Biệt thự Pháp cổ - dấu ấn thời gian

Hà Nội, thành phố nghìn năm văn hiến là nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa. Trong những con phố rợp bóng cây, sau cánh cổng sắt cổ kính và tường rêu phong, những căn biệt thự Pháp cổ vẫn đứng đó, lặng lẽ kể lại câu chuyện của một thời kỳ đã qua. Biệt thự Pháp ở Hà Nội không chỉ là dấu vết của một thời Pháp thuộc mà còn là quá trình tiếp biến, là biểu hiện của Hà Nội trong hành trình hiện đại hóa.

Cuối thế kỷ 19, người Pháp quy hoạch lại Hà Nội thành trung tâm hành chính của Đông Dương. Từ đây, hàng loạt biệt thự được xây dựng theo lối kiến trúc tân cổ điển, art deco, và indochine - một sự pha trộn giữa phương Tây và bản địa. Mỗi căn biệt thự là một thử nghiệm của kiến trúc sư, cũng là dấu ấn văn hóa của một thời kỳ, biểu hiện về quyền lực, thẩm mỹ.

Căn biệt thự số 18 Lê Phụng Hiểu, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Căn biệt thự số 49 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Căn biệt thự số 51 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Những ngôi biệt thự không chỉ là không gian sống, mà còn là nơi lưu giữ ký ức của nhiều thế hệ. Đằng sau mỗi ô cửa là một phần lịch sử Hà Nội.

Sau 1954, khi người Pháp phải rút lui khỏi Đông Dương, những căn biệt thự bước vào một hành trình mới. Biệt thự Pháp Hà Nội bị đổi chủ, không còn là không gian xa hoa, mà trở thành không gian chung sống của nhiều hộ dân. Những bức tường bị chia nhỏ, cầu thang bị cải tạo, sân vườn thành nơi phơi quần áo, mọi kiến trúc cảnh quan nguyên bản dần mai một. Từ đó, biệt thự Pháp cổ không chỉ là câu chuyện của kiến trúc, mà là ký ức đô thị, là bản sắc của Hà Nội. Mỗi căn biệt thự là một mảnh ghép của bản sắc Hà Nội

Gìn giữ biệt thự không chỉ là chuyện bảo tồn kiến trúc mà cũng là gìn giữ phần ký ức của đô thị. Đó là cách để chúng ta kết nối với quá khứ, hiểu sâu hơn về nơi mình đang sống, và định hình một tương lai bền vững hơn cho đô thị Hà Nội.

Đón xem tập 4 "Biệt thự Pháp cổ - dấu ấn thời gian" trong loạt Phóng sự tài liệu Tái thiết kiến trúc đô thị Hà Nội, phát sóng lúc 22h30 thứ Ba, ngày 20/05/2025 trên Kênh H1 và các nền tảng số, Đài Phát Thanh và Truyền hình Hà Nội.

Đặng Công Sơn