Ca cao Việt Nam: Cần đầu tư cho thương hiệu

Cây ca cao, một loại cây trồng từng được xem là “làn gió mới” trong ngành nông nghiệp Việt Nam, đã trải qua nhiều thử thách và chuyển biến trên con đường khẳng định vị thế.

Giá thế giới tăng mạnh, cơ cho ca cao Việt Nam

Là quốc gia sở hữu giống ca cao Trinitario nổi tiếng, Việt Nam có tiềm năng lớn để ghi dấu ấn trên thị trường toàn cầu. Trinitario chỉ chiếm khoảng 15% tổng sản lượng ca cao thế giới nhưng lại được đánh giá cao nhờ hương vị độc đáo và chất lượng vượt trội. Sự công nhận của Tổ chức Ca Cao Quốc tế (ICCO) đối với giống ca cao Việt Nam như một trong những loại có hương vị hảo hạng chính là "giấy thông hành" mở ra cánh cửa xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Công ty Trọng Đức đang sở hữu hơn 1.000 ha vùng nguyên liệu ca cao trên cả nước

Tuy nhiên, không giống các loại cây trồng khác như cà phê hay tiêu, cây ca cao phát triển theo hướng ổn định, không mang lại lợi nhuận tức thời. Ngành này đòi hỏi sự kiên nhẫn, bài bản từ phía nông dân, doanh nghiệp và cả nhà quản lý.

Giá ca cao thế giới tăng mạnh trong năm 2023, đạt mức 12.500 đồng/kg, cao gấp đôi mức trung bình của nhiều năm trước, đã thu hút sự chú ý lớn từ các bên liên quan. Nhưng những người có kinh nghiệm trong ngành, như ông Đặng Tường Khanh – Giám đốc Công ty TNHH Ca Cao Trọng Đức, vẫn nhấn mạnh rằng việc mở rộng diện tích trồng ca cao cần phải dựa trên chiến lược dài hạn thay vì chạy theo giá thị trường nhất thời.

Áp lực từ biến đổi khí hậu và chuỗi cung ứng

Giá ca cao tăng nhanh trong thời gian qua phần lớn xuất phát từ sự suy giảm nguồn cung toàn cầu. Tại Tây Phi, khu vực cung ứng hơn 70% sản lượng ca cao thế giới, hạn hán kéo dài, sâu bệnh và các vấn đề chính trị đã khiến sản lượng giảm đáng kể. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ chocolate và các sản phẩm từ ca cao lại không ngừng gia tăng, đặc biệt ở châu Âu, nơi ca cao không chỉ là một loại thực phẩm mà còn là biểu tượng văn hóa.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu đang tạo thêm áp lực lớn lên ngành ca cao toàn cầu. Hạn hán, nhiệt độ tăng cao, và tình trạng đất đai kém màu mỡ buộc nhiều nhà sản xuất phải thay đổi phương thức canh tác hoặc tìm kiếm các giống ca cao có khả năng chống chịu tốt hơn.

Việt Nam, với điều kiện khí hậu nhiệt đới cùng sự đa dạng về địa lý, đang nổi lên như một lựa chọn thay thế tiềm năng cho các nhà nhập khẩu quốc tế.

Đẩy mạnh chế biến sâu và xây dựng thương hiệu

Một điểm yếu của ngành ca cao Việt Nam hiện nay là tập trung quá nhiều vào xuất khẩu thô thay vì đầu tư vào chế biến sâu. Dù đã có một số doanh nghiệp như Marou, Grand Place Puratos tạo được dấu ấn với các sản phẩm chocolate chất lượng cao, phần lớn hạt ca cao Việt Nam vẫn chỉ được xuất khẩu ở dạng nguyên liệu thô với giá trị gia tăng thấp.

Theo các chuyên gia quốc tế, Việt Nam cần tăng cường nghiên cứu và phát triển (R&D) để đưa ra những sản phẩm sáng tạo từ ca cao. Chocolate, bột ca cao, bơ ca cao... đều là những sản phẩm có giá trị gia tăng cao mà thị trường thế giới đang có nhu cầu lớn. Ngoài ra, việc xây dựng thương hiệu quốc gia cho ngành ca cao – tương tự như cách các quốc gia như Ghana, Bỉ hay Thụy Sĩ đã làm – sẽ giúp nâng cao hình ảnh của ca cao Việt Nam và thu hút thêm nhiều đối tác quốc tế.

Yến Linh