Bài 3: Viên ngọc xanh giữa trùng khơi

Tại đảo Trường Sa Lớn trong một buổi sáng mưa trắng trời. Đứng trên tàu nhìn sang đảo bạt ngàn xanh của cây bàng vuông, cây bão táp, phong ba rạp mình trước gió bão, những chồi non như đang căng mình nuốt từng giọt mưa ngọt lịm, chắt chiu để sinh sôi, thỉnh thoảng một vài cánh cò trắng vút lên, chao liệng, một cảm giác thanh bình gợi nhớ trong tôi hình ảnh làng quê nào đó trong đất liền xa xôi.

Trường Sa, tên gọi thân thương, khi nhắc đến trong lòng mỗi người dân đất Việt đều như có một phần máu thịt, không thể cắt rời. Chúng tôi đến đúng dịp cuối năm và đang là mùa bão, những con sóng cao vút, quất liên hồi vào bờ đảo trắng xóa. Những cơn mưa bất chợt, đến rồi đi không hẹn trước, để lại sau đó tia nắng ấm áp, bầu trời được tắm gội trở nên trong veo. Đảo Trường Sa Lớn được mệnh danh là “thủ đô” của Quần đảo Trường Sa hiện lên trước mắt chúng tôi hiên ngang giữa mênh mông trời biển xanh ngắt một màu.

Ngay tại cổng chào từ âu tàu vào đảo, rất đông người dân và cán bộ, chiến sĩ chờ sẵn chào đón đoàn phóng viên và cán bộ, chiến sĩ ra công tác lần này. Chúng tôi di chuyển vào trong đảo Trường Sa Lớn dưới con đường rợp bóng cây. Cũng như người lính ngày đêm kiên cường giữ đảo, những cây xanh trên đảo Trường Sa đã vượt qua ngàn bão tố, phong ba vươn mình đứng thẳng, xanh mát quanh năm. Dưới bàn tay và tình cảm chăm chút của những người lính, hàng ngàn cây lớn lên từng ngày, kết thành một khối xanh che chở bộ đội vượt qua sự khắc nghiệt của thời tiết, khí hậu nắng nóng và sóng gió biển Đông. Những thân cây “xù xì, gai góc” mang dấu ấn thời gian vẫn kiêu hãnh vươn lên như hình ảnh lớp lớp những thế hệ người lính đảo.

Đứng bên cạnh cột mốc chủ quyền trên đảo, Thượng tá Phạm Tiến Điệp, Chính trị viên Đảo Trường Sa tự hào trước thành quả xanh hóa Trường Sa của cán bộ, chiến sĩ những năm qua. Anh cho biết, hiện trên đảo không còn đất trống. Hằng năm, cùng với sự hỗ trợ của các địa phương, cán bộ, chiến sĩ đã nỗ lực và chủ động ươm hàng ngàn cây xanh trồng trên đảo và hỗ trợ các đảo về cây giống. Vì vậy, đảo Trường Sa không chỉ mạnh về phòng thủ mà còn là nơi đẹp về cảnh quan môi trường.

Để những cây xanh bám rễ, đứng vững “nơi đầu sóng, ngọn gió”, khi mới trồng, lính đảo kỳ công dùng lưới quây quanh, che chắn rất cẩn thận.

Trong số hơn 20 đảo thuộc Quần đảo Trường Sa, có rất ít đảo may mắn được tự nhiên ban cho lớp thổ nhưỡng có chất mùn dầy và lớp phân chim hải âu từ xưa để lại, thuận lợi cho việc trồng cây, trồng rau xanh. Cơ bản các đảo chỉ “giàu” sỏi đá, cát trắng và san hô cứng. Khí hậu khắc nghiệt thêm thổ nhưỡng “khó tính” nên việc trồng cây ở đây khó khăn hơn nhiều lần so với đất liền.

Vậy mà, khi đặt chân lên Quần đảo Trường Sa, chúng tôi lại được hít trọn bầu không khí trong lành, cảm giác như ở đất liền với nhiều loại cây xanh tươi tốt. Trên bất cứ đảo nào, chỉ cần có khoảng đất trống, dù rất nhỏ, bộ đội đều đặt vào đó những mầm xanh và chăm chút với tất cả tấm lòng, hy vọng mầm xanh ấy sẽ lớn lên, che chở bộ đội vượt qua cái nắng, cái nóng giữa biển khơi.

