Bộ trưởng Công Thương: Nhiều nhà đầu tư điện tái tạo 'lướt sóng' chờ ăn chênh

Chiều 28/4, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị công bố Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn tới năm 2050 điều chỉnh (Quy hoạch điện VIII điều chỉnh).

Phải áp 'kỷ luật thép', không làm được thì đứng sang một bên

Tại hội nghị, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, việc điều chỉnh Quy hoạch điện VIII có ý nghĩa quan trọng trong việc đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia... Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, việc tổ chức thực thi để biến quy hoạch này thành thực tế và cách làm để không bị đứt gãy nguồn cung điện cũng quan trọng không kém.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các tỉnh, thành phố phải chỉ đạo rà soát, cập nhật các nguồn lưới điện nhằm bảo đảm phù hợp với nội dung quy mô công suất tăng thêm trong Quy hoạch điện VIII và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh.

“Chúng tôi đã tạo một khuôn khổ pháp lý rất năng động, thuận lợi cho các địa phương”, ông nói và đề nghị địa phương khẩn trương phê duyệt các chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư các dự án điện theo thẩm quyền, bố trí quỹ đất cho các công trình, dự án điện.

Bộ trưởng Công Thương lưu ý nhà đầu tư trong việc thực hiện các dự án điện tái tạo trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh. Ảnh: Báo Công Thương

Theo Bộ trưởng, tiến độ các dự án được xem là yếu tố quyết định đến an ninh năng lượng quốc gia. Vì vậy, phải áp “kỷ luật thép” để bảo đảm tiến độ và hiệu quả đầu tư. Điều này đòi hỏi các địa phương phải rất sáng suốt lựa chọn các nhà đầu tư đủ năng lực, cả về kỹ thuật lẫn tài chính.

“Giai đoạn trước, nhiều nhà đầu tư được lựa chọn nhưng sau đó chỉ chờ thời để 'lướt sóng', ăn chênh lệch. Đây là điều rất nguy hiểm", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Ông yêu cầu các địa phương kiểm soát chặt chẽ tiến độ các dự án. Khi đã được đưa vào trong quy hoạch để cung cấp điện thì “khó mấy cũng phải làm, còn nếu không làm được thì đứng sang một bên”. Bởi, không thể gắn an ninh năng lượng quốc gia vào các nhà đầu tư không bảo đảm yêu cầu.

Người đứng đầu ngành Công Thương đề nghị các địa phương tập trung giải quyết dứt điểm những khó khăn, vướng mắc cho dự án năng lượng tái tạo theo tinh thần Nghị quyết 233 của Chính phủ. Ngoài ra, tăng cường kiểm tra, giám sát chủ đầu tư để đảm bảo đúng tiến độ các dự án trên địa bàn.

Đồng thời, kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh, chủ động đề xuất thay thế các dự án chậm tiến độ bằng dự án khác khả thi hơn.

“Các địa phương có trách nhiệm rất lớn trong phê duyệt chủ trương đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư, hỗ trợ và giám sát nhà đầu tư thực hiện các dự án trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh”, Bộ trưởng lưu ý.

Nhà đầu tư bỏ tiền tấn để thu tiền lẻ nên khung giá điện phải hấp dẫn

Đối với các bộ ngành, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị phối hợp với Bộ Công Thương nghiên cứu, tiếp tục rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định có liên quan đến lĩnh vực này.

Bộ trưởng đặc biệt nhấn mạnh, cơ chế chính sách liên quan đến tài chính, giá điện... phải được vận hành theo cơ chế thị trường. Theo đó, đã đến lúc phải vận hành đầy đủ theo 3 cấp độ: phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh.

Ông cũng gợi mở, cần có cơ chế đủ mạnh, đủ sức hấp dẫn để khuyến khích phát triển các nguồn năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo, năng lượng mới nhằm phục vụ nhu cầu điện trong nước và xuất khẩu.

“Chúng ta thấy trong Quy hoạch điện 8 điều chỉnh, từ nay đến năm 2035 nhu cầu đầu tư cần 16-18 tỷ USD mỗi năm. Mức đầu tư thậm chí còn cao hơn, lên tới 20 tỷ USD/năm. Nếu không có chính sách giá phù hợp với xu thế thị trường thì không thể thu hút được nhà đầu tư. Khi không thu hút được nhà đầu tư thì không có điện”, ông nêu vấn đề.

Theo Bộ trưởng, khung giá điện phải hấp dẫn mới thu hút được các nhà đầu tư. Ảnh: Hoàng Hà

Do đó, ngành điện cũng cần thay đổi, có thể rà soát và điều chỉnh khung giá điện hằng năm.

Ông lưu ý, khung giá ban đầu phải phản ánh đúng thị trường, phải đủ hấp dẫn, bởi “nhà đầu tư bỏ tiền tấn để thu tiền lẻ" nên phải chia sẻ. Sau này, khi dự án đi vào hoạt động ổn định, nguồn thu đều thì có thể điều chỉnh khung giá phù hợp yếu tố đầu vào.

Với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu “phải thoáng hơn trong tính khung giá điện để hấp dẫn nhà đầu tư. Vì nếu không có lãi, sẽ không ai dám bỏ số tiền lớn để đầu tư vào dự án".

Ông cho rằng, tất cả khung giá của các loại hình điện năng hiện nay, dù vừa ban hành cũng phải rà soát, sao cho sát diễn biến thị trường và đủ sức hấp dẫn các nhà đầu tư.

Tương tự, trong thu hút đầu tư vào lĩnh vực truyền tải điện cũng phải có cơ chế thông thoáng, phải tính đúng, đủ và chính xác giá thành truyền tải, giá phí truyền tải, giá phí điều độ. Từ đó mới đưa ra được “lời mời chào hấp dẫn” nhà đầu tư.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng chỉ đạo các cơ quan chức năng đẩy mạnh truyền thông, phổ biến rộng rãi nội dung cốt lõi của Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, nhằm tạo sự đồng thuận xã hội.

Bên cạnh đó, thường xuyên kiểm tra, giám sát tình hình triển khai những dự án nguồn và lưới điện. Từ đó, kịp thời đề xuất giải pháp bảo đảm tiến độ theo quy hoạch được phê duyệt.

“Cục Điện lực phải phân nhóm theo dõi từng địa phương để cập nhật tiến độ triển khai các dự án theo từng tháng, từng quý. Kiên quyết không có xin - cho, không thông cảm... vì đây là vấn đề liên quan đến an ninh năng lượng”, Bộ trưởng lưu ý.

Tâm An