Bộ trưởng Bộ Nội vụ giải trình việc giữ nguyên mô hình chính quyền địa phương

Tạo hành lang pháp lý chặt chẽ

Ngày 15/2/2025, tiếp tục Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trân trọng cảm ơn và tiếp thu, nghiên cứu những ý kiến tham gia đóng góp của đại biểu Quốc hội tại tổ và đặc biệt là tại hội trường. Các ý kiến phát biểu rất sôi nổi, tâm huyết, trách nhiệm, thực tiễn và hết sức xác đáng.

Ban soạn thảo sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật của Quốc hội sẽ tiếp thu, giải trình, gửi báo cáo sớm nhất tới các đại biểu, làm căn cứ cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định thông qua Quốc hội tại kỳ họp này.

Giải trình một số các nội dung đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, về mặt nguyên tắc xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) cũng có những tương đồng như Luật Tổ chức Chính phủ, nhưng tựu trung lại thì cốt lõi, trọng tâm vào một số vấn đề chính.

Vấn đề lớn thứ nhất, đó là phân định, làm rõ, hoàn thiện việc phân cấp, phân quyền và ủy quyền cho chính quyền địa phương để chúng ta thực hiện phương châm theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư, đó là địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Đây là vấn đề cơ bản, cốt lõi nhất.

Thứ hai, tạo hành lang pháp lý chặt chẽ để tháo gỡ những điểm nghẽn, vướng mắc hiện nay đang tồn tại trong các luật chuyên ngành để đảm bảo khơi thông và thực hiện được nguyên tắc về phân quyền, phân cấp và ủy quyền của Luật Tổ chức Chính phủ cũng như Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Bộ trưởng dẫn chứng, 177/259 luật chuyên ngành hiện nay đang quy định rất cụ thể thẩm quyền của Bộ trưởng, 152 luật quy định rất cụ thể về thẩm quyền của Thủ tướng, 141 luật quy định rất cụ thể thẩm quyền của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và chồng chéo với 92 luật quy định cả 3 cấp. Những vấn đề như thế nếu không đưa ra cơ chế pháp lý để tháo gỡ thì rất khó khăn.

Theo đó, chúng tôi đề xuất theo hướng là sửa đổi căn bản và toàn diện. Tuy nhiên, cũng có những vấn đề mang tính ổn định trước mắt để chúng ta đảm bảo được vận hành thông suốt của chính quyền địa phương trong quá trình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ nêu, các đại biểu quan tâm nhiều đến nguyên tắc tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương và phân định thẩm quyền trong việc phân quyền, phân cấp và ủy quyền. Điều này rất chính đáng và chí lý.

"Chúng tôi đã nghiên cứu trên cơ sở nguyên tắc chung của Điều 52, Điều 96, Điều 112 của Hiến pháp và căn cứ trên cơ sở Nghị quyết 27 của Ban Chấp hành Trung ương cũng như các chủ trương chung của Bộ Chính trị thì thiết kế trong tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương theo một tinh thần có đổi mới hơn để đảm bảo được yêu cầu vận hành thực tiễn sau khi thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả" - Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nói.

Tuy nhiên, một số ý kiến tham gia chúng tôi sẽ tiếp thu để bổ sung, hoàn thiện hơn, đặc biệt cũng làm rõ hơn về vấn đề thế nào là tiếp tục đổi mới về quản trị địa phương, quản trị quốc gia. Đây là những vấn đề mang tính rất quan trọng để chúng ta đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương.

Giữ nguyên mô hình chính quyền địa phương

Về nguyên tắc phân quyền, phân cấp và ủy quyền, các đại biểu còn băn khoăn làm sao để đảm bảo được việc các địa phương thực sự chủ động, sáng tạo và tự chịu trách nhiệm trong vận hành và đảm bảo được nguyên tắc đó là địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà chia sẻ, ở đây chúng tôi đã cố gắng thiết kế về mặt tổng thể và thể hiện được một cách rất cụ thể, rành mạch, nguyên tắc, mối quan hệ chặt chẽ, tương tác, trách nhiệm giữa các chủ thể, phạm vi, hình thức quản lý, điều kiện đảm bảo, trách nhiệm giữa chủ thể phân quyền, phân cấp, ủy quyền với chủ thể nhận phân quyền, phân cấp và ủy quyền và cũng phù hợp với phương thức quản lý về phân quyền, phân cấp, về phương thức pháp lý để thực hiện việc này.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Bộ trưởng Bộ Nội vụ thông tin, ở đây chúng tôi đã bám sát chủ trương của Đảng và Hiến pháp, tránh tình trạng chồng chéo, không rõ chức năng, nhiệm vụ giữa tập thể với cá nhân.

Chúng tôi đã cố gắng vừa kế thừa, vừa đổi mới để làm sao thể hiện rõ được trách nhiệm giữa cá nhân với tập thể và tập thể Hội đồng nhân dân, tập thể Ủy ban nhân dân với Chủ tịch Ủy ban nhân dân để phát huy được vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương.

Bộ trưởng cũng cho hay, khi có luật này, chính quyền địa phương phải ban hành một quy chế để cụ thể hóa toàn bộ các nội dung này ra. Chúng tôi sẽ có hướng dẫn để thực hiện việc đó cho rành mạch, rõ ràng, đảm bảo sự vận hành của chính quyền địa phương đáp ứng yêu cầu.

Về tổ chức chính quyền địa phương và mô hình chính quyền địa phương, bà Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, hiện nay giữ nguyên như hiện tại và tiếp tục có đánh giá tổng thể về mô hình tổ chức của cả hệ thống chính trị. Theo đó, sẽ có điều chỉnh, sắp xếp, nên tạm thời vẫn giữ nguyên, nếu như không tạm thời giữ nguyên thì sẽ hẫng hụt trong việc vận hành hệ thống tổ chức chính quyền địa phương cũng như mô hình chính quyền địa phương.

Còn các chính quyền đô thị chúng ta vẫn thực hiện như nghị quyết của Quốc hội. Đối với các đô thị trực thuộc Trung ương vẫn tiếp tục có thể đề xuất về việc này và không có vấn đề gì vướng vì trong bối cảnh chúng ta đang thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy.

Bộ Nội vụ đang phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương để tiến hành việc đánh giá nghiên cứu tổng thể mô hình tổ chức bộ máy, trong đó có hệ thống chính quyền địa phương.

Quỳnh Nga