Bộ Nông nghiệp và Môi trường đốc thúc các địa phương sớm 'cân rác tính tiền'

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thời gian qua, công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) đã và đang được các tỉnh, thành phố quan tâm, triển khai thực hiện, đa số các tỉnh, thành phố đã ban hành quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt, trong đó có quy định cụ thể việc phân loại rác.

Theo số liệu thống kế tính đến tháng 4/2025, có 58/63 tỉnh/thành phố đã ban hành quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt. Các địa phương chưa ban hành gồm Long An, Phú Thọ, Phú Yên, Vĩnh Long và Yên Bái.

Theo ông Hồ Kiên Trung, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay công tác phân loại rác tại nguồn ở các địa phương đang gặp nhiều khó khăn, do thiếu đồng bộ trong hạ tầng từ thu gom, vận chuyển, đặc biệt là công nghệ xử lý, nhất là với công nghệ xử lý rác thải thực phẩm.

Vì vậy, mới đây Bộ Nông nghiệp và Môi trường có văn bản đề nghị UBND các tỉnh/thành phố chủ động, tích cực hơn nữa trong việc triển khai các nội dung được giao theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường thúc các địa phương sớm thực hiện phân loại rác tại nguồn. Ảnh: Trần Hoàng.

Một số nội dung cần thực hiện khẩn trương là ban hành kế hoạch và tổ chức triển khai công tác phân loại chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn.

Quy định cụ thể hình thức và mức kinh phí hộ gia đình, cá nhân phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại, định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định của pháp luật về giá.

Bộ cũng đề nghị UBND các tỉnh/thành phố thực hiện nội dung về quản lý chất thải rắn sinh hoạt trong quy hoạch cấp tỉnh, bố trí quỹ đất, thực hiện việc giao đất kịp thời để triển khai xây dựng và vận hành khu xử lý chất thải trên địa bàn, đồng thời bố trí kinh phí cho việc đầu tư xây dựng, vận hành hệ thống thu gom, lưu giữ, trung chuyển, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt cũng như hệ thống các công trình, biện pháp, thiết bị công cộng phục vụ quản lý chất thải.

Thực hiện chính sách ưu đãi, hỗ trợ, khuyến khích, huy động mọi nguồn lực đầu tư cho việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải, khuyến khích xã hội hóa trong công tác thu gom, vận chuyển, xử lý.

Đặc biệt, Bộ đề nghị các địa phương khẩn trương triển khai hoặc có kế hoạch chuyển đổi công nghệ xử lý nhằm giảm tỷ lệ xử lý bằng phương pháp chôn lấp với mục tiêu giảm tỷ lệ chôn lấp trực tiếp xuống dưới 30% trong năm 2025, trong đó ưu tiên áp dụng các công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường.

Thực hiện thí điểm trước khi nhân rộng

Theo ông Hồ Kiên Trung, việc “ cân rác tính tiền” là quy định của Luật Bảo vệ Môi trường 2020 theo nguyên tắc mà các nước trên thế giới đã áp dụng nhiều năm qua, đó là người gây ô nhiễm phải trả tiền. Người nào, hộ gia đình nào càng xả nhiều rác thì càng phải trả nhiều tiền cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải.

Người dân sẽ phải trả phí theo khối lượng hoặc thể tích rác thải ra môi trường. Ảnh minh họa: Trần Hoàng.

Tuy nhiên, theo ông Trung, cần hiểu đúng quy định “cân rác tính tiền”, đây là cách nói nôm na. Thực tế các hộ gia đình sẽ phải mua túi đựng rác với nhiều loại túi như 3kg, 5kg, 10kh. Tiền mua túi rác này đã bao gồm cả phí rác. Người nào càng xả nhiều rác, càng phải dùng nhiều túi, trả nhiều tiền, chứ không phải là cân rác của người dân lên để tính tiền.

Hiện nay một số tỉnh đã thực hiện tính phí rác theo thể tích hoặc khối lượng như Quảng Nam, TPHCM. Thời gian tới, Bộ tiếp tục thúc đẩy các địa phương thực hiện theo nguyên tắc này.

Về vấn đề phân loại rác tại nguồn, theo đại diện Cục Môi trường, việc triển khai trên thực tế phải có lộ trình. Ở các quốc gia phát triển như Nhật Bản hay Hàn Quốc cũng phải mất nhiều năm mới có thể hình thành thói quen phân loại rác.

Theo ông Trung, trước tiên việc thực hiện phân loại rác phải thí điểm ở một số quận, huyện. Trên cơ sở thực hiện thí điểm, sẽ thực hiện đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm. Sau đó thực hiện nhân rộng mô hình ra các địa phương khác.

Nguyễn Hoài