Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Tiền Giang cần thực hiện 6 nhiệm vụ trọng tâm, chú trọng cơ cấu lại công nghiệp

Sáng 10/7, tại Tiền Giang, Đoàn công tác Bộ Công Thương do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Lãnh đạo tỉnh Tiền Giang. Buổi làm việc nhằm phân tích, đánh giá tình hình sản xuất công nghiệp, thương mại dịch vụ; tình hình triển khai các Quy hoạch ngành quốc gia về năng lượng, khoáng sản trên địa bàn.

Đoàn công tác Bộ Công Thương do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm Trưởng đoàn làm việc với Lãnh đạo chủ chốt tỉnh Tiền Giang.

Tại buổi làm việc, ông Lưu Văn Phi - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang đã báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội, phát triển công nghiệp và thương mại, năng lượng thời gian qua và 6 tháng đầu năm 2024.

Cụ thể, 6 tháng đầu năm 2024, trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới vẫn rất khó đoán định, nhu cầu hàng hóa tại nhiều thị trường lớn sụt giảm, nhưng các ngành, lĩnh vực kinh tế của tỉnh Tiền Giang tiếp tục hồi phục, tăng trưởng và đạt được những kết quả khả quan.

Ông Lưu Văn Phi - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang.

Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về lĩnh vực công thương

Đáng chú ý, tại buổi làm việc, UBND tỉnh Tiền Giang đã nêu 13 kiến nghị, thuộc các lĩnh vực năng lượng, an toàn thực phẩm, quản lý cụm công nghiệp, hạ tầng thương mại, thương mại điện tử, kinh doanh xăng dầu… Đại diện các đơn vị tham gia Đoàn công tác đã trao đổi, giải đáp cơ bản các kiến nghị của tỉnh Tiền Giang. Một số kiến nghị khác liên quan đến Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư ... Bộ Công Thương sẽ phối hợp chuyển Bộ, ngành liên quan xem xét.

Nhằm chủ động triển khai phát triển các cụm công nghiệp trên địa bàn, tỉnh Tiền Giang kiến nghị Bộ Công Thương xem xét, phân cấp để UBND cấp tỉnh quyết định thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp có điều chỉnh diện tích cụm công nghiệp so với quy hoạch được duyệt bao gồm diện tích tăng/giảm hơn 5 ha.

Đại diện các lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Công Thương lắng nghe những kiến nghị của lãnh đạo tỉnh Tiền Giang.

Liên quan đến kiến nghị này, ông Ngô Quang Trung – Cục trưởng Cục Công Thương địa phương - cho biết: Trong phụ lục II của Quyết định 1762/QĐ-TTg (Quy hoạch tỉnh) xác định danh mục khu công nghiệp, cụm công nghiệp với dự kiến diện tích, còn quy mô, ranh giới cụ thể được xác định trong giai đoạn lập quy hoạch chi tiết. Như vậy, việc quy định trường hợp diện tích đất cụm công nghiệp tăng/giảm không vượt quá 5 ha tại khoản 4 Điều 10 Nghị định số 32/2024/NĐ-CP là đã tạo điều kiện thuận lợi để tỉnh chủ động trong quá trình thực hiện quy hoạch.

“Đối với trường hợp vượt so với quy định tại Nghị định này, tỉnh có thể nghiên cứu phân kỳ phù hợp, cần thiết có thể xem xét đề xuất điều chỉnh khi thực hiện điều chỉnh định kỳ Quy hoạch tỉnh” - ông Ngô Quang Trung trả lời.

Ông Ngô Quang Trung – Cục trưởng Cục Công Thương địa phương

Hiện nay, một số cửa hàng xăng dầu, trung tâm thương mại trên địa bàn có khoảng 14 trạm lắp đặt trạm sạc điện cho xe ô tô, xe máy. Đề nghị có hướng dẫn các quy định liên quan đến lắp đặt trạm sạc điện này, cụ thể: Về các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn, đối với loại hình công trình trạm sạc điện; các quy định pháp luật có liên quan về an toàn phòng chống cháy nổ, an toàn điện khi lắp đặt trạm sạc điện; đặc biệt là khi lắp đặt tại cửa hàng xăng dầu.

