Bao bì thuốc bảo vệ thực vật vứt tràn lan ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường

Nguy hại của bao bì thuốc bảo vệ thực vật

Rác thải từ bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật ngày càng trở thành mối lo khi lượng rác này thải ra môi trường ngày càng nhiều. Do đó, việc duy trì thu gom bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật không chỉ là một yếu tố quan trọng trong công cuộc làm sạch môi trường, mà còn góp phần cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường (BVMT) nông thôn.

Theo ghi nhận trên cánh đồng Đắk Rền, xã Nâm N'Đir, huyện Krông Nô, Đắk Nông, tình trạng vỏ chai, bao bì thuốc bảo vệ thực vật người dân thường vứt rác bừa bãi. Tại phường Khánh Xuân, xã Hòa Khánh, thành phố Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk tình trạng vỏ chai thuốc sâu, diệt cỏ bị vứt tràn lan đáng báo động gây ô nhiễm nguồn nước. Theo lãnh đạo địa phương và ngành nông nghiệp, dù đã có quy trình xử lý rác thải thuốc bảo vệ thực vật, nhưng việc thực hiện gặp khó khăn do thiếu kinh phí và ý thức người dân chưa cao.

Bao bì thuốc bảo vệ thực vật vứt tràn lan ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

Theo thống kê, hằng năm trên địa bàn tỉnh Hải Dương sử dụng khoảng trên 330 tấn thuốc bảo vệ thực vật, với lượng thuốc được sử dụng như trên sẽ phát thải ra môi trường gần 50 tấn vỏ bao bì. Tương tự theo số liệu thống kê của ngành chức năng tỉnh Bắc Giang, tổng lượng thuốc bảo vệ thực vật của tỉnh dao động từ 130-140 tấn/năm. Trong quá trình sử dụng nhiều người dân còn vứt bao gói thuốc bừa bãi ngoài đồng ruộng, khoảng 88% khối lượng bao gói thuốc sau sử dụng chưa được thu gom, vận chuyển và xử lý đúng quy định, tiềm ẩn nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường đất, nước, giảm chất lượng nông sản và ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Ngành chức năng tỉnh Lâm Đồng cũng cho biết, với diện tích gieo trồng trên 396.400ha như hiện nay, địa phương này mỗi năm cần 3.717 tấn hóa chất bảo vệ thực vật. Toàn tỉnh hiện có 5 cơ sở sản xuất và 2.460 điểm kinh doanh, phân bố ở hầu khắp các huyện, thành phố trong tỉnh, đáp ứng đầy đủ các loại vật tư nông nghiệp cho nông dân khi cần. Với 3.717 tấn hóa chất bảo vệ thực vật được sử dụng như trên, lượng bao, gói, chai thuốc thải ra môi trường hàng năm tại Lâm Đồng vào khoảng 175 - 200 tấn/năm.

Theo chuyên gia hóa học Phạm Đức Linh, thuốc bảo vệ thực vật là những hợp chất độc hại đứng đầu danh sách 12 loại độc chất nguy hiểm, tồn tại rất lâu trong môi trường nên khó phân hủy sinh học. Do đó, theo quy định rác thải thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng phải được thu gom vào các bể chứa, không được bỏ chung với rác thải sinh hoạt và rác vệ sinh đồng ruộng, không tự ý đốt hoặc đem chôn lấp...

Trong mỗi bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng luôn tồn dư lượng thuốc tối thiểu là 2% thể tích. Do đó chai, lọ, bao bì thuốc được xếp vào diện chất thải rắn độc hại, nguy hiểm. Khi những hóa chất này ngấm vào đất, vào nguồn nước hoặc phát tán trong không khí sẽ gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của những người tiếp xúc.

Dù đã có những khuyến cáo từ cơ quan chức năng và từ nhà sản xuất, nhưng nhiều người sử dụng chưa lưu tâm làm theo mà vẫn duy trì những thói quen có hại trong sản xuất nông nghiệp.

Nâng cao trách nhiệm của nông dân trong sử dụng thuốc trừ sâu

Theo TS Lê Hoàng Minh, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng bao giờ cũng còn tồn dư một phần thuốc. Nếu vứt bao bì bừa bãi trên đồng ruộng, thuốc sẽ khuếch tán vào nước tưới, nước mưa bị rửa trôi xuống nước ngầm và nước mặt gây ô nhiễm trực tiếp hệ sinh thái. Nếu xử lý bằng chôn lấp bao bì, thuốc cũng sẽ bị rửa trôi, thấm sâu xuống nước mặt, nước ngầm. Tình trạng càng trở nên ô nhiễm nặng hơn nếu chôn lấp ở trên cao hay đầu nguồn nước. Trường hợp đem bao bì đốt không đúng quy trình an toàn nguy cơ phát thải dioxin là rất lớn.

Để đảm bảo sức khỏe cộng đồng và giữ sạch môi trường sinh thái, giải pháp đầu tiên là phải thu gom, phân loại, xử lý chất thải từ hoạt động sản xuất nông nghiệp, trong đó có bao bì thuốc bảo vệ thực vật. Quy trình thu gom phải tuân thủ không bỏ chung với rác thải sinh hoạt và sau đó tiêu hủy tại cơ sở được Bộ Tài nguyên & Môi trường cấp phép.

Vì vậy, không chỉ ý thức và trách nhiệm của người sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, mà còn cần có sự quan tâm của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương trong các khâu tuyên truyền, hướng dẫn, giám sát, kiểm tra… Mặt khác, việc cần làm đồng thời là lắp đặt và duy trì các bể thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật tại những nơi thuận tiện đi lại của nông dân và đạt yêu cầu không bị ngập nước.

Tô Hội