ByteDance dẫn đầu các hãng công nghệ lớn Trung Quốc về chi tiêu vốn năm 2024, nhưng kém xa Microsoft

ByteDance (chủ sở hữu TikTok) là nhà đầu tư lớn nhất Trung Quốc vào các công nghệ, gồm cả trí tuệ nhân tạo (AI), trong năm 2024, với số tiền gần bằng tổng chi tiêu của ba đối thủ Baidu, Alibaba và Tencent.

Cụ thể hơn, ByteDance đã đầu tư khoảng 80 tỉ nhân dân tệ (11 tỉ USD) vào chi tiêu vốn trong năm 2024. Trong khi Baidu, Alibaba và Tencent đã chi khoảng 100 tỉ nhân dân tệ cùng kỳ, theo một ghi chú nghiên cứu do các nhà phân tích Liu Wenshu, Tong Fei và Ye Guangliang của hãng dịch vụ tài chính Zheshang Securities công bố.

ByteDance có trụ sở tại thủ đô Bắc Kinh, do doanh nhân Zhang Yiming (Trung Quốc) thành lập. Zhang Yiming hiện là tỷ phú giàu nhất Trung Quốc với khối tài sản cá nhân 49,3 tỉ USD, theo bảng xếp hạng hàng năm của Hurun.

ByteDance dự kiến sẽ tăng gấp đôi chi tiêu vốn lên 160 tỉ nhân dân tệ trong năm 2025, gồm 90 tỉ nhân dân tệ vào sức mạnh tính toán và phần còn lại cho cơ sở hạ tầng như trung tâm dữ liệu internet, theo báo cáo. Báo cáo không nêu rõ số tiền cụ thể ByteDance đã chi cho AI.

Các hãng công nghệ lớn Trung Quốc đang đẩy mạnh chi tiêu cho công nghệ, nhưng vẫn kém xa những công ty Mỹ giàu có. Theo ghi chú nghiên cứu từ Zheshang Securities, khoản đầu tư 11 tỉ USD của ByteDance thấp hơn nhiều so với con số 44,5 tỉ USD mà riêng Microsoft đã chi.

Khoản chi của ByteDance đã mang lại kết quả. Theo ghi chú của Zheshang Securities, chatbot AI Doubao của ByteDance ngang bằng với ChatGPT chạy trên mô hình GPT-4o về các chỉ số như lý luận, lập trình, làm theo hướng dẫn và khả năng tổng thể.

Trong khi đó, mô hình cơ bản mới cho Doubao, được giới thiệu vào tháng 12, có giá 0,003 nhân dân tệ (0,00041 USD) mỗi 1.000 token, so với 0,0175 nhân dân tệ mỗi 1.000 token cho ChatGPT, theo số liệu do ByteDance cung cấp và được các nhà phân tích chứng khoán trích dẫn. ChatGPT không được cung cấp chính thức tại Trung Quốc.

Zheshang Securities tin rằng khoản chi tiêu lớn của ByteDance vào sức mạnh tính toán sẽ thúc đẩy sự tiến bộ trong ngành AI Trung Quốc.

Báo cáo cho biết ByteDance cũng đầu tư mạnh vào việc quảng bá các sản phẩm AI của mình, với chi tiêu quảng cáo cho Doubao tăng vọt lên 124 triệu nhân dân tệ trong 10 ngày đầu tháng 6, từ gần 18 triệu nhân dân tệ trong hai tháng 4 và tháng 5.

Báo cáo lưu ý rằng lợi ích của việc cung cấp Doubao miễn phí gồm cả sự tăng trưởng nhanh chóng về số lượng người dùng, từ đó giúp chatbot AI này có thể tiếp cận được lượng lớn dữ liệu đào tạo. Sự phát triển năng lực AI của ByteDance cũng sẽ củng cố hoạt động kinh doanh cốt lõi cho nền tảng video ngắn Douyin và ứng dụng tin tức Jinri Toutiao bằng cách cải thiện các thuật toán đề xuất và tìm kiếm.

Kể từ khi ra mắt vào tháng 5, Doubao đã phát triển để trở thành chatbot AI phổ biến nhất tại Trung Quốc, với gần 60 triệu người dùng hoạt động hàng tháng (MAU) vào tháng 11. Trên toàn cầu, đây là sản phẩm AI phổ biến thứ hai về MAU sau ChatGPT, theo bảng xếp hạng tháng 11 của Aicpb.com.

Danh mục đầu tư AI của ByteDance hiện bao gồm khoảng 20 sản phẩm AI, trong đó có các chatbot chạy bằng mô hình ngôn ngữ lớn, mô hình tạo video từ văn bản, chuyển văn bản thành hình ảnh, tạo nhạc và các công cụ chỉnh sửa video, gồm cả CapCut.

