Bình Lục phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa địa phương

Tháng 2/2025, UBND xã Bồ Đề tổ chức đón Bằng Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh đình Ngô Xá, thôn 1. Căn cứ tư liệu thần phả, sắc phong, truyền thuyết của địa phương, đình Ngô Xá thờ vua Ngô Quyền và Hoàng hậu Dương Thị Vy. Đình được bố cục theo kiểu tiền chữ Nhất, hậu chữ Đinh, gồm 3 tòa tiền đường 5 gian, trung đường 3 gian, hậu cung 3 gian. Di tích có quy mô lớn, mang đậm phong cách kiến trúc đầu thời Nguyễn thế kỷ XIX. Hội làng Ngô Xá được tổ chức vào ngày 18/1 hằng năm, đây là ngày giỗ của vua Ngô Quyền. Trong ngày lễ hội nhân dân tổ chức nhiều nghi thức tế lễ truyền thống đặc sắc của địa phương, để giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn cho thế hệ người dân nơi đây, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, nhân dân được hưởng thái bình, ấm no. Để ghi nhận những giá trị và ý nghĩa to lớn của đình Ngô Xá, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam đã ban hành Quyết định công nhận đình Ngô Xá là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Việc đình Ngô Xá được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh đã khẳng định giá trị văn hóa của ngôi đình.

Ngôi đình Thanh Nghĩa thuộc làng Thanh Nghĩa, thôn Thanh Hòa, xã Đồn Xá được xây dựng từ lâu đời nằm trên mảnh đất cổ, có kết cấu kiến trúc liên hoàn, khép kín gồm 5 tòa 17 gian; tiền đường gồm 5 gian, hậu cung 3 gian, 2 dãy giải vũ, mỗi dãy 3 gian; hồi tiền đường với gian hồi hậu cung theo kiểu giao mái bắt vần. Đình Thanh Nghĩa thờ Hoàng giáp Lý Công Bình là tướng công triều Lý, thế kỷ thứ XI. Đây không những là một công trình kiến trúc cổ mang đậm phong cách kiến trúc, nghệ thuật cuối Lê, đầu Nguyễn mà còn gắn liền với sự hình thành và phát triển của làng quê. Nơi đây còn ghi dấu đậm nét những sự kiện lịch sử tiêu biểu liên quan trực tiếp đến cuộc đời và sự nghiệp của phò mã Lý Công Bình, người con quê hương Thanh Nghĩa và Lan Hoa công chúa (con vua Lý Thần Tông) có công lao to lớn trong việc dẹp giặc Chiêm Thành và giúp dân xin miễn trừ các khoản binh lương thuế khóa cho trang Đồn Xá thời trước, cùng nhân dân làng Thanh Nghĩa khai phá đất hoang trồng lúa, trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ dệt vải để nhân dân có cuộc sống no đủ, đầm ấm…

Cán bộ, đoàn viên thanh niên các cơ quan Đảng tỉnh nghe giới thiệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Lưu niệm Cát Tường.

Trong thời kỳ cách mạng kháng chiến, tại đình Thanh Nghĩa diễn ra nhiều sự kiện lịch sử nổi bật như: Đại hội Chi bộ xã Đồn Xá, Đại hội Đảng bộ huyện Bình Lục lần thứ nhất; là nơi nuôi giấu và che chở các chiến sỹ cách mạng về hoạt động... Ông Nguyễn Văn Tri, người dân làng Thanh Nghĩa chia sẻ: Năm 2024, lễ hội truyền thống đình làng Thanh Nghĩa được tổ chức với nhiều nghi thức như: Lễ cáo yết, lễ rước kiệu, lễ dâng hương… và các trò chơi dân gian truyền thống, liên hoan văn nghệ. Đây là dịp để người dân chúng tôi tưởng nhớ công ơn của các bậc tiền nhân, giữ gìn, phát huy những giá trị, nét đẹp truyền thống của cha ông đã sáng tạo, trao truyền. Đồng thời, thể hiện ước vọng của nhân dân cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đời sống nhân dân ổn định và phát triển.

Huyện Bình Lục là vùng chiêm trũng, quê hương giàu truyền thống, có nhiều đình, đền, chùa, trong đó có 23 di tích cấp quốc gia, 22 di tích cấp tỉnh như: Khu lưu niệm Cát Tường (thị trấn Bình Mỹ), Khu Từ đường nhà thơ Nguyễn Khuyến (xã Trung Lương), đình Triều Hội (xã Bồ Đề)… Ngoài ra, còn có Bảo vật quốc gia mới được công nhận năm 2024 là Khánh đá chùa Điều (xã Vũ Bản), niên hiệu Chính Hòa thứ 13 (đời vua Lê Hy Tông, 1692); Trống đồng Vũ Bản niên đại Văn hóa Đông Sơn, thế kỷ III - II TCN, hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Hà Nam. Nhận thức rõ tầm quan trọng trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa, UBND huyện đã ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật đối với công tác quản lý, tu bổ, tôn tạo, phát huy các giá trị của di tích lịch sử văn hóa ở các địa phương trên địa bàn.

Cùng với đó, để phát huy giá trị các di tích, huyện Bình Lục đã đẩy mạnh phối hợp với các đoàn thể, ngành giáo dục và đào tạo tổ chức cho đoàn viên, thanh niên, học sinh tham gia chỉnh trang, trồng hoa, cây xanh… Kết nạp đội viên, đoàn viên tại các di tích lịch sử cách mạng; tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tham quan về nguồn. Qua đó, vừa thể hiện sự trân trọng đối với những giá trị lịch sử của cha ông, vừa giúp lớp trẻ ý thức được trách nhiệm của bản thân để phấn đấu trong học tập và rèn luyện, trưởng thành.

Theo ông Phạm Minh Khánh, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Bình Lục, để công tác bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa của huyện tiếp tục được đẩy mạnh, ngoài sự quan tâm, đầu tư của tỉnh cần tuyên truyền, giáo dục rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm bảo vệ di tích, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong cộng đồng. Đồng thời, tiếp tục thực hiện số hóa một số điểm di tích để quảng bá trên các nền tảng số; kết nối với nhiều công ty du lịch, lữ hành, từ đó thu hút du khách tham quan, trải nghiệm, góp phần phát huy giá trị các di tích lịch sử vốn có của địa phương.

Lê Dũng