Bệnh não mô cầu gia tăng ở khu vực phía Nam

Ghi nhận 12 ca mắc bệnh não mô cầu

Theo Viên Pasteur TP Hồ Chí Minh, trong 4 tháng đầu năm 2025, khu vực phía Nam ghi nhận 12 ca mắc bệnh não mô cầu tại 8/20 tỉnh, thành phố. Số liệu này tăng 9 ca so với cùng kỳ năm 2024. Địa phương có ca bệnh gồm: TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Lâm Đồng… Tại TP Hồ Chí Minh từ đầu năm đến nay đã ghi nhận 4 trường hợp mắc bệnh não mô cầu. Theo nhận định của các chuyên gia trong thời gian tới bệnh có nguy cơ cao xuất hiện thêm các ca bệnh trong cộng đồng.

Não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Vi khuẩn này gây ra nhiều thể bệnh từ nhẹ đến nặng như gây viêm màng não mủ hoặc nhiễm trùng huyết trong đó có thể tối cấp, diễn tiến rất nhanh trong vài giờ có thể gây tử vong.

Liên quan đến lây truyền của bệnh não mô cầu Viện Pasteur cho rằng, con người là ổ chứa mầm bệnh duy nhất. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy có khoảng 10 – 20% người trong cộng đồng là người lành mang vi trùng. Bệnh lây qua giọt bắn từ người bệnh hoặc người lành mang vi khuẩn khi ho, hắt hơi, nói chuyện gần hoặc dùng chung đồ cá nhân. Người sống chung nhà, ở ký túc xá, nhà trọ, làm việc chung là những đối tượng dễ bị lây.

Ảnh minh họa vi khuẩn não mô cầu. Ảnh: HCDC

Mọi người đều có thể mắc bệnh, nhưng sống ở nơi tập trung đông người như ký túc xá, doanh trại… có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Triệu chứng khởi đầu giống cảm cúm bao gồm: sốt cao đột ngột, đau đầu, buồn nôn, nôn, tử ban (nốt đỏ bầm tím, lan nhanh trên da), cứng cổ, co giật, hôn mê. Ở thể nặng, bệnh có thể gây sốc nhiễm trùng, tổn thương đa cơ quan, tử vong nhanh trong vòng 24 giờ. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu, nhiều trường hợp có thể khỏi bệnh hoàn toàn.

Hiện nay có nhiều loại vaccine ngừa vi khuẩn não mô cầu với các nhóm huyết thanh (serotype) khác nhau đã có mặt tại các cơ sở tiêm chủng. Vaccine này không nằm trong danh mục tiêm chủng bắt buộc. Ngoài vaccine, cần thực hiện nhiều biện pháp khác để phòng bệnh như: vệ sinh nơi ở, làm việc; giữ vệ sinh cá nhân;...

Nhanh chóng khoanh vùng khi phát hiện ca bệnh

Theo Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh (HCDC), khi phát hiện trường hợp mắc bệnh não mô cầu, ngành y tế sẽ triển khai các biện pháp nhằm phát hiện sớm, ngăn bệnh tiếp tục lây lan. Ngành y tế sẽ thực hiện khoanh vùng, điều tra các trường hợp tiếp xúc gần.

Các trường hợp tiếp xúc gần sẽ được lập danh sách, theo dõi sức khỏe trong vòng 7–10 ngày.Người tiếp xúc gần sẽ được uống thuốc kháng sinh dự phòng cũng như được hướng dẫn tự theo dõi sức khỏe để đi khám ngay nếu cần.

Trong thời gian này người tiếp xúc gần vẫn đi làm, đi học bình thường nhưng nhớ thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân. Ngoài ra, Ngành y tế sẽ hướng dẫn bạn thực hiện vệ sinh, khử khuẩn môi trường, khử khuẩn nhà ở, lớp học, ký túc xá, nơi làm việc của bệnh nhân, tăng cường vệ sinh bề mặt, tăng cường thông khí.

HCDC khuyến cáo các biện pháp phòng bệnh não mô cầu. Ảnh: HCDC

Do bệnh lây qua giọt bắn nên tiếp xúc gần được xác định là các trường hợp: Người sống chung nhà, cùng phòng trọ, làm việc gần với bệnh nhân; người có tiếp xúc nước bọt với bệnh nhân (dùng chung ly, đũa, hôn, sơ cứu miệng...). Thời gian tiếp xúc với bệnh nhân đượi tính là trong vòng 7 ngày trước khi bệnh nhân có triệu chứng đến 24 giờ sau khi bệnh nhân dùng kháng sinh điều trị.

HCDC thông tin, người tiếp xúc gần với bệnh nhân có thể mang vi khuẩn não mô cầu trong họng mà không biết. Uống kháng sinh dự phòng giúp loại bỏ vi khuẩn này trong họng, tránh phát bệnh và ngăn ngừa lây cho người khác. Song, không nên tự ý mua uống vì dùng sai có thể gây kháng thuốc hoặc phản ứng phụ. Nếu có tiếp xúc gần thực sự với bệnh nhân não mô cầu sẽ được nhân viên y tế chỉ định uống kháng sinh dự phòng miễn phí.

Thanh Giang