Cấm mua bán vàng bằng tiền mặt, minh bạch nhưng không khả thi?

Mới đây, Tổng cục Thuế đã kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, trình cấp thẩm quyền quy định bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các giao dịch kinh doanh vàng, đồng thời quy định cơ chế kiểm soát các giao dịch này.

Trước đó, khi góp ý sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012 về quản lý thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cũng đề xuất hạn chế việc thanh toán mua bán vàng miếng bằng tiền mặt.

Nhiều chuyên gia tài chính, kinh tế nhận định, đề xuất không sử dụng tiền mặt trong mua bán vàng sẽ giúp tăng minh bạch thị trường nhưng không khả thi nếu áp dụng thực tế.

Đề xuất không dùng tiền mặt trong giao dịch mua bán vàng mâu thuẫn với việc kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ đang tiến tới ngành kinh doanh không có điều kiện

Thực tế, người mua vàng rất phong phú về độ tuổi, đối tượng (người già, người dân ở nông thôn...) và nhu cầu (tích trữ, phòng rủi ro, biếu, tặng…) Trong đó, có nhiều đối tượng không “rành” về công nghệ, không có điện thoại thông minh để chuyển khoản. Bên cạnh đó, một bộ phận người mua vàng thường mua với số lượng ít, từ nửa chỉ đến một vài chỉ vàng.

Chính vì vậy, nhiều người vẫn có thói quen dùng tiền mặt trong các giao dịch mua bán vàng.

Một số chuyên gia nhận định, thói quen dùng tiền mặt trong các giao dịch mua bán còn phổ biến nên việc cấm tuyệt đối với bất kỳ mặt hàng nào, bao gồm vàng, đều không khả thi

Theo chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Ngô Trí Long - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, Bộ Tài chính, đề xuất cấm mua bán vàng bằng tiền mặt chỉ phù hợp với nhà đầu tư khi mua số lượng lớn.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh góp ý, hình thức chuyển khoản, thanh toán trực tuyến nên áp dụng khi mua số lượng vàng lớn. Đối với giao dịch mua bán lượng ít, nhỏ lẻ vẫn nên cho phép giao dịch tiền mặt.

Trên thế giới, không có quốc gia nào cấm mua bán vàng bằng tiền mặt

Hiện nay, trên thế giới chưa có quốc gia nào cấm thanh toán bằng tiền mặt khi mua bán vàng. Ông Huỳnh Trung Khánh - Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng, cố vấn Hội đồng Vàng thế giới tại Việt Nam cho biết, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ vàng rất lớn nhưng không cấm dùng tiền mặt khi mua bán. Mặc dù ví điện tử, QR code rất thông dụng tại quốc gia này nhưng Trung Quốc cũng chỉ khuyến khích thanh toán điện tử mà không cấm dùng tiền mặt.

Đại diện Hiệp hội Kinh doanh vàng cũng kiến nghị cơ quan quản lý cần có khảo sát thực tế về tình hình giao dịch mua bán vàng thời gian qua trước khi quyết định việc cấm mua bán vàng bằng tiền mặt. Nếu kết quả 90% giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt, quy định này sẽ không ảnh hưởng nhiều tới thị trường. Tuy nhiên, trường hợp tỉ lệ thanh toán không dùng tiền mặt chỉ khoảng 50% thì nhà chức trách cần có lộ trình cụ thể để triển khai trong thực tế.

Ngọc Châm