Biến đất cằn thành vùng quả ngọt

Chị Phan Thị Sâm, thôn Nông Lý, xã Thành Tâm (Thạch Thành) trồng giống ổi lê Đài Loan cho hiệu quả kinh tế.

Dọc con đường từ thị trấn Hà Long (Hà Trung) lên xã Thành Tâm (Thạch Thành) là những vườn ổi sum suê, bạt ngàn trải dài. Cây ổi đã và đang thay thế những cây trồng không hiệu quả, giúp bà con yên tâm bám trụ với đồng ruộng, vườn đồi.

Gia đình chị Phan Thị Sâm, anh Lê Khắc Quyên ở thôn Nông Lý, xã Thành Tâm (Thạch Thành) có hơn 600 gốc ổi lê Đài Loan. Đây là vụ thu hoạch thứ 3 của gia đình. Chị Sâm chia sẻ: "Cây ổi chăm sóc không khó nhưng phụ thuộc vào chất đất, khí hậu thời tiết và cách chăm sóc để ổi đạt chất lượng, giòn, ngọt. Ổi cho quả quanh năm và ngon nhất khi thời tiết khô ráo, gió heo may. Mùa đông trung bình ổi cho thu hoạch 1 lần/tuần, mùa hè ổi thu hoạch 2 lần/tuần. Giá ổi cũng phụ thuộc vào mùa, trung bình từ 10.000 - 15.000 đồng/kg".

Mỗi năm gia đình chị Sâm thu hoạch khoảng 20 tấn ổi. So với cây trồng khác, ổi cho hiệu quả kinh tế cao, giúp gia đình chị ổn định cuộc sống, nuôi con cái ăn học. Ở thôn Nông Lý có hơn 100 hộ dân sinh sống, chủ yếu là dân tộc Mường, Kinh. Hầu hết bà con thôn Nông Lý đều trồng ổi.

Cùng xã Thành Tâm, ở thôn Tân Lý, bà con nông dân thường nhắc đến ông Hoàng Quốc Phòng - một trong những người đầu tiên đưa cây ổi về trồng và phát triển cho đến ngày nay. Từ năm 2015, nhận thấy cây ổi phù hợp với đồng đất Thành Tâm, ông đã đưa cây ổi lê Đài Loan về trồng xen với 6ha thanh long. Nhờ học hỏi kinh nghiệm trồng, chăm sóc từ các vùng trồng ổi trong, ngoài tỉnh và chất đất ở Thành Tâm phù hợp mà cây ổi sinh trưởng, phát triển cho hiệu quả. Hơn 10 năm qua, gia đình ông Phòng vừa trồng vừa cung cấp cây ổi giống cho bà con trong vùng, là những hộ nông dân tiêu biểu của xã Thành Tâm.

Ngoài thế hệ cao tuổi như ông Hoàng Quốc Phòng thì lớp trẻ cũng đã và đang chọn con đường phát triển kinh tế trên chính mảnh đất quê hương. Nhận thấy cây ổi đem lại hiệu quả kinh tế, anh Bùi Anh Kiều, thôn Vạn Bảo, xã Thành Tâm cũng đã mạnh dạn trồng ổi trên vùng đồi. Với 5ha đất sản xuất, gia đình anh Kiều trồng ổi, thanh long, trừ chi phí mỗi năm cho thu nhập hơn 500 triệu đồng, thường xuyên tạo việc làm cho 3 lao động và 15 lao động thời vụ. Không những vậy, anh còn tập hợp bà con nông dân gắn bó với cây ổi và thành lập HTX ổi Thành Tâm. Hiện nay, anh Bùi Anh Kiều là giám đốc HTX ổi Thành Tâm. Bùi Anh Kiều tích cực hỗ trợ hội viên, bà con về cây giống, hỗ trợ kỹ thuật sản xuất; đồng thời tiên phong, mạnh dạn đưa sản phẩm ổi của HTX ổi Thành Tâm vươn ra thị trường ngoài tỉnh, phân phối trên hệ thống siêu thị Co.opmart, đăng ký và đạt danh hiệu sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, được người tiêu dùng ưa chuộng. Gia đình anh Bùi Anh Kiều nhiều năm đạt danh hiệu hộ gia đình sản xuất, kinh doanh giỏi, được UBND các cấp tặng nhiều giấy khen. Mô hình trang trại của gia đình anh và mô hình liên kết của HTX ổi Thành Tâm đã trở thành điển hình tiên tiến được nhiều cá nhân và tổ chức trong và ngoài huyện tham quan, học tập kinh nghiệm.

