Cải tạo, xây mới chung cư cũ: Có mặt bằng cũng chưa xây được
Một trong những vướng mắc trong việc cải tạo, xây mới chung cư cũ được các cơ quan chức năng đề cập lâu nay là khó khăn di dời, tái định cư cho các hộ dân. Tuy nhiên, tại TPHCM đang có tình trạng ngược lại: các hộ dân ở nhiều chung cư cũ xuống cấp nghiêm trọng đã di dời, nhưng việc xây mới không thể thực hiện!
Mỏi mòn trở về chốn cũ
Chung cư 350 Hoàng Văn Thụ nằm trên đường Hoàng Văn Thụ (phường 4, quận Tân Bình, TPHCM) hiện đã được tháo dỡ hoàn toàn. Gần 9 năm qua, dù mặt bằng chung cư là bãi đất trống nhưng vẫn chưa thể xây mới.
Ông Thanh Phương, một hộ dân trước đây sống tại chung cư 350 Hoàng Văn Thụ cho biết, chung cư đã xây dựng từ lâu nên bị xuống cấp nghiêm trọng. Từ năm 2016, tất cả cư dân sống tại chung cư đã di dời đi nơi khác, bàn giao mặt bằng để xây dựng lại chung cư mới. “Người dân mong chờ chung cư xây mới để quay lại nơi ở cũ theo như kế hoạch ban đầu. Thế nhưng việc chờ đợi càng ngày càng xa vời”, ông Thanh Phương chia sẻ...
Theo tìm hiểu, từ năm 2010, chung cư 350 Hoàng Văn Thụ được UBND TPHCM giao cho Công ty CP Đức Khải Tân Bình làm chủ đầu tư (CĐT) xây dựng mới. Để thực hiện dự án, CĐT đã bồi thường cho 137 hộ dân và bố trí tạm cư cho 20 hộ dân. Ông Nguyễn Huỳnh Vĩnh Hoàng, đại diện CĐT Dự án xây mới chung cư 350 Hoàng Văn Thụ, cho biết, hiện tại doanh nghiệp vẫn chưa được giao đất để thực hiện dự án và CĐT đã có công văn gửi UBND TPHCM đề nghị sớm được gia hạn thời gian thực hiện dự án.
Tương tự, từ năm 2018, chung cư Nakyco (phường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú, TPHCM) đã được đưa vào dự án cải tạo xây dựng mới theo chủ trương của thành phố. Tính đến nay, đã 7 năm trôi qua kể từ ngày cư dân tại chung cư dời đi nơi khác, dự án vẫn... giậm chân tại chỗ!
Theo UBND phường Tân Sơn Nhì, trước thực trạng dự án “bất động”, người dân đã nhiều lần kiến nghị đẩy nhanh tiến độ để ổn định cuộc sống. Ông Võ Trương Bình, Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị quận Tân Phú thông tin, chung cư Nakyco được xây dựng trước năm 1975, có 30 căn hộ. “UBND quận Tân Phú đã có nhiều văn bản gửi UBND TPHCM, các sở, ngành liên quan hướng dẫn, tháo gỡ để sớm xây mới chung cư. Hiện nay, Sở Xây dựng đang phối hợp UBND quận Tân Phú và các sở ngành có liên quan triển khai thực hiện dự án theo đúng quy định của pháp luật”, ông Bình cho biết.
Trong khi đó, tại chung cư 155-157 đường Bùi Viện (quận 1, TPHCM), giấc mơ về lại nơi ở cũ còn dài đằng đẵng bởi người dân đã di dời đến nơi tạm cư 6 năm nay nhưng dự án xây mới vẫn chưa tìm được nhà đầu tư. Theo ông Vũ Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch UBND quận 1, quận đã chọn được 2 doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia đầu tư. Phòng chuyên môn đang tham mưu UBND quận tổ chức hội nghị nhà chung cư để lựa chọn nhà đầu tư.

Cư dân chung cư 155-157 đường Bùi Viện, quận 1, TPHCM đã di dời đến nơi ở tạm 6 năm nay, nhưng dự án xây mới vẫn chưa có nhà đầu tư
Vướng thủ tục rườm rà
Theo Đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn TPHCM (Đề án) do UBND TPHCM ban hành ngày 27-2 vừa qua, nêu rõ, mặc dù đã tháo dỡ 5/16 chung cư cấp D (hư hỏng nặng) nhưng đến nay chưa triển khai thực hiện xây mới được chung cư nào. “Kết quả chung chưa đạt được mục tiêu đề ra của giai đoạn 2016-2020, đặc biệt là đối với chung cư cấp D; chưa đáp ứng nhu cầu chỉnh trang đô thị của thành phố và thực tế kỳ vọng của người dân”, Đề án nhận xét. Về nguyên nhân, có 6 lý do chính, tựu trung hầu hết thuộc cơ chế chính sách, liên quan đến bố trí nguồn vốn để kiểm định chất lượng và sửa chữa các chung cư; triển khai quy hoạch hoặc tính tiền sử dụng đất…
Nói về vướng mắc xây dựng lại chung cư cũ tại TPHCM, một CĐT cho rằng, khó khăn lớn nhất là phải thực hiện thủ tục quá rườm rà. Ví dụ, muốn được giao đất thì phải làm xong công tác bồi thường. Khi công tác bồi thường xong, quay lại làm thủ tục xin giao đất thì hết hạn chủ trương đầu tư. Lúc này, CĐT phải làm gia hạn chủ trương đầu tư rồi mới được giao đất. Mỗi lần làm xong một thủ tục cũng phải chờ đợi vài năm.
“Doanh nghiệp chúng tôi bị rất nhiều áp lực. Áp lực từ phía người dân vì chậm thực hiện dự án, áp lực tài chính vì vốn liếng bị chôn vùi trong dự án. Chúng tôi tha thiết mong thành phố tập trung chỉ đạo rốt ráo tháo gỡ vướng mắc về pháp lý. Nếu tháo gỡ sớm thủ tục thì tiến độ cải tạo, xây dựng mới lại chung cư cũ sẽ rất nhanh”, giám đốc một doanh nghiệp là CĐT xây dựng lại chung cư cũ chia sẻ.
Theo các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, để việc cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn TPHCM nhanh chóng, thuận lợi, UBND TPHCM cần tháo gỡ hơn nữa các vướng mắc, tạo cơ chế thông thoáng cho CĐT tham gia.
Ông Vũ Anh Dũng, Phó trưởng phòng Phát triển đô thị, Sở Xây dựng TPHCM, cho biết: “Việc cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp là đề án được ưu tiên nên phải giải quyết nhanh cho doanh nghiệp. Theo đó, thủ tục đầu tư thuộc về trách nhiệm của sở ngành nào thì sở ngành đó phải đẩy nhanh tiến độ giải quyết. Trong quá trình thực hiện nếu vướng mắc thì báo cáo UBND TPHCM để xử lý kịp thời ”.