Biên Hòa quyết tâm di dời các cơ sở, doanh nghiệp tại Cụm công nghiệp 'chui' Phước Tân

Hàng loạt nhà xưởng xây dựng trái phép trên đất rừng trồng tại khu vực hơn 72 hécta thuộc phường Phước Tân, thành phố Biên Hòa. Ảnh: Khắc Thiết

Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về việc xử lý trong thẩm quyền, thành phố Biên Hòa đã và đang nỗ lực thực hiện các giải pháp để sớm di dời các cơ sở, doanh nghiệp (DN) ra khỏi Cụm công nghiệp “chui” Phước Tân.

Không “hợp thức hóa” sai phạm

Sau khi có kết luận Thanh tra của UBND tỉnh, với quyết tâm không “hợp thức hóa” cho sai phạm, ngày 10-1-2022, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã có văn bản 2958-CV/TU về việc không chấp thuận bổ sung quy hoạch khu công nghiệp tại xã Phước Tân vào quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch phát triển khu công nghiệp Việt Nam với quy mô khoảng 280 hécta, trong đó có khu đất hơn 72 hécta. Đồng thời, Ban Thường vụ Tỉnh ủy cũng giao Ban Cán sự đảng UBND tỉnh xây dựng phương án di dời các DN, cơ sở sản xuất ra khỏi khu vực nêu trên; mục tiêu đến hết năm 2025 phải hoàn thành việc di dời.

Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, thành phố Biên Hòa đã phối hợp với Sở Tài nguyên và môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và môi trường), Sở Xây dựng, Sở Kế hoạch và đầu tư (nay là Sở Tài chính), Thanh tra tỉnh và các đơn vị liên quan xây dựng phương án di dời các DN, cơ sở sản xuất ra khỏi khu vực nên trên. Nhiệm vụ trên được cụ thể hóa bằng Kế hoạch số 13313/KH-UBND ngày 15-9-2022 về việc di dời các DN, cơ sở sản xuất không phù hợp với quy hoạch ra khỏi khu vực tại khu phố Tân Cang và khu phố Tân Lập, phường Phước Tân với 9 bước thực hiện.

Qua khảo sát thực tế, liên ngành thành phố xác định, số cơ sở không phù hợp quy hoạch phải di dời là 176/184 cơ sở. Trong đó có 100 cơ sở sản xuất, 34 cơ sở thương mại - dịch vụ, 42 cơ sở đã ngưng hoạt động.

Về việc xử lý kiểm điểm trách nhiệm các cơ quan, tổ chức liên quan, UBND thành phố Biên Hòa xác định UBND phường Phước Tân không kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của hộ gia đình, cá nhân, không phát hiện và xử lý theo thẩm quyền các vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường hoặc báo cáo UBND thành phố Biên Hòa. Đối với Phòng Tài nguyên và môi trường, cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường cấp trên trực tiếp để xảy ra vì phạm kéo dài mà không phát hiện, xử lý kịp thời.

Cùng với đó, Chủ tịch UBND phường Phước Tân chưa phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đối với các trường hợp hoạt động sản xuất, kinh doanh trong khu quy hoạch Cụm công nghiệp Phước Tân theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Thời gian vi phạm xác định trong giai đoạn từ năm 2010-2018.

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Biên Hòa Hồ Văn Nam kiểm tra, khảo sát tại một cơ sở sản xuất để có chỉ đạo các giải pháp di dời thời gian tới. Ảnh: Khắc Thiết

Về xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan đến sai phạm tại Cụm công nghiệp “chui” Phước Tân, các cơ quan chức năng của tỉnh Đồng Nai và thành phố Biên Hòa đã xử lý trách nhiệm, kiểm điểm 19 tập thể và 45 cá nhân. Đối với các đơn vị tổ chức, cá nhân liên quan thuộc thành phố Biên Hòa, UBND thành phố xác định, trách nhiệm trên thuộc về UBND phường Phước Tân, Phòng Quản lý đô thị thành phố (nay là Phòng Kinh tế, hạ tầng và đô thị), Phòng Tài nguyên và môi trường thành phố, Đội Quản lý trật tự đô thị thành phố thời điểm để xảy ra sai phạm. Đối với các cá nhân liên quan đến sai phạm của thành phố, UBND thành phố cũng đã ban hành các quyết định với hình thức kỷ luật tương ứng mức độ vi phạm từ cách chức đến khiển trách.

Kiên quyết di dời các cơ sở, doanh nghiệp

Để đảm bảo việc thực hiện theo Kết luận thanh tra của UBND tỉnh, trong 5 tháng đầu năm 2025, UBND thành phố tiếp tục chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn, UBND phường Phước Tân kiểm tra, rà soát việc di dời của các DN.