Liên quan nội dung này, ông Nguyễn Ngọc Thành – Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp cho biết: Về nội dung xây dựng, đầu tư các trạm sạc xe điện, chúng tôi đã sớm có văn bản từ năm 2022. Tuy nhiên, nhiệm vụ này Cục đã có văn bản công khai gửi Bộ Khoa học và công nghệ liên quan đến đề nghị bổ sung vào danh mục thiết bị đo lường. Và thứ hai là liên quan đến chức năng nhiệm vụ là chủ trì, phối hợp với Bộ Giao thông vận tải và Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương để đưa ra xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn.

Đặc biệt, từ tháng 9/2023, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đã có văn bản gửi Bộ Khoa học và Công nghệ về vấn đề này và báo cáo Thủ tướng. Sau đó, Bộ Khoa học và Công nghệ có văn bản yêu cầu Bộ Công Thương là bên có chức năng. Nhưng đối chiếu theo các quy định hiện hành, như tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng về chất lượng hàng hóa là Bộ Công Thương nhưng quy định về hạ tầng giao thông lại không thuộc phạm vi trách nhiệm của Bộ.

Ông Nguyễn Ngọc Thành – Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp.

Do đó, với những nội dung kiến nghị của tỉnh về lắp đặt và xây dựng trạm xe điện ở khu vực xăng dầu, năm 2020, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 15 về quy chuẩn, tiêu chuẩn về điều kiện lắp đặt trạm xăng dầu và các công trình phụ trợ liên quan, đã đề cập rất cụ thể.

Đến nay, VinFast cũng đang áp dụng hình thức về các vị trí điểm đặt của trạm xăng dầu theo Thông tư này. Ngoài ra, hiện nay cũng có quy chuẩn quốc gia về yêu cầu thiết kế của cửa hàng xăng dầu, cụ thể là quy chuẩn Việt Nam năm 2020, cũng đã quy định rất rõ về khoảng cách an toàn về phòng cháy, cháy nổ... Có nghĩa là quy chuẩn về trạm sạc thì chưa có nhưng về trạm xăng dầu đã có.

“Về nội dung đề nghị của tỉnh Tiền Giang, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan, đặc biệt là Bộ Khoa học và Công nghệ” - ông Nguyễn Ngọc Thành nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, tỉnh Tiền Giang kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công Thương có văn bản hướng dẫn trình lựa chọn nhà đầu tư các dự án điện gió, điện rác như thế nào; thực hiện cơ chế đấu thầu, đấu giá phát điện ra sao do hiện nay có nhiều nhà đầu tư mong muốn đầu tư, phát triển các dự án điện gió, điện rác trên địa bàn tỉnh.

Ông Bùi Quốc Hùng – Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo.

Liên quan đến kiến nghị này, ông Bùi Quốc Hùng – Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo - cho biết: Về quy trình thủ tục về đầu tư xây dựng, lựa chọn nhà đầu tư các dự án điện thực hiện chung theo pháp luật đầu tư, xây dựng, pháp luật về đấu thầu. Đối với nội dung chuyên môn về ngành điện lực, hiện nay Bộ Công Thương đang xây dựng Luật Điện lực sửa đổi, trong đó có nghiên cứu nội dung về công tác lựa chọn đầu tư để thực hiện các dự án chuyên ngành điện lực.

Liên quan đến nội dung về quản lý nhà nước đối với trung tâm thương mại và siêu thị, tỉnh Tiền Giang đề nghị Bộ Công Thương xem xét chỉ đạo nghiên cứu xây dựng, ban hành Quyết định thay thế Quyết định số 1371/2004/QĐ-BTM ngày 24/9/2004 của Bộ Thương mại (nay là Bộ Công Thương) về quy chế siêu thị, trung tâm thương mại phù hợp với tình hình thực tế hiện nay, trong đó quy định rõ chế tài của các hành vi sử dụng cụm từ “Siêu thị”, “Trung tâm thương mại” trong trường hợp không đủ tiêu chuẩn siêu thị hoặc trung tâm thương mại theo quy định.

