Bí quyết nuôi con 'khó chiều' của người dân ven sông

Nuôi tằm lấy tơ là nghề truyền thống ở xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn (tỉnh Nghệ An). Tuy nhiên, sự xuất hiện của các loại vải sản xuất công nghiệp đã khiến ngành dệt tơ gặp khó khăn, kéo theo nghề trồng dâu nuôi tằm ở đây mai một dần. Năm 2020, UBND huyện Nam Đàn có đề án khôi phục làng nghề trồng dâu, nuôi tằm ở Khánh Sơn. Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp dâu tằm Đồng Tiến ra đời và trở thành đơn vị đầu tiên nuôi tằm theo quy mô công nghiệp.

Giống dâu bản địa già cỗi, suy thoái đã được thay thế bằng 2 loại giống mới, phù hợp với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng nơi đây. Đặc biệt, giống dâu này lá to, năng suất trên một đơn vị diện tích lớn hơn rất nhiều so với giống dâu bản địa. Trên bãi bồi sông Lam đã hình thành những cánh đồng dâu xanh ngút ngàn.

Tất bật thu hoạch lá dâu, bà Nguyễn Thị Dương (55 tuổi, trú ở xã Trung Phúc Cường, huyện Nam Đàn) cho biết: “Tằm là loại rất kén ăn. Lá dâu làm thức ăn cho tằm không được ướt nước mưa, không ướt sương, cũng không được để khô héo. Lá dâu là loại khô rất nhanh, do đó thu hoạch xong phải thái, cắt để cho tằm ăn ngay”.

Giống tằm đưa vào nuôi được hợp tác xã nhập khẩu từ nước ngoài. Đây là giống tằm trắng, có khả năng chống chịu được khí hậu khắc nghiệt ở Nghệ An, cho chất lượng tơ tốt.

Ông Đinh Văn Đường (58 tuổi, trú ở huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh), người được phân công phụ trách chăm sóc tằm ở giai đoạn tuổi 1 cho biết, ngoài việc thức ăn đúng tiêu chuẩn, phải đảm bảo môi trường sống thích hợp cho tằm. “Ở giai đoạn này, nhiệt độ trong phòng phải ở mức 25 - 27 độ C, độ ẩm 80 - 85%. Ngoài việc lắp điều hòa để duy trì nền nhiệt, trong phòng luôn phải có máy phun sương tạo độ ẩm”, ông Đường cho hay.

Chu kỳ sinh trưởng của tằm trải qua 5 tuổi đời, mỗi tuổi kéo dài 3 - 4 ngày. Qua một lần lột xác, tằm sẽ thêm một tuổi. Trứng tằm sau khi ấp nở ra, được đưa vào một khu vực nuôi riêng với những tiêu chuẩn về môi trường khắt khe. Thức ăn cho tằm ở giai đoạn này phải được thái sợi và luôn đảm bảo độ tươi.

Từ độ tuổi thứ 2 trở đi, tằm ăn rất nhiều lá dâu. Trong giai đoạn này, phải liên tục bổ sung thức ăn cho tằm. Sau 5 lần lột xác, tằm đã ở độ tuổi thứ 5, lượng dinh dưỡng đã đủ, tằm sẽ không tiếp thức ăn. Trong giai đoạn này, nền nhiệt vẫn luôn phải duy trì ở mức 26 độ C.

“Thời tiết ở Nghệ An rất khắc nghiệt, nắng mưa thất thường, nếu áp dụng cách nuôi truyền thống, tằm dễ gặp bệnh tật, ảnh hưởng đến năng suất. Việc sử dụng điều hòa sẽ tạo môi trường đảm bảo cho con giống phát triển, sinh trưởng tốt, ngừa bệnh, tạo năng suất cho tằm nhả kén chất lượng”, ông Đinh Văn Thắng, Hợp tác xã nông nghiệp dâu tằm Đồng Tiến, cho hay.

Con tằm sẽ được đưa vào các “né” gỗ để tự làm tổ. Mỗi con sẽ chui vào một ô, nhả tơ, tạo thành chiếc kén.

Sau khi tằm đóng kén, công nhân sẽ gỡ kén và xuất đi các nhà máy sản xuất tơ, vải. Trung bình mỗi tháng, hợp tác xã xuất trên dưới 1 tấn kén cho các nhà máy. Con nhộng có thể bán ra thị trường làm thực phẩm với giá 110.000 - 120.000 đồng/kg.

Ngoài sản phẩm chính là kén, việc nuôi tằm còn cho nhiều sản phẩm phụ có giá trị cao như nhộng tằm, phân tằm... “Chúng tôi đang thí điểm ươm tơ để hình thành chuỗi sản xuất khép kín từ nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải nhằm tăng giá trị kinh tế, đồng thời mở rộng diện tích trồng dâu. Thực tế cho thấy, so với các loại cây nông nghiệp khác trên cùng một đơn vị diện tích thì cây dâu cho giá trị cao gấp 2 - 3 lần”, ông Thắng cho hay.

Thu Hiền