Thành phố tiếp tục thành lập các đoàn khảo sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực đất đai, xây dựng, môi trường... đối với các cơ sở sản xuất trong khu vực 72,08 hécta. Qua rà soát hồ sơ xử lý vi phạm hành chính đối với 48 DN, cơ sở tại khu đất 72,08 hécta tại phường Phước Tân, các đơn vị thành phố đã tổng hợp được 76 quyết định xử phạt hành chính về đất đai, xây dựng.

Tuy nhiên, thực tế số lượng DN và người lao động trong 176 DN, cơ sở sản xuất trên với tổng số khoảng hơn 7,6 ngàn lao động vẫn đang là rào cản, thách thức lớn trong việc triển khai di dời cơ sở DN trong thời gian ngắn.

Ngoài ra, đại diện các DN cho rằng trong thời gian qua, áp lực từ đại dịch Covid-19, khủng hoảng kinh tế toàn cầu nên hoạt động sản xuất bị gián đoạn trong thời gian dài, làm gia tăng áp lực tài chính. Trong khi đó, phần lớn các DN đã đầu tư xây dựng nhà xưởng, máy móc thiết bị bằng nguồn vốn vay ngân hàng nhưng chưa thể hoàn trả, dẫn đến khó khăn trong hoạt động và không đủ kinh phí để thực hiện di dời theo kế hoạch. Do đó, các DN mong muốn xin gia hạn thêm thời gian di dời.

Trong khi đó, mặc dù đã được chính quyền giới thiệu các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh để đầu tư hoạt động, tuy nhiên diện tích đất cho thuê tại các khu công nghiệp lớn hơn nhu cầu sử dụng đất khoảng 2-5 ngàn m² cũng là một trong các nguyên nhân khiến nhiều DN chưa thể di dời.

Ngoài ra, thành phố vẫn chưa thể ban hành Quyết định phê duyệt danh sách các cơ sở sản xuất phải di dời do 47 DN, cơ sở nằm trong khu vực 72,08 hécta có hành vi vi phạm theo Kết luận thanh tra của UBND tỉnh Đồng Nai. Các DN này phải được xử lý các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật nên khó khăn trong quá trình thực hiện theo kế hoạch của thành phố đặt ra.

Để nắm bắt tình hình thực tế, ngày 27-5 vừa qua, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Biên Hòa Hồ Văn Nam đã có cuộc khảo sát tại một số cơ sở DN nằm trong khu vực hơn 72 hécta nêu trên.

Qua khảo sát, Bí thư Thành ủy Biên Hòa nhận định, có nhiều DN tại đây đã chuẩn bị tâm thế sẵn sàng di dời, thậm chí một số DN đã di dời máy móc, nhân công đến nơi sản xuất mới, chỉ còn lại kho xưởng trống. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều DN đang hoạt động sản xuất, kinh doanh với số lượng công nhân lớn. Đồng thời, đại diện một số DN bày tỏ mong muốn được Nhà nước hỗ trợ giới thiệu địa điểm thuê đất phù hợp để di dời cơ sở đến nơi mới.

Kho xưởng của một doanh nghiệp tại khu vực hơn 72 hécta bỏ trống sau khi đã di dời đến nơi sản xuất mới. Ảnh: Khắc Thiết

Ngay sau buổi khảo sát thực tế, ngày 28-5, Ban Thường vụ Thành ủy đã tổ chức kỳ họp không thường kỳ cho ý kiến về việc báo cáo kết quả xử lý vi phạm hành chính đối với các DN, cơ sở sản xuất trong khu vực hơn 72 hécta tại phường Phước Tân theo Kết luận thanh tra của UBND tỉnh.

Sau khi xem xét nội dung của UBND thành phố trình, Ban Thường vụ Thành ủy Biên Hòa thống nhất đề xuất, kiến nghị của UBND thành phố về việc hủy bỏ Kế hoạch số 13313/KH-UBND ngày 15-9-2022 của UBND thành phố và giao UBND phường Phước Tân xây dựng kế hoạch xử lý đối với 47 DN, cơ sở thuộc khu vực 72,08 hécta đã bị xử phạt vi phạm hành chính nằm trong Kết luận Thanh tra UBND tỉnh.

Đồng thời, Ban Thường vụ Thành ủy giao UBND thành phố tập trung chỉ đạo UBND phường Phước Tân khẩn trương rà soát, tham mưu UBND thành phố ban hành các quyết định thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả các quyết định xử phạt vi phạm hành chính tại Kết luận thanh tra của UBND tỉnh, phải hoàn thành trước ngày 30-6-2025. Từ ngày 30-6, giao UBND phường Phước Tân chủ động rà soát, kiểm tra xử lý đối với các trường hợp còn lại và hoàn thành trong năm 2025.

Khắc Thiết