Bảo đảm số thu ngân sách trong tình hình mới

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn La, Cục Hải quan Quảng Bình. (Ảnh: haiquanonline.com.vn)

Năm 2025, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu theo Nghị quyết số 159/2024/QH15 là 411 nghìn tỷ đồng. Dự toán được xây dựng trên cơ sở tăng trưởng GDP từ 6,5 đến 7%; giá dầu thô từ 75 đến 80 USD/thùng. Tuy nhiên, so với năm 2024 thì chỉ tiêu năm nay rất thách thức trong bối cảnh giảm thu do thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTAs) trong năm 2025 là khoảng 14 nghìn tỷ đồng.

Mặt khác, ngày 17/10/2024, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đăng thông báo khởi xướng rà soát hành chính lệnh áp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm ống thép dẫn dầu (OCTG) từ Việt Nam; Tổng vụ Phòng vệ thương mại Ấn Độ (DGTR) đã khởi xướng vụ việc điều tra chống bán phá giá đối với thép cuộn cán nóng có xuất xứ hoặc xuất khẩu từ Việt Nam; điều này sẽ ảnh hưởng đến mặt hàng than, quặng nhập khẩu phục vụ sản xuất sắt thép. Do đó, dự kiến năm 2025 cũng giảm thu từ các mặt hàng này khoảng 12.500 tỷ đồng.

Ở trong nước, việc sửa Nghị định số 59/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2015/NĐ-CP theo hướng bãi bỏ quy định về xuất, nhập khẩu tại chỗ thì số thu ngân sách sẽ giảm khoảng 10 nghìn tỷ đồng/năm.

Riêng năm 2025 còn phải hoàn thuế nhập khẩu cho loại hình này ước khoảng 3.500 tỷ đồng cho những tờ khai đăng ký năm 2024. Thuế giá trị gia tăng một số dòng hàng được giảm thuế suất từ 10% xuống 8% làm giảm thu 6 tháng đầu năm nay khoảng 9.000 tỷ đồng (khoản này khi làm dự toán không tính giảm trừ do Quốc hội chưa quyết định).

Ngay những tháng đầu năm 2025, cơ quan Hải quan cùng lúc phải triển khai nhiều nhiệm vụ lớn, nhất là hoạt động theo mô hình tổ chức bộ máy mới sau khi tinh gọn, đòi hỏi các đơn vị trong toàn ngành phải tập trung cao độ, quyết liệt, xác định các giải pháp phù hợp với đặc điểm từng đơn vị mới để có giải pháp hiệu quả trong nhiệm vụ thu ngân sách.

Trong đó, cần tập trung nguồn lực tham mưu, đề xuất cải cách thể chế pháp luật về hải quan theo hướng hiện đại, đồng bộ, thống nhất, minh bạch, phù hợp các cam kết quốc tế và phù hợp tổ chức bộ máy hải quan mới, nhất là tập trung tổng kết đánh giá, đề xuất sửa đổi pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, quản lý thuế. Cơ quan Hải quan tuy không giữ vai trò chủ trì các luật này nhưng thực tiễn triển khai của cơ quan Hải quan là cơ sở quan trọng để đề xuất hoàn thiện luật.

Thời gian tới, cơ quan Hải quan thực hiện khối lượng rất lớn các văn bản pháp luật điều chỉnh liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.

Thủ tục hải quan được thực hiện bằng phương thức điện tử trên toàn quốc, do đó cần sự nỗ lực rất lớn của ngành Hải quan, bởi chỉ một sửa đổi trong hệ thống pháp luật, một sự thay đổi về đơn vị hải quan làm thủ tục, một sự điều chỉnh tính năng trên hệ thống cũng sẽ tác động không nhỏ đến chi phí về thời gian và tài chính của doanh nghiệp và người dân.

6 tháng đầu năm nay, bên cạnh việc hoàn tất xây dựng, triển khai đề án tinh giản bộ máy, toàn ngành Hải quan còn phải tập trung cho việc tác nghiệp theo phương thức thông quan tập trung trong mô hình tổ chức mới.

Khối cơ quan Hải quan ở Trung ương cần nghiên cứu thấu đáo mô hình cấp vùng, các nghiệp vụ về thuế gắn với thông quan, các thủ tục về quản lý thuế liên kết thông tin với thông quan bảo đảm đồng bộ, làm cơ sở cho số hóa chứng từ, tự động hóa quy trình thủ tục hải quan.

Khối hải quan vùng cần căn cứ đặc điểm tình hình của địa bàn quản lý, xác định các phương án xử lý phù hợp về phân công thực thi trong bối cảnh chuyển đổi bộ máy tổ chức, hoàn thiện dần các điều kiện bảo đảm cho mô hình thông quan tập trung cấp vùng hoạt động liên tục, thông suốt, không gián đoạn để phục vụ người dân và doanh nghiệp.

VĨNH KHANG