Các nhà lãnh đạo châu Âu gặp ông Zelensky tại Kiev để thể hiện sự ủng hộ trước Nga

Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emanuel Macron, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và vợ Olena Zelenska, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đến thăm Quảng trường Maidan, Kiev, Ukraine ngày 10/5. Ảnh: Reuters.

Chuyến thăm diễn ra vào một thời điểm ngoại giao đầy bất định trong cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm ở Ukraine. Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình nhanh chóng, sau khi xóa bỏ loạt chính sách của người tiền nhiệm kể từ khi vào Nhà Trắng hồi tháng 1.

Sau khi trực tiếp đối thoại với các quan chức Nga, công khai đối đầu với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và tạm thời cắt viện trợ quân sự thiết yếu cho Kiev, chính quyền Trump đã hàn gắn quan hệ với Ukraine và ký kết một thỏa thuận tài nguyên khoáng sản vốn được đàm phán đầy khó khăn.

Đáng chú ý là có một sự thay đổi rõ rệt trong giọng điệu từ ông Trump, người gần đây thể hiện sự thất vọng ngày càng tăng trước việc Tổng thống Nga Vladimir Putin trì hoãn ngừng bắn – điều mà Washington coi là sự kéo dài chiến sự có chủ đích.

Ông Trump đã đe dọa sẽ tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Nga, nhưng cũng tuyên bố rằng ông có thể từ bỏ nỗ lực hòa bình nếu không đạt được bước đột phá nào. Hôm thứ Năm trong tuần, ông đã kêu gọi một lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày – đề xuất mà ông Zelensky tuyên bố sẵn sàng thực hiện ngay lập tức. Liên minh châu Âu (EU) cũng đã tham gia lời kêu gọi này.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 9/5 cho biết Nga ủng hộ việc triển khai lệnh ngừng bắn 30 ngày, nhưng phải xét đến “sự tinh tế” trong tình hình. Trong cuộc phỏng vấn với đài ABC phát sóng vào ngày 10/5, ông Peskov gợi ý rằng viện trợ quân sự từ phương Tây cho Ukraine sẽ phải chấm dứt nếu muốn đạt được lệnh ngừng bắn tạm thời. “Nếu không, đó sẽ là lợi thế cho Ukraine”, ông nói.

Viện trợ quân sự từ phương Tây được xem là yếu tố sống còn đối với Ukraine kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2/2022.

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Sáu đã chủ trì một cuộc duyệt binh trên Quảng trường Đỏ với sự tham dự của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và các nhà lãnh đạo khác, nhân kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít Đức trong Thế chiến II – một thông điệp rõ ràng rằng ông không hề bị cô lập.

Cùng ngày, các bộ trưởng châu Âu bày tỏ ủng hộ việc thành lập một tòa án đặc biệt để xét xử ông Putin và các quan chức Nga về tội xâm lược, thể hiện sự hậu thuẫn dành cho Tổng thống Zelensky – người trong hôm thứ Năm đã chỉ trích gay gắt ông Putin vì tổ chức cái mà ông gọi là “cuộc diễu binh đầy độc tố và dối trá”.

“Quả bóng đang ở phía Moscow”

Ngay trước thềm hội nghị thượng đỉnh, Đại sứ quán Mỹ tại Kiev đã cảnh báo công dân về một cuộc tấn công đường không “có khả năng nghiêm trọng” trong những ngày tới, đồng thời yêu cầu người Mỹ chuẩn bị tìm nơi trú ẩn nếu có còi báo động.

“Chúng ta còn rất nhiều việc phải làm, rất nhiều chủ đề cần thảo luận. Chúng ta phải kết thúc cuộc chiến này bằng một nền hòa bình công bằng. Chúng ta phải buộc Moscow chấp nhận một lệnh ngừng bắn”, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak cho biết khi đăng ảnh chào đón các lãnh đạo đến từ chuyến tàu.

Dự kiến, các lãnh đạo sẽ tổ chức họp báo và tham gia một cuộc họp trực tuyến với các lãnh đạo khác để cập nhật về tiến trình hình thành một liên minh lực lượng không, bộ và hải quân, nhằm tái thiết quân đội Ukraine sau bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.

Chuyến thăm này diễn ra đúng vào ngày cuối cùng của lệnh ngừng bắn 8–10/5 do ông Putin tuyên bố – điều mà Ukraine không công nhận và tố cáo là “giả tạo”. Cả hai bên đều cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận.

Phóng viên Reuters tại một bệnh viện dã chiến gần tiền tuyến ở khu vực Zaporizhzhia, Ukraine, ghi nhận nhiều binh sĩ bị thương tiếp tục được đưa đến kể từ khi lệnh ngừng bắn bắt đầu.

“Không hề có ngừng bắn gì cả – pháo vẫn nã như cũ, UAV vẫn bay như cũ, chất nổ vẫn rơi xuống như mọi ngày. Không có gì thay đổi”, một binh sĩ bị thương tên Stanislav cho biết.

Ông Zelensky hôm thứ Năm cho hay ông đã nói với Tổng thống Trump trong một cuộc điện đàm rằng một lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày sẽ là “chỉ dấu thực sự” cho tiến trình hướng tới hòa bình với Nga.

Theo Reuters

Huyền Chi