Ông Phan Văn Chinh – Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước.

Liên quan nội dung này, ông Phan Văn Chinh – Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước cho hay, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định 94/2022/NĐ-CP ngày 07/11/2022 quy định nội dung chỉ tiêu thống kê thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và quy trình biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, trong đó đã đề cập đến việc phân hạng chợ, siêu thị, trung tâm thương mại (tại Phụ lục I, Mục 1005) để làm căn cứ thống kê.

Bên cạnh đó, việc phân loại và quản lý một số loại hình hạ tầng thương mại (bao gồm siêu thị, trung tâm thương mại…) cũng được điều chỉnh tại Nghị định 09/2018/NĐ-CP ngày 15/01/2018 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Thương mại và Luật Quản lý ngoại thương về hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa của nhà đầu tư nước ngoài…

Về lâu dài, trong quá trình rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Thương mại năm 2005, Bộ Công Thương sẽ nghiên cứu để bổ sung nội dung quản lý hạ tầng thương mại để có cơ sở xây dựng các văn bản quản lý nhà nước ở cấp cao hơn, đảm bảo tính pháp lý, hiệu lực, hiệu quả cho việc quản lý nhà nước về hạ tầng thương mại (trong đó có siêu thị, trung tâm thương mại…).

Ông Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu.

Liên quan đến kiến nghị việc hỗ trợ hoạt động xuất nhập khẩu, logistics bán phá giá, cạnh tranh không lành mạnh, ông Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết: Hiện nay, Bộ Công Thương đang phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải điều tra liên quan đến việc bán phá giá, cạnh tranh không lành mạnh về giá cước này hay không.

Cùng với đó, phối hợp với Bộ Tài chính yêu cầu Hải quan Việt Nam cùng với các Hiệp hội Logistics hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, kêu gọi doanh nghiệp ưu tiên kho lạnh cho các mặt hàng nông sản dễ bị hư hỏng, thường xuyên cập nhật, họp giao ban trực tuyến với các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài để mở các thị trường có tiềm năng. Bộ Công Thương cũng đang hoàn thiện chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam để trình Thủ tướng Chính phủ ban hành sớm để có những định hướng phát triển thị trường logistics…

Ông Nguyễn Tài Anh - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Liên quan đến kiến nghị về dự án Điện gió Tân Phú Đông 1 công suất 100MW đóng điện vận hành từ 31/5/2023 bán điện cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam với giá tạm tính 50% giá trần, việc đàm phán giá kéo dài, doanh thu không được ghi nhận hết 100% dẫn đến khó khăn cho công ty trong việc đảm bảo dòng tiền hoạt động, chi trả các khoản lãi vay, toán nợ gốc đến hạn... tỉnh Tiền Giang kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam nhanh chóng thực hiện đàm phán giá chính thức và hoàn thành trong quý III năm 2024 để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Ông Nguyễn Tài Anh - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết: Hiện nay Tập đoàn điện lực Việt Nam đàm phán với các nhà đầu tư, trong đó có nhà đầu tư điện gió Tân Phú Đông.

“Hiện nay, UBND tỉnh mong cố gắng hoàn thành sớm. Nhưng trong quá trình làm cần rất nhiều tài liệu, cũng mong tỉnh đôn đốc chủ đầu tư chuẩn bị đầy đủ. Ngoài ra, hiện nay, thông tin phải bàn giao cho công ty mua bán điện trực tiếp đàm phán vấn đề này, nhưng phải có căn cứ, hồ sơ. Thế nhưng trong quá trình làm thiếu rất nhiều hồ sơ” - ông Nguyễn Tài Anh nói.