Doubao của ByteDance là chatbot AI phổ biến nhất tại Trung Quốc - Ảnh: Simon Song

Trung Quốc bứt phá nhanh ở cuộc đua AI, nhưng có thể lại tụt hậu so với Mỹ do thiếu chip tiên tiến

Đầu tư mạnh mẽ và cách tiếp cận mã nguồn mở đã đưa Trung Quốc lên vị trí hàng đầu về AI, nhưng việc thiếu hụt chip tiên tiến có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Dù ban đầu tụt hậu so với các đối thủ phương Tây ở cuộc đua về AI do OpenAI kích hoạt khi phát hành ChatGPT cuối năm 2022, các công ty Trung Quốc đã nhanh chóng tiến lên trong năm nay.

Khi OpenAI giới thiệu Sora vào đầu tháng 2 và cung cấp quyền truy cập hạn chế cho một nhóm người thử nghiệm, những công ty AI Trung Quốc (vốn đã bị cản trở bởi các lệnh hạn chế chip ngày càng tăng từ Mỹ) đang tụt hậu.

Zhou Hongyi, người sáng lập công ty bảo mật internet 360 Security Technology (Trung Quốc), cho biết sự xuất hiện của Sora giống "thùng nước lạnh đổ lên đầu người Trung Quốc". Thế nhưng, các công ty Trung Quốc nhanh chóng đưa ra các đối thủ cạnh tranh với Sora trong vòng vài tháng.

Kuaishou Technologies đã mở dịch vụ Kling cho dùng thử có giới hạn vào tháng 6 và mở rộng thử nghiệm cho người dùng toàn cầu trong tháng 7. Kuaishou Technologies là đối thủ của ByteDance và là một trong những công ty đầu tiên phát hành công cụ video tạo sinh tại Trung Quốc.

Kuaishou Technologies đã hợp tác với 9 đạo diễn phim Trung Quốc, gồm cả Jia Zhangke - người chiến thắng giải Sư tử vàng tại Liên hoan phim Venice năm 2006, để tạo ra những bộ phim ngắn bằng Kling.

Những tháng tiếp theo, nhóm các công ty địa phương gồm Zhipu AI, Shengshu AI, ByteDance và Tencent Holdings đã giới thiệu các công cụ tương tự, quảng cáo chất lượng video được cải thiện, hình ảnh sống động hơn và thời lượng dài hơn.

Các nhà phân tích cho rằng sự phát triển nhanh chóng của những sản phẩm AI tại Trung Quốc là do kết hợp nhiều yếu tố.

Theo nhà phân tích Ray Wang, dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc đã đưa AI trở thành ưu tiên quốc gia, thúc đẩy các khoản đầu tư công và tư đáng kể vào lĩnh vực này. Ray Wang là nhà phân tích độc lập tại Washington tập trung vào các mối quan hệ và chiến lược kinh tế và công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc.

Cùng với nguồn nhân tài dồi dào trong khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, "hai yếu tố này đã nuôi dưỡng cả các công ty khởi nghiệp AI và hãng công nghệ lớn, cho phép họ thúc đẩy phát triển AI", Ray Wang cho hay.

OpenAI vào giữa tháng 9 phát hành bản xem trước mô hình lý luận o1 được thiết kế để "suy nghĩ và phản ánh" trước khi đưa ra phản hồi. Sau đó không lâu, các công ty Trung Quốc đã giới thiệu mô hình lý luận tương tự o1, chẳng hạn InternThinker từ Phòng thí nghiệm AI Thượng Hải và Skywork o1 từ Kunlun Tech (chủ sở hữu trình duyệt Opera).

Ngoài công cụ video, các công ty Trung Quốc tung ra hàng loạt mô hình lý luận mà họ tuyên bố có thể sánh ngang hoặc thậm chí vượt trội o1 của OpenAI ở một số lĩnh vực.

Sản phẩm mới nhất đến từ nhóm Qwen của Alibaba. Qwen đã công bố mô hình lý luận trực quan nguồn mở QwQ của mình hôm 25.12, gọi đó là "món quà ngày lễ". Qwen cho biết QwQ đang "thu hẹp khoảng cách" với o1 của OpenAI.

Đầu tháng 12, ByteDance và Moonshot AI đã phát hành mô hình lý luận của họ, có khả năng nhận thức hình ảnh, cho phép chúng "nhìn và suy nghĩ".

Tháng 11, DeepSeek trình làng mô hình R1, cho biết nó vượt trội phiên bản xem trước o1 ở một nửa trong số 6 điểm chuẩn do công ty khởi nghiệp này thử nghiệm gồm toán học, lập trình, khám phá khoa học.

Theo Adina Yakefu - nhà nghiên cứu AI tại cộng đồng học máy Hugging Face (Mỹ), tốc độ phát hành mô hình AI nhanh chóng làm nổi bật sự cạnh tranh khốc liệt giữa các công ty Trung Quốc trong khu vực.

Trung Quốc có một thị trường khổng lồ với nhiều kịch bản ứng dụng khác nhau, tạo nền tảng vững chắc để thúc đẩy AI, bà Adina Yakefu nói thêm.