Có lần, trên đảo Đá Tây A, chúng tôi được đi dạo, đạp xe giữa hàng dương xanh tựa dải lụa mềm ôm lấy hòn đảo xinh đẹp, lòng mơ hồ liên tưởng đến một khu resort thơ mộng nào đó trong đất liền. Những tia nắng cuối ngày lọt qua kẽ lá chiếu xuống mặt đất vô vàn hình tròn nhỏ, lấp lánh như đôi mắt trẻ thơ, tinh nghịch nhảy nhót. Chìm trong không gian rất đỗi yên bình, lắng nghe tiếng rì rào của gió hòa cùng tiếng sóng vỗ nhè nhẹ ru hòn đảo mơ màng lúc hoàng hôn, tôi thấy một cảm giác thư thái rất lạ.

Chiến sĩ Lâm Minh Tân ở đảo Đá Tây A cười bảo: Với các cán bộ, chiến sĩ chúng tôi sau giờ huấn luyện, canh gác, hàng dương xanh là nơi lý tưởng để đi bộ thư giãn, tận hưởng không gian trong lành và tạm quên đi những vất vả, căng thẳng trong cuộc sống.

Có đến với đảo xa, sống và làm việc ở nơi khắc nghiệt đầy bão dông và nắng lửa mới thấy quý biết bao những cây xanh. Trên Quần đảo Trường Sa, các hiện tượng thời tiết cực đoan, như dông, lốc diễn ra quanh năm, thường xuyên hứng chịu các cơn bão lớn đi qua, nhất là cái nắng rát bỏng cùng với gió biển mang theo hơi muối thổi ngày đêm làm đen sạm màu da. Vì vậy, những cây xanh, rau xanh và nước ngọt trở thành tài sản quý giá đối với bộ đội.

Hôm từ tàu vào đảo An Bang, chúng tôi phải di chuyển bằng xuồng nhỏ giữa sóng biển chênh chao. Khi xuồng cập đảo, nhiều chiến sĩ đã sẵn sàng nơi mép nước hỗ trợ kéo xuồng. Các chiến sĩ kể rằng, do cấu trúc san hô của đảo An Bang dựng đứng, 4 mùa sóng vỗ nên việc ra - vào đảo gặp vô vàn khó khăn, nguy hiểm, đảo đã tổ chức lực lượng kéo xuồng được huấn luyện thuần thục để đối phó với những tình huống sóng gió phức tạp, đưa các đoàn công tác thân yêu từ đất liền ra thăm đảo.

Đặc thù khí hậu ở đảo An Bang rất khắc nghiệt, số ngày nắng nóng, dông tố lớn, độ mặn trong hơi nước và không khí cao, không có giếng nước ngọt. Thổ nhưỡng trên đảo là cát san hô, bề mặt phủ một lớp mùn mỏng, nghèo chất dinh dưỡng, rất khó cho cây cối phát triển. Nhưng kìa, đảo nhỏ hiện lên trước mắt chúng tôi vẫn là một không gian xanh mát. Những cây bàng vuông sừng sững, cành lá ken dày, từng chùm quả, chùm hoa phớt tím phía đầu cánh đong đưa theo gió như cánh tay của lính đảo vẫy chào. Thật kỳ lạ, loài cây với sức sống bền bỉ và mãnh liệt, âm thầm cắm rễ vào lòng san hô mà lớn lên, mặc nắng mưa, gió bão.

Thấy tôi thích thú, Thiếu tá Võ Cát Thành, bác sĩ công tác trên đảo chạy vội về phòng lấy ra tặng tôi mấy quả bàng vuông đã được anh phơi khô, cất giữ cẩn thận. Anh bảo, tặng tôi làm kỷ niệm và nhắc khi về đất liền, mùa xuân ấm áp hãy ươm quả vào đất để đánh thức mầm xanh được chắt chiu từ sóng gió và mặn mòi biển cả. Vậy là, trong hành trang của tôi đã có thêm một phần hồn cốt của An Bang!

Bài 4: Lớp học bên bờ sóng

Nguyễn Thành Phú