Bước ngoặt kiểm soát 'súng ma' của Mỹ

Một bộ “súng ma” tại Nhà Trắng trước khi Tổng thống Joseph R. Biden Jr. công bố các hành động hạn chế súng đạn vào năm 2022. Ảnh: The New York Times

Hôm 26/3, Tòa án Tối cao Mỹ đã ra phán quyết giữ nguyên các biện pháp hạn chế của chính quyền Tổng thống Joe Biden đối với “súng ma” - những khẩu súng tự lắp ráp tại nhà, gần như không thể truy vết, theo New York Times.

Với tỷ lệ 7-2, đây là một bước ngoặt bất ngờ từ tòa án vốn thường vốn thường tỏ ra hoài nghi với các quy định kiểm soát súng đạn và quyền lực cơ quan hành pháp, làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi và mang lại hy vọng cho những ai lo ngại về tình trạng bạo lực súng đạn.

Thẩm phán Neil Gorsuch, một thành viên bảo thủ, gây chú ý khi đính kèm hình ảnh minh họa bộ dụng cụ “Buy Build Shoot” của Polymer80, cho thấy chỉ trong 20 phút, bất kỳ ai cũng có thể lắp ráp một khẩu Glock bán tự động từ các linh kiện có sẵn. Ông khẳng định: “Đây là vũ khí thực sự, không phải đồ chơi”.

Tuy nhiên, hai thẩm phán bảo thủ, Samuel A. Alito Jr. và Clarence Thomas, đã phản đối quyết liệt. Thẩm phán Thomas lập luận rằng các bộ linh kiện này không đáp ứng định nghĩa "vũ khí" theo Đạo luật Kiểm soát Súng đạn 1968.

Dù không phải phán quyết trực tiếp về Tu chính án thứ hai, giới chuyên gia đánh giá đây là chiến thắng lớn cho nỗ lực kiểm soát súng.

Giáo sư Adam Winkler từ UCLA nhận định: “Súng ma ngày càng phổ biến trong các vụ án nghiêm trọng, và phán quyết này giúp kiềm chế rủi ro”.

Trước đó, vào năm 2022, trước những báo động về sự "bùng nổ" của súng ma trong các vụ án nghiêm trọng, chính quyền Tổng thống Biden đã ban hành quy định kiểm soát súng ma, yêu cầu nhà cung cấp có giấy phép, linh kiện phải gắn số serial và người mua phải qua kiểm tra lý lịch.

Cục Quản lý Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ cho biết số lượng linh kiện và bộ dụng cụ liên quan đến tội phạm đã tăng gấp 10 lần trong 6 năm trước đó.

Ông Steven Dettelbach, cựu Giám đốc Cục Quản lý Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ, kêu gọi chính quyền tiếp theo duy trì quy định này.

“Phán quyết hôm nay có thể cứu nhiều mạng sống”, ông nhấn mạnh.

Tuy nhiên, các nhóm ủng hộ quyền sở hữu súng lập tức phản đối, cho rằng chính phủ đang vượt quá thẩm quyền. Họ lập luận hầu hết người mua súng ma là người đam mê, không phải tội phạm, và chính súng truyền thống mới là thủ phạm chính trong các vụ bạo lực.

Chánh án John Roberts bác bỏ ý kiến này: “Một cuốn sách chưa xong vẫn là tiểu thuyết, một chiếc bàn IKEA cần lắp vẫn là bàn. Súng ma cũng vậy - dù là linh kiện, bản chất của nó vẫn là vũ khí".

Phương Linh