Các mô hình AI của Trung Quốc cũng bắt đầu tạo dấu ấn bên ngoài thị trường nội địa.

Các mô hình nguồn mở từ Deepseek và nhóm Qwen của Alibaba, có thể truy cập được với cộng đồng AI toàn cầu trên nền tảng như Hugging Face, đang thu hút được sự chú ý, theo James Wong – lãnh đạo công ty đầu tư mạo hiểm Creative Ventures (Mỹ).

Trong mục thịnh hành của Hugging Face, nơi liệt kê các mô hình phổ biến nhất 7 ngày qua, các sản phẩm được tạo ra hoặc chỉnh sửa từ mô hình do các công ty Trung Quốc phát triển chiếm 1/2 trong top 10 tuần trước.

Mô hình được tải xuống nhiều nhất trên Hugging Face trong năm nay, chiếm hơn 25% tổng số lượt tải, là Qwen 2.5 của Alibaba.

Tính đến giữa tháng 9, hơn 50.000 biến thể mô hình nguồn mở đã được xây dựng trên Qwen, khiến nó trở thành hệ sinh thái mô hình AI lớn thứ hai thế giới sau Llama của Meta Platforms, theo Alibaba Cloud.

Một nhóm các nhà nghiên cứu từ Meta Platforms và Đại học Stanford (Mỹ) đã sử dụng Qwen 2.5 "ở nhiều quy mô khác nhau để làm nền tảng" cho Apollo - mô hình đa phương thức mới có khả năng tạo video, theo bài báo được công bố đầu tháng 12.

Apollo đã thể hiện hiệu suất xuất sắc ở nhiều kích thước mô hình, thường vượt trội các mô hình có kích thước lớn gấp hai đến ba lần, nhóm nghiên cứu cho biết.

"Trung Quốc sẽ bắt đầu dẫn đầu cuộc đua AI do đang đứng đầu cuộc đua AI nguồn mở", Clem Delangue, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Hugging Face, cho biết trong một bài đăng gần đây trên tài khoản LinkedIn.

Hiện tại, các mô hình AI hàng đầu thế giới vẫn chủ yếu là nguồn đóng, gồm Gemini 2.0 mới nhất của Google, GPT-4o và o1 của OpenAI, theo Chatbot Arena - nền tảng đánh giá chuẩn AI do các nhà nghiên cứu của Đại học California (Mỹ) phát triển.

Tuy nhiên, các mô hình mã nguồn mở tiên tiến từ DeepSeek và Qwen đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách với top 5 mô hình mã nguồn đóng hàng đầu thế giới về hiệu suất trung bình, theo báo cáo từ bài kiểm tra SuperClue được công bố vào tháng 11.

Theo Liang Wenfeng – Giám đốc điều hành DeepSeek, các công ty Trung Quốc tin rằng việc mở mã nguồn các mô hình có thể giúp họ xây dựng một hệ sinh thái mạnh mẽ hơn.

"Chúng tôi sẽ không chuyển sang mã đóng. Chúng tôi tin rằng việc có một hệ sinh thái công nghệ mạnh mẽ quan trọng hơn", Liang Wenfeng nói trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin công nghệ 36Kr.

Dù Trung Quốc đã đạt được tiến bộ nhanh chóng, các nhà phân tích cảnh báo rằng các hạn chế thương mại từ Mỹ với những chip tiên tiến, chẳng hạn bộ xử lý đồ họa (GPU) cao cấp của Nvidia vốn đã trở thành lựa chọn hàng đầu để đào tạo và chạy các mô hình AI, có thể là gót chân Achilles với tham vọng AI của Trung Quốc.

Theo nhà phân tích Ray Wang, hiện các hãng công nghệ Trung Quốc vẫn có thể đào tạo mô hình dựa trên các GPU Nvidia được tích trữ trước khi lệnh hạn chế xuất khẩu của Mỹ có hiệu lực, chẳng hạn A100.

Ngoài các nguồn cung đó, một số thực thể Trung Quốc mua chip từ quốc gia khác hoặc thông qua hoạt động buôn lậu. Đây là các lỗ hổng mà Mỹ đang tìm cách bịt kín bằng cách giới hạn các lô hàng GPU đến các địa điểm cụ thể và triển khai hệ thống cấp phép trên toàn thế giới, theo trang SCMP.

“Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc cuối cùng sẽ cần phần cứng mới vài năm tới và do đó sẽ phải đối mặt với ‘điểm nghẽn phần cứng AI’ vì không thể mua được chip AI tiên tiến hơn những gì đang sở hữu”, Ray Wang cho hay.

Việc thiếu chip AI tiên tiến cuối cùng có thể “làm gia tăng khoảng cách hiệu suất giữa Trung Quốc và Mỹ trong phát triển AI”, ông nhận định.

Sơn Vân