Bảo đảm linh hoạt trong việc ứng phó xử lý các tình trạng khẩn cấp

Toàn cảnh phiên họp UBTVQH, chiều 14-3

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng trình bày tờ trình cho biết, mục đích ban hành luật tạo lập cơ sở pháp lý cho thi hành pháp luật nhằm tăng cường tính chủ động trong việc ứng phó, khắc phục kịp thời, hiệu quả trường hợp xảy ra tình huống khẩn cấp, góp phần bảo vệ Nhà nước và nhân dân, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Đại tướng Nguyễn Tân Cương cho biết, nội dung dự thảo luật tập trung vào 2 chính sách: biện pháp áp dụng trong TTKC, thẩm quyền tổ chức, chỉ đạo, điều hành và quyết định áp dụng các biện pháp đặc biệt của một số chủ thể trong TTKC; các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, cứu trợ, hỗ trợ người dân ứng phó trong và sau TTKC.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới nêu rõ, Thường trực Ủy ban nhất trí về sự cần thiết ban hành luật. Việc ban hành Luật nhằm kịp thời khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành pháp luật về TTKC, nhất là từ khi diễn ra đại dịch Covid-19.

Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

Về thẩm quyền, trình tự, thủ tục ban bố, công bố TTKC, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, làm rõ thêm về căn cứ ban bố TTKC để bảo đảm tính thống nhất. Việc xây dựng các căn cứ để ban bố TTKC phải đáp ứng các yếu tố khách quan và chủ quan, vượt ra ngoài cấp độ 3 phòng thủ dân sự; đồng thời cũng phải có tiêu chí để tránh áp dụng tùy tiện, gây ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân.

Có ý kiến đề nghị rà soát thẩm quyền đề nghị của Thủ tướng Chính phủ vì Hiến pháp chỉ quy định UBTVQH có quyền quyết định ban bố TTKC mà không quy định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ; ý kiến khác đề nghị làm rõ thêm các căn cứ, cơ sở, quy trình để các bộ hoặc chủ tịch UBND cấp tỉnh đề nghị Thủ tướng Chính phủ đề nghị UBTVQH ban bố TTKC; trường hợp nào thì ban bố TTKC ở địa phương, trường hợp nào là trên phạm vi cả nước, nếu ở địa phương thì khi nào ở cấp tỉnh, khi nào ở cấp thấp hơn...

Về các biện pháp được áp dụng trong TTKC, Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội cho rằng, quy định về các biện pháp được áp dụng trong TTKC là rất quan trọng, tạo tính thống nhất để áp dụng khi xảy ra TTKC. Dự thảo luật quy định 4 nhóm biện pháp áp dụng tương ứng với 4 dạng TTKC, tuy nhiên, việc phân chia biện pháp áp dụng này đối với các loại hình TTKC (4 loại) lại khác với cách phân loại TTKC, do đó đề nghị nghiên cứu thiết kế lại cách thức phân loại về TTKC để bảo đảm tính thống nhất.

Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với quy định ủy quyền cho Thủ tướng Chính phủ: trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định. Tuy nhiên, để đảm bảo phù hợp với Hiến pháp, đề nghị bổ sung nội dung các biện pháp này phải phù hợp với các nguyên tắc quy định tại Điều 3 dự thảo, đồng thời cần tiếp tục làm rõ thêm về thời điểm hiệu lực, đối tượng, các biện pháp đặc thù này để bảo đảm khả thi…

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho biết, qua thảo luận, UBTVQH nhất trí với sự cần thiết ban hành luật, dự thảo đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9.

UBTVQH đề nghị tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện khái niệm “tình trạng khẩn cấp”, “khẩn cấp quốc phòng”, “khẩn cấp an ninh trật tự”, “khẩn cấp thảm họa lớn”…Đồng thời, cần rà soát, hoàn thiện các quy định về các biện pháp áp dụng bảo đảm không mâu thuẫn, chồng chéo với các biện pháp phòng thủ dân sự cấp độ 1, cấp độ 2, cấp độ 3 và các biện pháp dân sự được áp dụng trong TTKC; việc phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định hoặc khác luật, bảo đảm linh hoạt trong việc ứng phó xử lý các TTKC; quy định rõ trong trường hợp chưa hoặc không ban bố TTKC quốc phòng có thể áp dụng các biện pháp khác.

Cùng với đó, tiếp tục nghiên cứu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của Đội công tác tuyên truyền đặc biệt, Đội tuần tra đặc biệt.

LÂM NGUYÊN