Cán bộ xã Bãi Trành (Như Xuân) thăm vườn ổi của gia đình ông Nguyễn Duy Vĩnh.

Chủ tịch UBND xã Thành Tâm Bùi Văn Thuần chia sẻ: Xã Thành Tâm có 11 thôn, hầu hết các thôn đều trồng cây ăn quả, đặc biệt là cây ổi. Cách đây hơn 10 năm, bà con trồng ổi theo hình thức nhỏ lẻ thì nay đã trồng tập trung cho năng suất, hiệu quả. Ổi được trồng tập trung nhiều ở thôn Tân Lý, Nông Lý, Vạn Bảo... Hiện nay, diện tích cây ổi là 146,9ha trên tổng số 321,7ha cây ăn quả xã Thành Tâm. Sản lượng cây ăn quả quý I/2025 ước đạt trên 1.390 tấn. Xã Thành Tâm chỉ đạo HTX nông nghiệp, HTX ổi Thành Tâm và các trang trại trên địa bàn xã sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, hoàn thiện hồ sơ công nhận lại sản phẩm OCOP đối với sản phẩm ổi lê của HTX Thành Tâm...

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Thạch Thành, tổng diện tích cây ăn quả đến nay trên địa bàn huyện là 1.671,5ha, trong đó cây ổi là 201,5ha, tập trung ở các xã Thành Tâm, thị trấn Vân Du, Ngọc Trạo, Thành Tân, Thành Long, Thành Tiến, Thành Công...

Không chỉ có Thạch Thành, Như Xuân cũng là huyện có diện tích trồng ổi lớn. Về xã Bãi Trành, chúng tôi đến thăm trang trại của gia đình ông Nguyễn Duy Vĩnh, thôn 3 - thành viên HTX Vĩnh Thịnh. Sản phẩm mang thương hiệu ổi Như Xuân của HTX đã được công nhận OCOP năm 2021. Nhìn ngắm trang trại tổng hợp, vườn cây ăn quả gia đình ông Vĩnh mới thấy sự tâm huyết của người nông dân dành cho đồng đất quê hương. Ban đầu gia đình ông trồng keo, sau đó mở rộng diện tích trồng ổi lê Đài Loan, hồng tiến vua, vải, nhãn, bưởi, đồng thời nuôi lợn siêu nạc. Riêng cây ổi, gia đình ông Vĩnh đã trồng hơn 12 năm, đến nay đã có hơn 1ha ổi. Mỗi năm, trang trại, vườn cây ăn quả của gia đình ông Vĩnh mang lại thu nhập hơn 200 triệu đồng, tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động.

Ông Lê Tiến Đạt, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Như Xuân cho biết: Tổng diện tích cây ăn quả toàn huyện đạt hơn 1.332,68ha. Trong đó chủ yếu là: cam, bưởi, xoài, ổi, thanh long, mít, dứa. Riêng diện tích ổi là trên 87,74ha. Cây ổi được trồng tập trung chủ yếu ở các xã Xuân Hòa, Bãi Trành, Xuân Bình. Năng suất bình quân cây ổi đạt 30 tấn/ha/năm. Việc áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào chăm sóc, sản xuất đã và đang giúp bà con nông dân vùng trồng cây ăn quả mang lại hiệu quả kinh tế, thu nhập khá, góp phần vào công tác xóa đói, giảm nghèo, XDNTM địa phương.

Bài và ảnh: Ngọc Huấn