Bầu cử Hàn Quốc: Cuộc đua tam mã kịch tính

Ngày 3-6, khoảng 44,3 triệu cử tri Hàn Quốc bỏ phiếu để chọn người kế nhiệm ông Yoon Suk-yeol sau khi nhà lãnh đạo này bị phế truất do ban hành thiết quân luật vào tháng 12-2024, theo hãng thông tấn Yonhap.

Cuộc bầu cử lần này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng với Hàn Quốc trong bối cảnh đất nước này trải qua nhiều tháng qua biến động chính trị. Có thể kể đến việc liên tục thay đổi lãnh đạo lâm thời, xử lý phiên tòa luận tội ông Yoon cùng hàng loạt cuộc điều tra liên quan vụ thiết quân luật.

Cuộc đua tam mã

Cuộc đua vào ghế tổng thống Hàn Quốc sẽ là cuộc cạnh tranh giữa hai ứng viên chính là cựu lãnh đạo đảng Dân chủ (DP) đối lập - ông Lee Jae-myung và đại diện của đảng Quyền lực nhân dân (PPP) cầm quyền – ông Kim Moon-soo.

Ngoài hai ứng viên chính, còn có một số ứng viên độc lập và đảng thứ ba tham gia tranh cử tổng thống. Trong số nổi bật là đại diện của đảng Cải cách mới NRP – ông Lee Jun-seok.

(từ trái sang) Ông Lee Jae-myung thuộc đảng DP, ông Kim Moon-soo của đảng PPP và ông Lee Jun-seok đại diện đảng NRP. Ảnh: YONHAP

Người đang dẫn đầu cuộc đua là ông Lee Jae-myung. Theo kết quả khảo sát do Yonhap công bố ngày 2-6, có 49,2% số người được hỏi ủng hộ ông Lee Jae-myung, trong khi 36,8% cho biết sẽ bỏ phiếu cho ông Kim. Xếp thứ ba là ông Lee Jun-seok với 10,3%.

Theo đài CNN, ông Lee Jae-myung là luật sư nhân quyền trước khi bước vào chính trường. Ông từng giữ chức thị trưởng, tỉnh trưởng, gần đây nhất là nghị sĩ quốc hội sau khi chỉ thua sát nút ông Yoon trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2022.

Tên tuổi ông tiếp tục gây chú ý vào đêm 3-12-2024 khi ông Yoon tuyên bố thiết quân luật và điều quân đến quốc hội. Ông Lee Jae-myung là một trong những nghị sĩ lao đến tòa nhà quốc hội, vượt qua hàng rào binh lính để tổ chức cuộc bỏ phiếu khẩn cấp nhằm bãi bỏ thiết quân luật.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Lee Jae-myung hứa hẹn cải cách chính trị và kinh tế, bao gồm siết chặt quyền của tổng thống trong việc ban bố thiết quân luật và sửa đổi hiến pháp để cho phép tổng thống được bầu hai nhiệm kỳ bốn năm thay vì một nhiệm kỳ năm năm như hiện nay. Ông cũng nhấn mạnh việc giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên trong khi vẫn kiên trì với mục tiêu phi hạt nhân hóa Triều Tiên; đồng thời ủng hộ việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và phát triển ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI).

Tuy vậy, ông Lee cũng đang vướng vào nhiều vụ kiện tụng, bao gồm các phiên tòa đang diễn ra liên quan đến cáo buộc hối lộ và một bê bối về phát triển bất động sản.

Đối thủ chính của ông Lee Jae-myung là ông Kim. Khi ông Yoon rời khỏi đảng vào tháng 5, nhà lãnh đạo này đã kêu gọi các ủng hộ viên quay sang ủng hộ ông Kim – cựu Bộ trưởng Lao động.

Khi vận động tranh cử, ông Kim cũng hứa sẽ cải cách hệ thống chính trị, tư pháp và quản lý bầu cử của đất nước nhằm khôi phục niềm tin của người dân. Chiến dịch của ứng viên bảo thủ này tập trung vào việc biến Hàn Quốc thành một quốc gia thân thiện với doanh nghiệp thông qua cắt giảm thuế, nới lỏng quy định, đồng thời thúc đẩy công nghệ mới và năng lượng hạt nhân.

Kịch tính tới phút chót

Những ngày qua, các ứng viên đã tận dụng tối đa thời gian để tổ chức những buổi vận động tranh cử cuối cùng. Trong ngày 2-6, hai ứng viên Lee Jae-myung và Kim Moon-soo đều tổ chức vận động tranh cử tại thủ đô Seoul.

Ông Lee Jae-myung dành ngày tranh cử cuối cùng tại quận Gangbuk (phía bắc Seoul) trước khi di chuyển đến các TP lân cận gồm Hanam, Seongnam và Gwangmyeong.

