Cai thuốc lá - loại bỏ tác nhân gây ung thư

Khói thuốc lá gây ung thư phổi như thế nào?

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), những người hút thuốc có nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 25 lần. Tại Việt Nam hiện nay, ung thư phổi được xếp thứ nhất trong số 10 bệnh ung thư hay gặp. Vậy cơ chế gây ung thư phổi của thói quen hút thuốc lá như thế nào?

Tác hại của thuốc lá đối với phổi.

Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư phổi, thậm chí những người không hút thuốc song hít phải khói thuốc cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi rất cao. Chỉ một vài điếu thuốc mỗi ngày hoặc hít phải lượng nhỏ khói thuốc lá mỗi ngày cũng có thể gây ảnh hưởng đến phổi. Những loại thuốc lá có đầu lọc, thuốc lá ít hắc ín hay bất kể hút loại thuốc lá nào cũng đều làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. Hút thuốc nhiều năm thì mức độ ảnh hưởng càng lớn.

Một khi các chất độc hại có trong thuốc lá đi vào trong cơ thể, nó sẽ làm tổn thương gen khiến các tế bào phát triển và phân chia một cách ồ ạt. Tình trạng bất thường này là nguyên nhân dẫn đến ung thư phổi hoặc các loại ung thư khác. Các chất độc hại khác có trong khói thuốc lá còn có khả năng bám chặt vào gen và rất khó có thể tách chúng ra được.

Hút thuốc cũng có thể khiến sưng phổi, đồng thời gây đột biến gen. Những chất độc hại có trong khói thuốc làm ảnh hưởng tới việc sửa chữa những gen bị tổn thương. Khi bạn hút thuốc, ngoài việc gây tác hại tại chỗ đến các bộ phận của cơ quan hô hấp như mũi, miệng, hầu, thanh quản, khí quản, hàng nghìn hóa chất có trong thuốc lá (có một tỷ lệ lớn được biết là gây ung thư) xâm nhập vào cơ thể qua các vách phế nang tại phổi, ngấm vào cơ thể. Các hóa chất này có khả năng tạo ra đột biến trong các tế bào cơ thể bạn khiến cho chúng sinh sôi nảy nở theo cách không kiểm soát được, dẫn đến ung thư.

Những loại thuốc lá có đầu lọc, thuốc lá ít hắc ín hay bất kể hút loại thuốc lá nào cũng đều làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. Hút thuốc nhiều năm thì mức độ ảnh hưởng càng lớn.

Người hít phải khói thuốc (hút thuốc lá thụ động) cũng hít phải một lượng hóa chất độc hại tương đương với người hút thuốc trực tiếp, đồng thời cũng bị ảnh hưởng tương tự. Không có mức an toàn cho lượng khói thuốc hít phải. Hít càng nhiều khói thuốc càng có nguy cơ cao mắc ung thư phổi. Nam giới hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư cao gấp 25 lần, và nữ giới hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 13 lần so với những người không hút thuốc.

Tại Mỹ, ung thư phổi do hút thuốc khiến 130 nghìn người chết mỗi năm và 7,3 nghìn người chết vì hít phải khói thuốc (hút thuốc thụ động). Những người không hút thuốc có thể tăng thêm 20-30% nguy cơ mắc ung thư phổi nếu sống chung lâu năm với những người hút thuốc.

Cùng với nguy cơ ung thư phổi thì hút thuốc lá có nguy cơ dẫn đến các loại ung thư khác như: Mũi, miệng, thanh quản, khí quản, thực quản, dạ dày, tụy, thận, bàng quang, cổ tử cung, tủy xương và máu…

Mối liên hệ giữa thuốc lá điện tử và ung thư phổi

Thuốc lá điện tử là loại thuốc lá giúp người hút có cảm giác như đang sử dụng thuốc lá thật. Loại thuốc lá điện tử - thuốc lá thế hệ mới vẫn có chứa nicotine - một loại hóa chất gây nghiện. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số loại hóa chất có trong thuốc lá điện tử, ví như formaldehyde có liên quan đến ung thư đầu và cổ. Khói của thuốc lá điện tử có thể gây viêm phổi và chứa những phân tử rất nhỏ gây ung thư, vì chúng rất nhỏ nên thường dễ dàng đi sâu vào trong phổi.

Ung thư phổi có thể di căn đến gan.

Loại chất lỏng được tạo mùi cho thuốc lá điện tử cũng là một vấn đề đáng lo ngại - một số loại có thể gây sốc phổi và độc hại cho những mô phổi. Thậm chí hít phải khói của thuốc lá điện tử cũng gây ảnh hưởng tới sức khỏe. Các nghiên cứu cho thấy rằng hít nhiều khói thuốc lá điện tử cũng có thể gây nhiễm khuẩn phổi ở những người trẻ tuổi. Thực tế đã ghi nhận những ca sốc do ngộ độc hóa chất có trong thuốc lá điện tử gây nguy hiểm đến tính mạng.

Loại bỏ thuốc lá khỏi cuộc sống của bạn

Bạn hãy lên kế hoạch và mục tiêu để bỏ thuốc, nghĩ cách làm sao để có thể cưỡng lại cơn thèm thuốc. Khi cơn thèm thuốc đến, bạn cần phải khiến cho mình bận rộn, xao nhãng bằng cách làm những việc khác, bao gồm cả việc tập thể dục hay đơn giản chỉ là rời khỏi chỗ ngồi để đi dạo với đôi bàn tay không và túi áo, quần trống rỗng. Liệt kê những lý do nên bỏ thuốc như: Tiết kiệm tiền, răng trắng hơn, cơ thể thơm tho hơn, nhiều năng lượng hơn, tránh bệnh tật …; bất kể là lý do gì, nên tạo một danh sách những lý do để bỏ thuốc và đọc nó hằng ngày. Nếu gặp khó khăn khi bỏ hút thuốc, hãy nhờ bạn bè, gia đình hỗ trợ. Bắt đầu bằng cách kiểm soát cơn thèm thuốc, từng chút, từng chút một.

Chất nicotine có trong các loại thuốc lá thông thường và thuốc lá điện tử có thể khiến cho nhiều người nghiện, vì vậy việc bỏ thuốc không hề dễ như hút thuốc. Mặc dù vậy, để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình cũng như mọi người xung quanh, bỏ hút thuốc là việc bạn cần làm ngay.

Mỹ Bình