Bộ trưởng Lương Tam Quang: Dữ liệu cá nhân là tài nguyên đặc biệt, phải bảo vệ ở mức cao nhất

Dữ liệu cá nhân là tài nguyên đặc biệt

Phát biểu giải trình làm rõ ý kiến thảo luận của các đại biểu Quốc hội về dự án Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân sáng 24-5, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho rằng, nhiều ý kiến góp ý rất xác đáng, sâu sắc dưới góc độ thực tiễn với việc bảo vệ dữ liệu cá nhân hết sức cấp bách hiện nay.

Về đề nghị sớm ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam, theo Bộ trưởng, điều này là rất cần thiết, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật này trong 1 kỳ họp. Trên thế giới đã có 150 nước ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Bộ trưởng nhấn mạnh, hiện nay, trong bối cảnh chuyển đổi số sâu rộng, dữ liệu cá nhân gắn với 1 con người thể hiện quyền nhân thân, quyền riêng tư đang đối diện với nguy cơ bị xâm hại gia tăng, ảnh hưởng đến quyền con người. Do đó, mục tiêu của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân phải điều chỉnh được các vấn đề xâm phạm dữ liệu cá nhân đang diễn ra nhức nhối trong thực tiễn, đồng thời mang tính dự báo, bao quát những vấn đề mới để bảo vệ dữ liệu cá nhân một cách toàn diện nhất.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang phát biểu giải trình

Từ thực tiễn công tác đấu tranh với hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân, Chính phủ đã trình Quốc hội quy định trong dự thảo Luật các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó vấn đề được đại biểu quan tâm và có nhiều ý kiến khác nhau là quy định cấm mua bán dữ liệu cá nhân.

Tại Việt Nam, nhận thức bảo vệ dữ liệu cá nhân của nhiều tổ chức, cá nhân hiện nay còn hạn chế, tầm quan trọng của bảo vệ dữ liệu cá nhân chưa được hiểu một cách đầy đủ tạo ra những vùng xám trong việc sử dụng dữ liệu cá nhân.

Trong khi đó, dữ liệu cá nhân gắn liền với con người, quyền con người, quyền nhân thân, quyền riêng tư nên không thể coi là hàng hóa, tài sản thông thường mà phải coi là tài nguyên đặc biệt. Do vậy yêu cầu khai thác, sử dụng dữ liệu cá nhân phải đi đôi với bảo vệ ở mức cao nhất - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng cho rằng, cấm cho phép mua bán dữ liệu cá nhân là cấm mua bán quyền con người, quyền định đoạt thông tin của người khác. Quan điểm này phù hợp với thông lệ quốc tế về bảo vệ dữ liệu cá nhân, đó là giới hạn ranh giới giới sử dụng và định đoạt, ưu tiêu phát triển nhưng phải đi đôi với bảo vệ, thiết lập các quy định, cơ chế quản lý, sử dụng và khai thác dữ liệu cá nhân không vi phạm các nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Phân tích về nhận định này, Bộ trưởng Bộ Công an dẫn chứng, thực tế các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy mô lớn đã bị triệt phá cho thấy, yếu tố lộ lọt mua bán dữ liệu cá nhân là nguyên nhân chính khiến tội phạm thực hiện hành vi phạm tội.

Việc mua bán dữ liệu cá nhân như hàng hóa thông thường diễn ra với số lượng dữ liệu cá nhân rất lớn, bán nhiều lần cho nhiều đối tượng để phân tích khai thác, xây dựng các kịch bản lừa đảo và tiếp cận nạn nhân chính xác và dễ dàng.

Trong khi đó, nhiều tổ chức thiếu quy định, chính sách quản lý thiếu chặt chẽ, phân quyền xử lý dữ liệu lỏng lẻo dẫn đến việc nhân viên lấy thông tin khách hàng với tính chính xác cao và cập nhật theo thời gian để bán cho các đối tượng lừa đảo, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, viễn thông, ngân hàng, giao hàng, bảo hiểm…Điều này cho thấy, nếu không có quy định cấm mua bán dữ liệu cá nhân và có chế tài xử lý nghiêm minh sẽ phát sinh nhiều thủ đoạn phạm tội mới, hình thành chợ ‘đen’ về dữ liệu cá nhân, gây thiệt hại rất lớn và nỗi bất an cho người dân.

Cấm cho thuê, mượn, dữ liệu cá nhân để thực hiện hành vi trái pháp luật

Ngoài nội dung trên, theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân còn được bổ sung, chỉnh lý, điều chỉnh hoạt động cho thuê, mượn, dữ liệu cá nhân để thực hiện hành vi trái pháp luật với quy định “cấm sử dụng dữ liệu cá nhân của người khác, cho người khác sử dụng dữ liệu cá nhân của mình để thực hiện hành vi trái pháp luật”.

Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo Luật điều chỉnh cả môi trường truyền thống và môi trường điện tử. Bởi, thực tế dữ liệu hiện nay được chuyển trạng thái liên tục giữa 2 môi trường này. Nếu chỉ quy định trong 1 môi trường sẽ tạo ra khoảng trống pháp lý và kẽ hở để tội phạm lợi dụng xâm phạm dữ liệu cá nhân.

Quang cảnh phiên họp

Bên cạnh đó, dự thảo Luật còn quy định về chuyển dữ liệu cá nhân của công dân Việt Nam xuyên biên giới; Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho đầu tư kinh doanh, giảm chi phí của người dân, doanh nghiệp - Bộ trưởng Bộ Công an nói.

Huệ Linh