tác phẩm tôi phải dành nửa năm để hoàn thành.” Khó khăn không chỉ đến từ kỹ thuật mà còn là thách thức trong việc tìm kiếm nguyên liệu chất lượng cao. Vỏ trai, ốc xà cừ phải được tuyển chọn kỹ lưỡng, trong khi sơn ta nguyên chất ngày càng hiếm hoi. “Tôi từng phải đi khắp các làng nghề từ Bắc vào Nam chỉ để tìm loại sơn đạt chuẩn,” anh kể.

Một công đoạn làm nghề của người thợ trong studio

Năm 2015, Dũng Dị Studio mở cửa hoạt động trải nghiệm nghệ thuật, tạo nên không gian giao thoa giữa truyền thống và hiện đại độc đáo. Tại đây, khách tham quan không chỉ được tìm hiểu về lịch sử và kỹ thuật sơn mài truyền thống mà còn trực tiếp tham gia vào các công đoạn chế tác dưới sự hướng dẫn tận tình của nghệ nhân.

Mỗi trải nghiệm bắt đầu bằng câu chuyện về nghề sơn mài Hạ Thái, giúp khách hiểu rõ giá trị văn hóa ẩn sâu trong từng tác phẩm. Tiếp theo, họ được hòa mình vào quy trình sáng tạo thực tế - từ phác thảo ý tưởng, cẩn vỏ trai, ốc xà cừ, cho đến các kỹ thuật phủ sơn và mài tranh đặc trưng. Studio tổ chức các hoạt động trải nghiệm đa dạng, phù hợp với nhiều đối tượng: từ sản phẩm nhỏ như mặt dây chuyền, hộp trang sức đến những bức tranh kích thước vừa, mỗi khách đều có thể tìm thấy trải nghiệm phù hợp với sở thích và thời gian.

Không chỉ là nơi thực hành nghề thủ công, Dũng Dị Studio còn là cầu nối văn hóa, nơi du khách - đặc biệt là khách quốc tế - cảm nhận sâu sắc tinh hoa nghề sơn mài Việt Nam. Qua trải nghiệm chân thực, nghệ thuật sơn mài trở nên gần gũi, để lại ấn tượng sâu đậm cùng những kỷ niệm khó quên, bên cạnh tác phẩm do chính tay họ tạo ra.

Du khách nước ngoài đang mải mê trong công đoạn gắn vỏ sò

Tương lai của nghề sơn mài Hạ Thái không chỉ phụ thuộc vào các nghệ nhân truyền thống mà còn nằm trong sự quan tâm của cộng đồng quốc tế và thế hệ trẻ - những người kế thừa di sản với tinh thần sáng tạo, đổi mới. Dũng Dị Studio đã chứng minh rằng bảo tồn không phải là khép mình trong quá khứ, mà là biết cách kể lại câu chuyện truyền thống bằng ngôn ngữ hiện đại, để di sản luôn sống động và phát triển cùng thời gian.

Hành trình ấy vẫn tiếp diễn, từng lớp sơn phủ rồi mài đi, hé lộ vẻ đẹp vĩnh cửu ẩn sâu bên trong. Đó chính là cách bảo tồn sống động nhất - khi di sản không chỉ được giữ gìn mà còn được sáng tạo, lan tỏa và phát triển không ngừng.

Câu chuyện của Dũng Dị Studio không chỉ là hành trình của một nghệ nhân mà còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của nghệ thuật truyền thống Việt Nam, khi biết kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và đổi mới. Ở đó, mỗi bức tranh sơn mài không chỉ tỏa sáng bởi vẻ đẹp tinh tế bên ngoài, mà còn ẩn chứa tâm huyết sâu sắc của người nghệ sĩ dành cho di sản quê hương.

Yến Linh - Lê Hoàng - Huyền My