Báo chí khơi dậy khát vọng, niềm tin phát triển kinh tế đất nước

“Làn gió mới” cho hoạt động báo chí

Ngay trong phần nhiệm vụ và giải pháp, Nghị quyết khẳng định: “Đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức và hành động, khơi dậy tinh thần kinh doanh, khởi nghiệp, sự tự tin, tự cường, tự hào dân tộc của mọi người dân để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân.

Các cơ quan truyền thông, báo chí cần nâng cao chất lượng, hiệu quả thông tin tuyên truyền, bảo đảm khách quan, trung thực, đầy đủ, cổ vũ, lan tỏa những mô hình tốt, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả, khích lệ tinh thần kinh doanh trong toàn xã hội. Nghiêm cấm các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, đưa thông tin sai lệch, không chính xác, ảnh hưởng đến DN, doanh nhân”. Đây không chỉ là lời nhắc nhở, mà là một chỉ lệnh chính trị với lực lượng báo chí truyền thông cách mạng. Báo chí cần khơi dậy nhận thức xã hội, tạo khí thế khởi nghiệp, bảo vệ doanh nhân tử tế và DN chân chính bằng sự thật…

Sản xuất tại Công ty CP Năng Lực Việt, Khu công nghiệp Nam Thăng Long. Ảnh: Trần Dũng

Báo chí Việt Nam, với sứ mệnh cách mạng được hun đúc từ thời đổi mới, không chỉ là người đưa tin mà còn là người đồng hành tin cậy của DN tư nhân trên hành trình kiến tạo kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Mỗi bài viết phản ánh chính sách, mỗi bản tin tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý, mỗi tuyến bài tôn vinh doanh nhân tử tế, DN chân chính… đều là nhịp cầu nối thể chế với thực tiễn sản xuất kinh doanh. Trong bối cảnh nhiều DN tư nhân đối mặt với định kiến, rào cản hành chính và cả những cuộc “khủng hoảng niềm tin” từ dư luận, báo chí chính thống đóng vai trò bảo vệ, minh định và lan tỏa năng lượng tích cực. Không dừng lại ở truyền thông chính sách, báo chí còn góp phần kiến tạo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Tuy nhiên, trong thời kỳ các nền tảng mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, đã có lúc niềm tin bị bóp méo. Nhiều DN bị “ném đá hội đồng” chỉ vì tin đồn, nhiều người làm ăn chân chính bị mất thị trường vì các clip cắt ghép… Lúc này, báo chí chính thống nếu không đủ nhanh và mạnh, sẽ mất quyền dẫn dắt dư luận. Vì vậy, đã đến lúc đội ngũ làm báo phải thoát khỏi mặc cảm viết về DN là có “động cơ”.

Khi DN tư nhân là động lực của nền kinh tế thì viết đúng, viết trúng, viết kịp thời để bảo vệ và thúc đẩy họ chính là góp phần hiện thực hóa chiến lược phát triển quốc gia. Như Tổng Bí thư Tô Lâm từng nói: “Kỷ nguyên mới cũng đặt ra yêu cầu nhiệm vụ mới, cao hơn đối với báo chí cách mạng, đòi hỏi báo chí cũng phải phát triển tương xứng, vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm với nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại”.

Cổ vũ kinh tế tư nhân, bảo vệ doanh nghiệp chân chính

Nếu trước đây, báo chí chỉ đơn thuần là “phổ biến nghị quyết” thì ngày nay báo chí phải là lực lượng giải thích chính sách, phản biện chính sách, đề xuất chính sách. Muốn vậy, cần chuyển từ tư duy làm tin sang tư duy làm chiến lược. Mỗi nhóm chính sách trong Nghị quyết 68 cần được biến thành các tuyến bài, loạt bài, chuyên mục, video, talkshow, podcast, tọa đàm, diễn đàn… với cách thực hiện tăng sự hấp dẫn, dễ hiểu, dễ chia sẻ, dễ lan tỏa.

