Cái nhìn toàn diện về chi phí sở hữu xe điện: Có rẻ hơn xe xăng?

Nhưng khi đặt lên bàn cân so sánh với xe xăng truyền thống, liệu xe điện có thực sự giúp chủ xe tiết kiệm tiền hay không? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần xem xét tổng chi phí sở hữu (Total Cost of Ownership – TCO), bao gồm giá mua ban đầu, nhiên liệu, bảo trì, thuế phí và giá trị bán lại.

1. Giá mua ban đầu: Xe điện vẫn đắt hơn nhưng khoảng cách đang thu hẹp

Một trong những rào cản lớn nhất đối với người mua xe điện là giá bán cao hơn so với xe xăng cùng phân khúc.

Xe điện có thực sự tiết kiệm hơn xe xăng?

Ví dụ, một chiếc Tesla Model 3 RWD có giá khởi điểm khoảng 40.000 USD tại Mỹ, trong khi một chiếc Toyota Camry Hybrid chỉ khoảng 28.000 USD. Chênh lệch này có thể khiến nhiều người chùn bước, nhưng cần nhớ rằng:

- Chính phủ nhiều nước đang trợ giá cho xe điện, giúp giảm đáng kể chi phí mua xe. Ở Mỹ, xe điện đủ điều kiện có thể nhận khoản giảm thuế liên bang lên tới 7.500 USD. Một số bang như California còn có thêm ưu đãi địa phương, giúp giá xe giảm sâu hơn.

- Giá pin đang giảm dần, kéo theo giá xe điện hạ xuống. Theo BloombergNEF, chi phí sản xuất pin đã giảm khoảng 89% từ năm 2010 đến 2023 và dự kiến tiếp tục giảm trong tương lai.

Ở một số thị trường như Trung Quốc, khoảng cách giá giữa xe điện và xe xăng đã gần như bằng nhau, nhờ chính sách hỗ trợ mạnh mẽ và năng lực sản xuất xe điện nội địa cao.

2. Chi phí "nhiên liệu": Điện rẻ hơn xăng

Một trong những lợi thế lớn nhất của xe điện là chi phí sạc rẻ hơn so với đổ xăng. Tại Mỹ, trung bình, chi phí sạc một chiếc EV khoảng 4-5 cent/mile, trong khi một chiếc xe xăng tiêu tốn khoảng 12-15 cent/mile.

Ví dụ, nếu bạn lái 15.000 dặm (24.000 km) mỗi năm:

- Xe xăng (30 mpg, giá xăng 4 USD/gallon): Tốn khoảng 2.000 USD/năm

- Xe điện (15 kWh/100 dặm, giá điện 0,13USD/kWh): Tốn khoảng 650 USD/năm

Điện rẻ hơn xăng, nhưng chưa hẳn lúc nào cũng vậy

Tuy nhiên, không phải lúc nào xe điện cũng rẻ hơn:

- Sạc nhanh công cộng có thể đắt ngang đổ xăng, đặc biệt với các trạm sạc siêu nhanh như Tesla Supercharger hay Electrify America. Một số nơi thu phí sạc lên tới 0,40 USD/kWh, khiến chi phí tiệm cận mức của xe xăng.

- Giá điện không ổn định: Một số khu vực có giá điện cao, khiến việc sạc EV không còn quá hấp dẫn về mặt kinh tế.

Nếu bạn có thể sạc tại nhà bằng điện giá rẻ hoặc kết hợp với năng lượng mặt trời, thì xe điện chắc chắn là lựa chọn tiết kiệm hơn.

3. Chi phí bảo trì: Xe điện có thực sự rẻ hơn?

Xe điện có ít bộ phận chuyển động hơn xe xăng, đồng nghĩa với việc ít phải bảo trì hơn. Không cần thay dầu động cơ, không có hệ thống ống xả, hộp số đơn giản hơn, phanh ít hao mòn hơn nhờ hệ thống phanh tái tạo (regen braking).

Xe EV có ít bộ phận chuyển động hơn xe xăng

Một nghiên cứu của Consumer Reports cho thấy, trung bình chi phí bảo trì và sửa chữa xe điện thấp hơn 50% so với xe xăng trong vòng 5 năm đầu sử dụng.

Tuy nhiên, xe điện không hoàn toàn miễn phí bảo trì:

- Pin xe điện có thể đắt đỏ khi thay thế. Dù pin xe điện hiện đại có tuổi thọ lên đến 10-15 năm, nhưng nếu cần thay thế, chi phí có thể lên tới 5.000 - 15.000 USD.

- Hệ thống điện tử phức tạp, bao gồm phần mềm, cảm biến, hệ thống làm mát pin… có thể gây ra những lỗi khó sửa chữa hơn xe xăng truyền thống.

Tổng thể, chi phí bảo trì của xe điện vẫn thấp hơn, nhưng các khoản sửa chữa lớn có thể tốn kém hơn nếu xảy ra sự cố ngoài ý muốn.

Chi phí bảo trì của xe điện vẫn thấp hơn xe xăng

4. Giá trị bán lại: Xe điện giữ giá tốt hay mất giá nhanh hơn?

Một yếu tố quan trọng khác trong TCO là giá trị bán lại. Trước đây, xe điện thường bị mất giá nhanh hơn xe xăng, do lo ngại về tuổi thọ pin và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ. Nhưng điều này đang thay đổi:

- Tesla Model 3 và Model Y có giá trị bán lại rất tốt, giữ được 70-75% giá trị sau 3 năm, ngang ngửa các mẫu xe xăng phổ biến như Toyota RAV4.

- Các mẫu xe điện đời cũ, như Nissan Leaf thế hệ đầu, mất giá nhanh hơn do dung lượng pin giảm sút sau thời gian dài sử dụng.

Một yếu tố quan trọng là pin xe điện ngày nay bền hơn và các hãng xe đang cung cấp bảo hành pin dài hạn (8 năm hoặc 160.000 km), giúp tăng độ tin cậy và giá trị bán lại.

Các hãng xe đang cung cấp bảo hành pin dài hạn

5. Tổng kết: Xe điện có thực sự tiết kiệm hơn xe xăng?

Dựa trên các yếu tố đã phân tích, xe điện có thể giúp tiết kiệm chi phí so với xe xăng, nhưng điều này phụ thuộc vào điều kiện sử dụng:

- Nếu bạn sạc tại nhà, chạy nhiều, hưởng ưu đãi thuế, xe điện sẽ tiết kiệm hơn đáng kể

- Nếu bạn phải sạc nhanh thường xuyên, sống ở nơi có giá điện cao, hoặc ít lái xe, lợi ích tài chính của xe điện không rõ ràng.

Trong dài hạn, xe điện có thể giúp tiết kiệm từ 3.000 - 5.000 USD so với xe xăng

Nhìn chung, dù có giá mua cao hơn, nhưng trong dài hạn, xe điện có thể giúp tiết kiệm từ 3.000 - 5.000 USD (trong 5 năm sử dụng) so với xe xăng. Điều này lý giải tại sao ngày càng nhiều người chuyển sang xe điện, đặc biệt khi giá pin tiếp tục giảm và cơ sở hạ tầng sạc ngày càng hoàn thiện.

Cuối cùng, ngoài vấn đề kinh tế, xe điện còn có một lợi ích quan trọng khác: giảm khí thải CO2, giúp bảo vệ môi trường. Đây cũng là lý do nhiều quốc gia đang đẩy mạnh chính sách khuyến khích xe điện, hướng đến một tương lai giao thông bền vững hơn.

Nguồn: Insideevs

Nguyễn Kim Nhâm