Bộ Xây dựng đề xuất giải pháp làm 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội

Bộ Xây dựng cho biết Chính phủ đề ra mục tiêu đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030. Tuy nhiên, từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn cả nước có 655 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 593.428 căn, trong số này mới có 103 dự án hoàn thành với quy mô 66.775 căn, đạt khoảng 15,6% mục tiêu.

Đáng chú ý, theo thống kê của Bộ Xây dựng, có những địa phương như Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nam Định, Long An, Quảng Ngãi… chưa có dự án nào khởi công.

Nguyên nhân của việc chậm phát triển nhà ở xã hội do nhiều yếu tố. Chẳng hạn như thủ tục đấu thầu kéo dài, lãi suất vay của các ngân hàng còn cao, lợi nhuận của nhà đầu tư được quy định trong luật chưa hấp dẫn…

Lập quỹ phát triển nhà ở xã hội

Để giải bài toán này, Bộ Xây dựng đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội ban hành một nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Trong đó, bộ đưa ra bảy chính sách để thu hút doanh nghiệp triển khai nhanh các dự án nhà ở xã hội.

Chính sách đầu tiên được Bộ Xây dựng nêu ra đó là thành lập “Quỹ phát triển nhà ở xã hội Quốc gia” từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước và nguồn vốn hợp pháp khác.

Hiện nay nhu cầu mua nhà ở xã hội rất cao. Ảnh: M.TRÚC

Thực tế, hiện cả nước đang có 42 quỹ hoạt động, trong đó một số quỹ đầu tư phát triển địa phương cũng đang triển khai đầu tư xây dựng, cho vay phát triển nhà ở xã hội, như quỹ phát triển nhà ở TP.HCM. Tuy nhiên, các quỹ này đều gặp khó khăn trong hoạt động do không được cấp bổ sung vốn, dẫn đến khó có thể cung cấp vốn ưu đãi để phát triển nhà ở xã hội dài hạn, bền vững.

Vì vậy, bộ này nhận định cần thiết phải thành lập “Quỹ phát triển Nhà ở xã hội Quốc gia” để giải quyết các vướng mắc nêu trên.

Một chính sách nữa cũng được Bộ Xây dựng đề xuất đó là giao cho các địa phương được chỉ định chủ đầu tư, thay vì phải đấu thầu như hiện nay.

Thực tế cho thấy các dự án đầu tư nhà ở xã hội nếu đấu thầu mất rất nhiều thời gian, nó cũng không đem lại hiệu quả kinh tế, thậm chí là gây lãng phí nguồn lực đất đai do chậm được đưa vào sử dụng.

Theo ước tính trong trường hợp dự án nhà ở xã hội đã có quy hoạch xây dựng được duyệt, kế hoạch phát triển nhà ở… thì thời gian thực hiện theo tuần tự từ bước chấp thuận chủ trương đầu tư đến khi lựa chọn, ký kết được hợp đồng dự án với nhà đầu tư khoảng gần 300 ngày.

Tại một số địa phương như TP.HCM, trong trường hợp triển khai linh hoạt các thủ tục song song và áp dụng thời gian thực hiện tối thiểu theo quy định thì tổng thời gian thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp có từ hai nhà đầu tư đáp ứng yêu cầu cũng trên 200 ngày.

Từ đó Bộ Xây dựng nhận định chính sách trên là "rất cần thiết”.

Mở rộng đối tượng và tăng tính hấp dẫn cho chủ đầu tư

Đáng chú ý, Bộ Xây dựng đề xuất mở rộng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp. Theo đó, đối tượng này sẽ được thuê nhà ở xã hội của các chủ đầu tư để cho cá nhân là người lao động của mình ở .

Chính sách này được Bộ Xây dựng kỳ vọng giải quyết nhu cầu chỗ ở cho công nhân, người lao động trong khu công nghiệp.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng đề xuất cho phép chủ đầu tư được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 13% tổng chi phí đầu tư xây dựng đối với phần diện tích xây dựng nhà ở xã hội, thay vì chỉ được 10% như hiện nay.

Thêm vào đó, cho phép địa phương dùng ngân sách hỗ trợ, tạo quỹ đất, giải phóng mặt bằng, đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật để phát triển nhà ở xã hội.

Vì thực tế Luật Đầu tư công và luật liên quan chưa cho phép địa phương sử dụng ngân sách bố trí vốn ngân sách đầu tư công để giải phóng mặt bằng thực hiện dự án nhà ở xã hội.

“Chính sách trên giúp các tỉnh chủ động giải phóng mặt bằng rút ngắn thời gian thực hiện dự án, thu hút các nhà đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội…”- Bộ Xây dựng cho hay.

VIẾT LONG