Bảo tồn di sản thiên nhiên trong bối cảnh biến đổi khí hậu

Bảo tồn di sản thiên nhiên tươi đẹp để phát triển các loại hình du lịch

Trong 3 hệ sinh thái: hệ sinh thái rừng, hệ sinh thái nông nghiệp và hệ sinh thái đô thị thì hệ sinh thái rừng chiếm diện tích lớn nhất. Hệ sinh thái rừng tự nhiên rất phong phú, toàn tỉnh có 6 hệ sinh thái tự nhiên điển hình: Rừng lá rộng thường xanh, rừng hỗn giao lá rộng lá kim, rừng lá kim, rừng lá rộng rụng lá, rừng tre nứa hỗn giao với cây gỗ phân tán, rừng tre nứa thuần loài. Hệ sinh thái đất ngập nước trên địa bàn tỉnh không nhiều, diện tích khoảng 13.181 ha, chủ yếu là hệ sinh thái có dòng chảy nhanh gồm các thủy vực sông, suối và hệ sinh thái có dòng chảy chậm, đất ngập nước.

Tính đến nay, các di sản thiên nhiên trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng bao gồm 9 khu bảo tồn (1 khu dự trữ sinh quyển thế giới, 2 vườn quốc gia, 1 khu dự trữ thiên nhiên, 3 khu bảo tồn loài - sinh cảnh, 1 khu rừng phòng hộ cảnh quan môi trường, 1 khu rừng nghiên cứu thực nghiệm và 19 danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng). Với tiềm năng di sản thiên nhiên, hiện nay trên địa bàn toàn tỉnh có hơn 200 tài nguyên thiên nhiên du lịch có khả năng khai thác kinh doanh để phục vụ du khách. Thời gian qua, hệ thống tài nguyên thiên nhiên của tỉnh đã được quan tâm đầu tư khai thác mang lại hiệu quả. Những tài nguyên du lịch có giá trị như: hồ Tuyền Lâm, núi Lang Biang, rừng Madagui đều được đầu tư và để lại dấu ấn đẹp trong lòng du khách về một miền đất tươi đẹp, sơn thủy hữu tình, núi non hùng vĩ. Bên cạnh đó, nhiều danh lam thắng cảnh, khu điểm du lịch như: Núi Voi, thác Đạm Bri, thác Prenn, thác Bobla, hồ Xuân Hương, Thung lũng Tình yêu được đầu tư trở thành những sản phẩm du lịch tiêu biểu của tỉnh. Tuy nhiên, nhiều tài nguyên cảnh quan thiên nhiên đã được đầu tư khai thác nhưng chưa đáng kể, chưa xứng với tiềm năng như: thác Hang Cọp, thác Pongour, thác Bảo Đại, Thác Voi, hồ Đa Nhim, rừng cấm Cát Lộc, rừng Bidoup, hồ Than Thở. Còn nhiều tài nguyên thiên nhiên rất đẹp chưa được khai thác như: hồ Đắc Lô, hồ Đạ Hàm, hồ Đạ Tẻh, hồ Kala…

Với mục tiêu khai thác có hiệu quả lợi thế về điều kiện tự nhiên, giá trị truyền thống lịch sử và bản sắc văn hóa để phát triển ngành Du lịch theo hướng chất lượng cao và bền vững, Lâm Đồng đã thu hút nhiều dự án đầu tư vào du lịch, đa số các dự án tập trung vào loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, đặc biệt là 2 dự án trọng điểm quốc gia: Khu du lịch hồ Tuyền Lâm và Khu du lịch Đankia - Suối Vàng. Nhiều dự án du lịch sinh thái đã và đang được đầu tư với quy mô lớn như: Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà, Khu du lịch Núi Voi, Khu du lịch Madagui… với các sản phẩm tham quan, khám phá cảnh quan thiên nhiên, hệ động thực vật, nghiên cứu và giáo dục môi trường, thể thao giải trí gắn với du lịch canh nông, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa cộng đồng dân tộc bản địa Mạ, K’Ho. Với nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, phong phú, tài nguyên nhân văn giàu bản sắc, phát triển du lịch sinh thái gần gũi với thiên nhiên song song với việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường, tôn tạo cảnh quan thêm tươi đẹp đã đưa du lịch sinh thái phát triển lên một bước mới, góp phần vào sự phát triển du lịch của tỉnh.

Biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp, làm gia tăng các hiện tượng thời tiết, khí hậu cực đoan như: nhiệt độ tăng, lượng mưa chênh lệch giữa các mùa trong năm ngày càng lớn, gây hạn hán, lũ lụt. Từ đó gây suy giảm đa dạng sinh học và suy thoái các hệ sinh thái, làm thay đổi quá trình sinh trưởng, phát triển, sinh sản của nhiều loài động, thực vật, đe dọa đến sự tồn tại, phát triển của nhiều quần thể nhỏ, quý hiếm. Nhiều loài động thực vật hoang dã sẽ phải chịu áp lực do phải thay đổi nơi cư trú, nguồn thức ăn. Lũ lụt, hạn hán, mưa bão diễn ra thường xuyên hơn làm thay đổi dòng chảy, cảnh quan thiên nhiên vì thế cũng thay đổi.

Trước thực trạng đó, việc chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, quyết định sự phát triển bền vững đã được tỉnh chú trọng thực hiện từ nhiều năm qua, là một trong những địa phương dẫn đầu thực hiện thỏa thuận về biến đổi khí hậu toàn cầu, tỉnh đã hoàn thành nhiều nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Chiến lược Quốc gia về biến đổi khí hậu. Đồng thời quan tâm đầu tư bảo vệ môi trường và bảo tồn cảnh quan thiên nhiên.

Công tác quản lý, bảo vệ môi trường, bảo tồn cảnh quan thiên nhiên thời gian qua đã được tỉnh quan tâm, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như: Ưu tiên các dự án du lịch, các loại hình phát triển phù hợp, mang lại lợi ích cho cộng đồng dân cư, giảm thiểu các tác động tiêu cực tới đời sống người dân và môi trường tự nhiên; tăng cường kiểm tra giám sát hoạt động dự án, kịp thời phát hiện và chấn chỉnh những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản thiên nhiên; nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, thực hiện hành động thiết thực về bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu cho toàn xã hội; tăng cường trồng cây, phủ xanh đất trống, tôn tạo cảnh quan, thực hiện nguyên tắc du lịch có trách nhiệm, tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm nước, giảm ô nhiễm và chất thải. Bên cạnh đó, tiếp tục giảm thiểu các áp lực gây suy thoái di sản thiên nhiên; gìn giữ, bảo tồn nguồn gen động, thực vật để gìn giữ đa dạng sinh học; nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo tồn và sử dụng bền vững tài nguyên sinh học.

QUỲNH UYỂN