Bộ Nông nghiệp và Môi trường lý giải về tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất tăng cao

Tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), được tổ chức sáng 3/7, cơ quan báo chí có nêu câu hỏi về trường hợp một người dân ở Nghệ An phản ánh nhận được thông báo nộp 4,5 tỉ đồng khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất 300m2 từ đất nông nghiệp sang đất ở. Điều này khiến người dân không đủ khả năng đóng tiền.

Trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Mai Văn Phấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai cho biết: "Nguyên nhân gần đây nhiều địa phương áp dụng quy định mới khiến phí chuyển đổi mục đích sử dụng đất tăng cao so với trước. Nghị quyết 18 yêu cầu giá đất do Nhà nước xác định phải tiệm cận giá thị trường, đồng thời bãi bỏ khung giá đất. Do đó, bảng giá đất do địa phương ban hành cũng phải tiếp cận giá thị trường, thay vì bị giới hạn bởi khung giá như trước đây. Khi xây dựng luật này, quan điểm là hài hòa giữa người có đất bị thu hồi và người chuyển đổi mục đích sử dụng đất".

Người dân tại một số địa phương phản ánh tình trạng chi phí chuyển quyền sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở quá cao.

Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, các địa phương căn cứ vào khung giá đất, trần không quá khung, do đó giá đất so với giá thị trường có sự chênh lệch rất lớn.

“Vì vậy Nghị quyết 19 của ban chấp hành Trung ương đã xác định rõ giá đất theo quy định của pháp luật đất đai 2013 là chưa sát với giá thị trường, gây cản trở rất lớn đến sự phát triển kinh tế chung của cả nước” - ông Phấn nói.

Lãnh đạo Cục Quản lý đất đai đồng thời cho hay, Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao" đã có định hướng và chủ trương rất rõ cho Bộ Tài nguyên và Môi trường (trước đây) và Chính phủ về giá đất tiệm cận với giá thị trường. Đảm bảo hài hòa giữa việc người có đất bị thu hồi sẽ được đền bù theo giá tiệm cận với giá thị trường và người chuyển mục đích sử dụng đất cũng phải đóng góp vào ngân sách nhà nước. Do đó, giá đất phải làm theo đúng chủ trương chính sách của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Nghị quyết 18.

Về nội dung một số nơi người sử dụng đất khi chuyển đổi mục đích sử dụng phải nộp tiền cao, ông Phấn cho biết việc thu tiền này theo quy định của pháp luật Đất đai.

“Chúng tôi đã nghiên cứu trên thực tiễn và sẽ trao đổi với Bộ Tài chính theo hướng giá đất tiệm cận theo giá thị trường nhưng cần phân định theo đối tượng, loại đất. Ví dụ, người sử dụng đất chuyển đổi mục đích sử dụng trong đất thổ cư, đất ở trước đây có thể tỷ lệ phần trăm sẽ giảm đi. Nghị định số 103/2024 quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, việc xây dựng Nghị định này do Bộ Tài chính chủ trì. Do đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp với Bộ Tài chính về nội dung này nhằm đảm bảo hài hòa giữa người có đất bị thu hồi và người chuyển đổi mục đích, đồng thời, cũng phải đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước” - ông Phấn nói.

Liên quan đến vấn đề giá đất tăng, thị trường bất động sản sẽ thế nào? Theo ông Mai Văn Phấn, giá đất gắn với thị trường bất động sản. Trên tinh thần đó, trong thời gian từ nay đến trước 31/12, địa phương phải có trách nhiệm xây dựng bảng giá đất địa phương, để ban hành và áp dụng từ 1/1/2026.

Vì vậy, Cục đã có văn bản đề nghị địa phương đánh giá thấu đáo, đánh giá tác động của thị trường, cũng như khả năng phát triển của kinh tế - xã hội địa phương để đảm bảo việc UBND tỉnh quyết định giá đất cho phù hợp nhất.

“Từ nay đến trước 31/12, các địa phương sẽ phải ban hành giá đất ở địa phương để áp dụng từ 1/1/2026. Chúng tôi sẽ trao đổi với các địa phương để làm sao quyết định giá đất phù hợp với tình hình thực tế", Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai chia sẻ.

Theo quy định tại Luật Đất đai năm 2024, bảng giá đất mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Tuy nhiên, Điều 257 của Luật quy định: Bảng giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành theo Luật Đất đai 2013 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31/12/2025. Trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh có thể điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của Luật này để phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Khi điều chỉnh, địa phương phải tuân theo Nghị định 71/2024/NĐ-CP về giá đất, đồng nghĩa với việc bảng giá đất phải phản ánh sát giá thị trường.

Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, việc điều chỉnh bảng giá đất là cần thiết vì Luật mới không còn cho phép sử dụng hệ số điều chỉnh (hệ số K), mà buộc phải tính theo giá trị tuyệt đối. Nếu không điều chỉnh, sẽ ảnh hưởng đến các khoản thu từ đấu giá đất, thu từ hộ gia đình và cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất… Áp dụng bảng giá cũ sẽ dẫn đến thất thu ngân sách Nhà nước, người dân bị thu hồi đất có thể thiệt thòi, do đó các địa phương buộc phải điều chỉnh bảng giá đất.

Hồng Hương