Sau đó, chính trị gia này trở lại thủ đô, vận động tranh cử tại quận Gangseo, rồi tổ chức buổi vận động cuối cùng tại Công viên Yeouido, kết thúc bằng một chương trình phát sóng trực tiếp trên YouTube.

Việc chọn Yeouido – nơi được xem là trung tâm chính trị của Hàn Quốc và là nơi đặt trụ sở Quốc hội – làm điểm kết thúc chiến dịch được cho là nhằm nhấn mạnh vai trò của ông Lee Jae-myung trong cuộc khủng hoảng thiết quân luật.

Về phía ông Kim, ứng viên của PPP bắt đầu ngày tranh cử cuối cùng bằng chuyến viếng Công viên Hòa bình trên đảo Jeju. Sau đó, ông vận động tranh cử tại Busan, Daegu và Daejeon để củng cố sự ủng hộ vào phút chót.

Cuối ngày, ông Kim tổ chức cuộc vận động trước Tòa thị chính Seoul. Một nhân viên trong chiến dịch tranh cử của ông Kim nói với Yonhap rằng địa điểm này được chọn vì ý nghĩa biểu tượng, là nơi người dân thường tụ tập để cất lên tiếng nói của mình.

Sau buổi vận động, ông Kim gặp gỡ cử tri tại các khu vực có đông người trẻ như khu phố Hongdae và Gangnam cho đến nửa đêm trong nỗ lực cuối cùng nhằm thu hút lá phiếu của giới trẻ.

Trong khi đó, ứng viên Lee Jun-seok của đảng Cải cách Mới gặp gỡ sinh viên đại học tại TP Siheung (tỉnh Gyeonggi). Trước đó, ngày 1-6, ứng viên này đã vận động tranh cử tại Công viên Hồ Dongtan ở TP Hwaseong và Seoul.

Trên trang Facebook cá nhân, ông Lee tái khẳng định rằng sẽ không rút lui hay liên minh với ông Kim.

“Tôi đã kiên trì đến ngày hôm nay, vượt qua mọi lời chế giễu và mỉa mai rằng tôi sẽ không thể đi đến cuối chặng đường. Tôi có lý do rõ ràng để đi xa đến vậy – đó là giấc mơ xây dựng một nền chính trị nơi tiếng nói của thế hệ trẻ được lắng nghe, và tinh thần của thời đại đòi hỏi một lực lượng chính trị, dù nhỏ, nhưng kiên cường, không khuất phục trước hệ thống hai đảng vốn đã bám rễ quá lâu” - theo ông Lee Jun-seok.

Mấu chốt của cuộc bầu cử

Bỏ phiếu sớm tại Sân bay quốc tế Incheon (Hàn Quốc) vào ngày 29-5. Ảnh: THE WASHINGTON POST

Theo giới quan sát, sự kiện ông Yoon ban hành thiết quân luật thất bại đã phủ bóng lên cuộc đua bầu cử.

“Cuộc bầu cử lần này đã không diễn ra nếu không có tuyên bố thiết quân luật của ông Yoon Suk-yeol và việc ông bị luận tội. Những vấn đề này đã cuốn tất cả các chủ đề khác vào như một cơn lốc xoáy. Mọi chuyện khác đều trở thành thứ yếu” - ông Bong Youngshik, nghiên cứu viên tại ĐH Yonsei (Hàn Quốc), nhận định với kênh Al Jazeera.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Lee Jae-myung đã cam kết sẽ đưa ra công lý bất kỳ ai có liên quan vụ thiết quân luật và cũng hứa sẽ kiểm soát chặt chẽ hơn khả năng của tổng thống trong việc ban bố thiết quân luật.

Trong khi đó, ông Kim chưa thể hiện rõ lập trường về thiết quân luật do còn những bất đồng trong đảng của ông, chuyên gia cho rằng điều này có thể khiến PPP mất đi sự ủng hộ.

“Ông Kim Moon-soo chưa nêu rõ lập trường của mình về tuyên bố thiết quân luật. Ông ấy không tách mình khỏi di sản của ông Yoon, nhưng đồng thời, ông ấy cũng không nói rõ liệu ông ấy có tin rằng tuyên bố thiết quân luật là vi phạm hiến pháp hay không” - theo chuyên gia Bong.

Ngoài ra, một số vấn đề khác cũng được cho là sẽ định hình lá phiếu của cử tri Hàn Quốc, bao gồm mức thuế đối ứng 25% mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lên Hàn Quốc, kinh tế trong nước, già hóa dân số,...

Bên cạnh đó còn có những vấn đề đối ngoại như tình hình bán đảo Triều Tiên, quan hệ với Trung Quốc và duy trì liên minh Mỹ-Hàn.

THẢO VY