Các nhà lãnh đạo châu Phi kêu gọi 'ngừng bắn ngay lập tức' ở miền Đông CHDC Congo

Người biểu tình đốt phá trên phố ở Kinshasa, CHDC Congo ngày 28/1/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Một "hội nghị thượng đỉnh lịch sử", do Cộng đồng Đông Phi (EAC) và Cộng đồng Phát triển miền Nam châu Phi (SADC) cùng triệu tập, đã được tổ chức tại thành phố cảng Dar es Salaam của Tanzania để giải quyết cuộc khủng hoảng đang leo thang ở miền Đông CHDC Congo.

Trong thông cáo kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo khu vực đã kêu gọi "ngừng bắn ngay lập tức" và khôi phục các tuyến đường tiếp tế ở CHDC Congo, trong bối cảnh phiến quân M23 được cho là đã tiến về Bukavu, thủ phủ của tỉnh Nam Kivu, sau khi thành lập cái gọi là chính quyền tại Goma, thủ phủ của tỉnh Bắc Kivu và là một trung tâm khu vực quan trọng.

Nhận thấy tình hình cấp bách, các nhà lãnh đạo tham dự hội nghị thượng đỉnh đã chỉ đạo các Tư lệnh Lực lượng Phòng vệ của hai khối khu vực EAC-SADC họp trong vòng 5 ngày để đưa ra các biện pháp kỹ thuật nhằm thực thi lệnh ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện.

Các nhà lãnh đạo kêu gọi mở lại các tuyến đường giao thông để khôi phục các tuyến tiếp tế nhân đạo, đặc biệt là tuyến đường nối Goma và Bukavu, tuyến đường đã bị cắt đứt do lực lượng M23 tiến công, và Sân bay quốc tế Goma, tuyến đường đã bị phá hoại nghiêm trọng trong các cuộc giao tranh.

Thông cáo nêu rõ, sự tham gia chính trị và ngoại giao là giải pháp bền vững nhất cho cuộc xung đột ở miền Đông CHDC Congo, vì các nhà lãnh đạo khu vực bày tỏ sự ủng hộ đối với việc nối lại các cuộc đàm phán trực tiếp với tất cả các bên là nhà nước và phi nhà nước, bao gồm cả M23, theo các khuôn khổ hòa giải khu vực hiện có.

Trong thông cáo, lãnh đạo các nước trong khu vực đề xuất hợp nhất Tiến trình Nairobi với Tiến trình Luanda, một cơ chế hòa bình song song do Liên minh châu Phi khởi xướng và được Tổng thống Angola Joao Lourenco làm trung gian. Để hỗ trợ cho "Tiến trình Luanda/Nairobi" hợp nhất, các nhà lãnh đạo khu vực đề xuất bổ nhiệm thêm những quan chức điều phối, bao gồm đại diện từ các khu vực khác của châu Phi.

Xung đột giữa phiến quân M23 và quân đội Chính phủ CHDC Congo có liên quan sâu sắc đến hậu quả của cuộc diệt chủng Rwanda năm 1994 và căng thẳng sắc tộc đang diễn ra, đặc biệt là giữa người Tutsi và người Hutu. CHDC Congo đã cáo buộc Rwanda hỗ trợ lực lượng M23, trong khi Rwanda tuyên bố rằng quân đội CHDC Congo đã liên minh với nhóm phiến quân Rwanda là Lực lượng Dân chủ Giải phóng Rwanda, nhóm bị cáo buộc có liên quan đến cuộc diệt chủng năm 1994.

Cả Tổng thống Rwanda Paul Kagame và người đồng cấp CHDC Congo của ông, Felix Tshisekedi, đều tham dự cuộc họp hôm 8/2.

Thông cáo nhắc lại yêu cầu rút "lực lượng vũ trang nước ngoài không được mời" khỏi lãnh thổ CHDC Congo, trong khi các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.

Hồng Minh (TTXVN)