Bán đất hiếm không hóa đơn, Chủ tịch công ty nói vì 'làm đề tài cấp nhà nước'

Bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Đất hiếm Việt Nam

Sáng nay (13/5), phiên xét xử cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Nguyễn Linh Ngọc cùng các bị cáo trong vụ án khai thác, buôn lậu đất hiếm bước sang ngày làm việc thứ hai, tiếp tục được diễn ra ở phần xét hỏi.

Theo đó, trả lời các câu hỏi của HĐXX trong phiên tòa sáng nay, bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Đất hiếm Việt Nam khai, cổ đông thành lập công ty có 6 người, trong đó bị cáo nắm 29% cổ phần và là người điều hành công ty, bởi bị cáo là người hiểu biết về đất hiếm. Bị cáo làm nghề sản xuất đất hiếm để phục vụ xuất khẩu bằng con đường chính ngạch, có khai báo hải quan điện tử. “Đảng và nhà nước khuyến khích sản xuất đất hiếm và bị cáo đang làm đề tài cấp nhà nước. Công ty bị cáo là công ty duy nhất sản xuất đất hiếm xuất khẩu sang Nhật Bản”, lời khai của bị cáo Tuấn.

Theo trình bày của Chủ tịch HĐQT Công ty Đất hiếm Việt Nam Lưu Anh Tuấn, khi mua bán đất hiếm với bị cáo Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch Công ty Thái Dương yêu cầu bị cáo xuất hóa đơn thấp hơn thực tế và bị cáo phải đồng ý với yêu cầu này.

Về cáo buộc mua bán hàng hóa không xuất đủ hóa đơn, bị cáo Tuấn thừa nhận là đúng. Đối với số lượng đất hiếm không xuất hóa đơn, bị cáo cho rằng mình không cần phải hợp thức hóa đầu vào, vì bị cáo đang làm đề tài nghiên cứu sản xuất đất hiếm cấp nhà nước, bị cáo Tuấn nói: “Bị cáo mong tòa xem xét, bị cáo đang làm đề tài cấp nhà nước, bị cáo không hề hưởng lợi, bị cáo làm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo”.

Trước những lời khai của bị cáo Lưu Anh Tuấn, chủ tọa Trần Nam Hà hỏi bị cáo, có văn bản nào thể hiện việc được giao đề tài cấp nhà nước về nghiên cứu sản xuất đất hiếm không, bị cáo cho biết, sẽ nhờ luật sư chuyển đến HĐXX. Bị cáo khẳng định thêm, bản thân đã bỏ ra 80 tỷ đồng để nghiên cứu đề tài này và được Nhà nước cấp cho 10 tỷ đồng đề làm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học.

Về hành vi bị cáo buộc buôn lậu, Chủ tịch Công ty đất hiếm Việt Nam Tuấn thừa nhận cáo trạng nhưng cho rằng, vẫn còn một số điều lấn cấn. Theo trình bày của bị cáo này, các tờ khai hải quan điện tử phải khai báo chính xác, đây chính là bằng chứng thể hiện vi phạm của bị cáo. Nhưng bị cáo lại không hề vi phạm gì theo tờ khai.

Theo cáo trạng, trong thời gian từ năm 2019 - 2023, bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Đất hiếm Việt Nam đã giúp bị cáo Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Thái Dương che giấu doanh thu từ việc bán đất hiếm, để ngoài sổ sách kế toán số tiền hơn 20 tỷ đồng, gây thất thu thuế hơn 7 tỷ đồng.

Các bị cáo tại phiên tòa xét xử

Trong đó, bị cáo Trương Thị Hiển (kế toán Công ty Đất hiếm Việt Nam) cùng ông Lưu Anh Tuấn giúp bị cáo Huấn để ngoài sổ sách kế toán số tiền hơn 9 tỷ đồng theo 2 hóa đơn năm 2020 và 2021, gây thất thu số tiền thuế hơn 3 tỷ đồng.

Chủ tịch Công ty Đất hiếm Việt Nam Lưu Anh Tuấn còn chỉ đạo nhân viên liên hệ, trực tiếp chuyển tiền để lấy 15 hóa đơn của các Công ty cung cấp hóa chất, phản ánh số lượng vật tư đầu vào nhiều hơn thực tế mua bán với tổng trị giá hơn 16 tỷ đồng để hạch toán kế toán trái quy định, vi phạm quy định về kế toán, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền thuế là hơn 4 tỷ đồng.

Cáo trạng cũng cho rằng, bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Đất hiếm Việt Nam đã chỉ đạo nhân viên dùng hồ sơ nhập khẩu nguyên liệu sản xuất xuất khẩu để hợp thức cho việc xuất khẩu trái pháp luật 473.980 kg 'Tổng Oxit đất hiếm' với trị giá hơn 379 tỷ đồng, được sản xuất từ nguồn đất hiếm hàm lượng TREO 18-20% mua của Công ty Thái Dương.

Cũng trong phần xét hỏi, bị cáo Trương Thị Hiển, kế toán trưởng Công ty cổ phần Đất hiếm Việt Nam thừa nhận hóa đơn của Công ty Thái Dương không thể hiện đầy đủ lượng hàng hóa thực tế. Khi đó bị cáo gọi cho bị cáo Lưu Anh Tuấn, thì ông Tuấn bảo bị cáo gọi cho ông Huấn. Lúc đó ông Huấn nói đã trao đổi với ông Tuấn.

Trong khi đó, bị cáo Đỗ Hạnh Hương, Phó Giám đốc Công ty Đất hiếm Việt Nam cho rằng, mình không trực tiếp tham gia mở tờ khai hải quan, mà vẫn bị cáo buộc đồng phạm tội buôn lậu với ông Tuấn là điều khiến bị cáo còn băn khoăn.

Mạnh Hùng