Yếu tố quan trọng nữa là phải có thế hệ phóng viên “viết được chính sách, hiểu được kinh tế, cảm được đời sống”. Điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí truyền thông đẩy mạnh các hoạt động phối hợp đào tạo chuyên sâu về kinh tế thị trường, thể chế, luật DN, đầu tư công, chuyển đổi số… Cùng với đó, xây dựng các nhóm phản ứng nhanh về truyền thông chính sách, nhất là trong các tình huống khủng hoảng thông tin. Tôn vinh những nhà báo đi đầu trong truyền thông chính sách, củng cố niềm tin; tôn vinh những “cây bút” không chỉ sắc sảo mà còn tỉnh táo, liêm chính và trách nhiệm với quốc gia, dân tộc.

Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ VHTT&DL Lưu Đình Phúc

Đáng lưu ý, việc Đảng nêu rõ và đặt trong giải pháp đầu tiên yêu cầu nghiêm cấm thông tin sai lệch ảnh hưởng DN, doanh nhân thể hiện sự coi trọng vai trò của niềm tin trong môi trường kinh doanh, bởi chỉ cần một tin giả cũng đủ khiến cổ phiếu giảm giá, nhà đầu tư rút vốn, hoặc dư luận tẩy chay không kiểm chứng. Nghị quyết còn yêu cầu xác lập ranh giới giữa phản biện và phá hoại, báo chí và mạng xã hội có quyền giám sát, nhưng phải dựa trên sự thật, công bằng và trách nhiệm. Mặt khác, phải bảo vệ lực lượng sản xuất hợp pháp, đổi mới và cống hiến. Doanh nhân tử tế, DN chân chính không thể bị đẩy vào “vùng rủi ro dư luận” bởi tin đồn, kích động, xuyên tạc.

Do vậy, cần có các giải pháp quản lý báo chí truyền thông chặt chẽ hơn nữa, qui định rõ các hành vi bị cấm như bịa đặt, suy diễn, tung tin từ nguồn không kiểm chứng... Cần có cơ chế kiểm chứng nguồn tin trước khi đăng tải, có chế tài đối với phóng viên, tòa soạn vi phạm, kể cả thu hồi thẻ, tạm dừng hoạt động chuyên mục sai phạm.

Đối với mỗi cơ quan báo chí, cần có bộ phận xử lý khiếu nại và phản hồi thông tin DN, công khai hotline, email, thời gian xử lý; phân định rõ giữa phản ánh tiêu cực và bôi nhọ. Cơ quan báo chí cần đào tạo, bồi dưỡng phóng viên hiểu rõ: viết về sai phạm DN phải dựa trên kết luận thanh tra, điều tra, tài liệu hợp pháp, có đối thoại hai chiều, bảo đảm quyền được nói của DN. Không dùng ngôn ngữ mang tính kết luận, ám chỉ gây hiểu lầm. Cơ quan báo chí cần tự gắn “văn hóa chuẩn tin”. Mỗi tòa soạn cần thiết lập tiêu chuẩn nội dung với DN: yêu cầu 2 nguồn trở lên, kiểm tra chéo, có trách nhiệm phản hồi.

Để cụ thể hóa Nghị quyết 68 vào hành động của từng cơ quan báo chí, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ VHTT&DL Lưu Đình Phúc cho rằng, trước hết, các cơ quan báo chí cần xác định rõ là đưa tin phải trung thực khách quan, đưa tin trên tinh thần xây dựng. Chú trọng xây dựng và phát triển văn hóa của từng tờ báo, từng cơ quan báo chí. Điều này có nghĩa là không chỉ thực hiện đúng pháp luật của Nhà nước, mà cần có văn hóa trong các hoạt động báo chí. Văn hóa đó phải xuất phát từ người đứng đầu cơ quan báo chí, tạo kỷ cương, chủ động giám sát chặt chẽ các hoạt động của tòa soạn, của phóng viên để không để xảy ra những hoạt động vi phạm.

Một nền kinh tế tư nhân phát triển không thể đứng vững trên nền truyền thông nhiễu loạn, định kiến và sai lệch. Nghị quyết 68 đã khẳng định rõ: tự do thông tin không đồng nghĩa với tự do làm tổn hại danh dự cá nhân và uy tín DN. Bảo vệ DN bằng thông tin đúng, công bằng và tử tế cũng chính là bảo vệ động lực tăng trưởng của quốc gia. Đó là nghĩa vụ không chỉ của Nhà nước mà của cả hệ sinh thái truyền thông, báo chí Việt Nam hôm nay.

Ngọc Ánh