Cần đẩy mạnh cơ cấu lại ngành công nghiệp và chuyển đổi cơ cấu sản phẩm theo hướng hiện đại

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: Báo cáo của UBND tỉnh đã nêu khá toàn diện tình hình sản xuất công nghiệp, thương mại, dịch vụ của tỉnh 6 tháng đầu năm và tình hình phát triển năng lượng trên địa bàn tỉnh; nhận diện được những khó khăn, vướng mắc, đồng thời đưa ra những kiến nghị, đề xuất cụ thể.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu kết luận buổi làm việc

Trong bối cảnh có những khó khăn chung của cả nước, những kết quả nêu trên rất đáng trân trọng, góp phần vào thành tựu chung của vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước. Thay mặt Bộ Công Thương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên gửi lời chúc mừng tới Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Tiền Giang về những thành tựu đã đạt được trong thời gian qua.

Tuy nhiên, Tiền Giang vẫn còn những hạn chế, khó khăn, thách thức cần tập trung khắc phục. Trong đó, kinh tế phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của địa phương; hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đồng bộ; quy mô và chất lượng ngành công nghiệp chủ lực của tỉnh (như công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm) còn phân tán; chưa hình thành các trung tâm công nghiệp lớn về chế biến, chế tạo, chế biến nông - thủy sản; xuất khẩu còn phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp FDI.

Nông sản chủ yếu vẫn là xuất khẩu tươi, xuất khẩu thô, chưa qua chế biến sâu nên giá trị thấp, dễ bị tổn thương khi thị trường bị thu hẹp; thị trường trong nước chưa ổn định, sức mua còn hạn chế; chưa kết nối được chuỗi sản xuất, cung ứng ở quy mô khu vực và cả nước; nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập với kinh tế khu vực và thế giới.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế trên có cả khách quan và chủ quan. Về mặt khách quan, không thể phủ nhận nền kinh tế thế giới phục hồi chậm, diễn biến phức tạp hơn dự báo; tổng cầu suy giảm; giá nguyên, nhiên liệu đầu vào cho sản xuất biến động; chi phí vận chuyển, logistics tăng cao...

Ở góc độ chủ quan, thực tế cho thấy năng lực của doanh nghiệp ở Tiền Giang còn hạn chế, chưa hình thành chuỗi giá trị hoàn chỉnh, ngay cả trong chuỗi giá trị sản xuất, chế biến hàng nông sản dù tỉnh có thế mạnh về nguyên liệu; cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh chưa thu hút hiệu quả nguồn lực đầu tư của xã hội; quy hoạch tỉnh được phê duyệt tháng 12/2023 nhưng đến nay chưa ban hành được kế hoạch thực hiện Quy hoạch để tạo cơ sở pháp lý đồng bộ triển khai các Quy hoạch, trong đó có các Quy hoạch ngành quốc gia.

Ông Nguyễn Văn Vĩnh - Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang gửi lời cảm ơn tới Đoàn công tác của Bộ Công Thương đã giải đáp các thắc mắc, kiến nghị của địa phương. Đồng thời, mong muốn Bộ Công Thương tiếp tục quan tâm, hỗ trợ tỉnh phát triển trong lĩnh vực Công Thương

Về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Bộ Công Thương cơ bản nhất trí với các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của tỉnh đã đề ra. Trong lĩnh vực Công Thương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị tỉnh quan tâm, chú trọng chỉ đạo một số các nội dung sau:

Thứ nhất, tiếp tục làm tốt công tác quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, kết luận, chỉ đạo của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, rà soát, tháo gỡ ngay các quy định, thủ tục hành chính, quy chuẩn, tiêu chuẩn, điều kiện kinh doanh không phù hợp, giúp giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, đơn giản hóa thủ tục thông quan, hoàn thuế... góp phần hỗ trợ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ hai, chủ động rà soát, điều chỉnh, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh, Kế hoạch sử dụng đất địa phương trên cơ sở Quy hoạch tỉnh đã được duyệt và tích hợp các Quy hoạch quốc gia, Quy hoạch vùng, Quy hoạch ngành quốc gia, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, toàn diện phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội và triển khai các dự án đầu tư, tạo dư địa, động lực tăng trưởng mới.

Thứ ba, khẩn trương triển khai thực hiện các Quy hoạch ngành quốc gia thuộc lĩnh vực năng lượng, khoáng sản trên địa bàn (giai đoạn 2021-2030 trên địa bàn tỉnh có 16 dự án nguồn và lưới điện thuộc Quy hoạch điện VIII; 1 dự án sản xuất, chế biến thuộc Quy hoạch năng lượng; 6 dự án mở rộng và xây mới kho xăng dầu, khí đốt thuộc Quy hoạch hạ tầng dự trữ, xăng dầu, khí đốt; 5 dự án khai thác nước khoáng, nước nóng thuộc Quy hoạch khoáng sản).

Tăng cường quản lý chặt chẽ quỹ đất, mặt nước, không gian biển dành cho Quy hoạch năng lượng và khoáng sản; đẩy nhanh tiến độ lựa chọn nhà đầu tư đủ năng lực để triển khai các dự án đầu tư, bảo đảm đưa các dự án vào vận hành đúng tiến độ theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Chú trọng rà soát, sửa đổi, bổ sung các cơ chế chính sách của địa phương, bảo đảm đồng bộ, khả thi để đẩy mạnh thu hút đầu tư, khai thác và phát huy hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh của địa phương. Áp dụng linh hoạt các mô hình đầu tư công - quản trị tư, đầu tư tư - sử dụng công để huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng kinh tế kỹ thuật đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển công nghiệp, thương mại trong tình hình mới.

Bên cạnh đó, tỉnh cần có cơ chế tạo quỹ đất sạch, quy mô đủ lớn để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài có tiềm lực về tài chính, công nghệ, có cơ chế, lộ trình nội địa hóa nguyên liệu, dây chuyền sản xuất hiện đại. Đồng thời, tạo điều kiện hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước phát triển mạng lưới doanh nghiệp vệ tinh, góp phần nâng cao tính độc lập, tự chủ trong sản xuất công nghiệp địa phương.

Thứ tư, đẩy mạnh cơ cấu lại ngành công nghiệp và chuyển đổi cơ cấu sản phẩm theo hướng hiện đại, nâng cao đóng góp của công nghiệp trong GRDP. Muốn vậy, tỉnh cần đẩy mạnh thu hút đầu tư phát triển các ngành công nghiệp chủ lực, có lợi thế cạnh tranh (như chế biến thủy sản, chế biến thực phẩm, đồ uống, sản xuất thức ăn chăn nuôi, dệt may, da giầy, linh kiện điện tử...); ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp hiện đại, sử dụng công nghệ cao và các ngành công nghiệp có tính nền tảng (như công nghiệp cơ khí, chế tạo, chế biến, sửa chữa động cơ phục vụ công nghiệp chế biến, hóa chất...), tạo nền tảng vững chắc và đóng vai trò chủ chốt, dẫn dắt phát triển kinh tế địa phương; chú trọng phát triển công nghiệp hỗ trợ, dịch vụ logistics và các lĩnh vực có tính kết nối trong chuỗi giá trị với các tỉnh, thành phố lân cận để phát huy lợi thế về địa kinh tế của Tiền Giang.

Thứ năm, đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu ở cả thị trường trong nước và quốc tế; triển khai có hiệu quả các hoạt động kích cầu tiêu dùng. Chú trọng phát triển thương mại điện tử, nhất là thương mại xuyên biên giới. Quan tâm hỗ trợ xây dựng, quảng bá hình ảnh, thương hiệu ngành hàng, sản phẩm đặc trưng của tỉnh và tích cực hỗ trợ các hiệp hội, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất khai thác có hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do mà nước ta đã ký kết (nhất là các Hiệp định thế hệ mới, như EVFTA, CPTPP, RCEP…) để phát triển, đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và mặt hàng xuất khẩu.

Thứ sáu, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, tại chỗ (đề nghị tỉnh chỉ đạo các sở, ngành phối hợp chặt chẽ với các trường Đại học, Cao đẳng ngành Công Thương để đào tạo nhân lực theo modul, gắn lý thuyết và thực hành theo nhu cầu và địa chỉ cụ thể) để đáp ứng yêu cầu phát triển công nghiệp, thương mại trong bối cảnh đẩy mạnh Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.

Nhóm phóng viên