Bắc Bling phá quan họ Bắc Ninh?

Nhảy múa ở chốn tâm linh, khăn mỏ quạ chưa chỉnh

Xem Bắc Bling như được du lịch qua màn ảnh là cảm nhận của nhiều khán giả. Những địa danh mang tính biểu tượng của Bắc Ninh đều xuất hiện ở MV này như Chùa Dâu, làng gốm Phủ Lãng, đền Bà Chúa Kho, Nhà hát dân ca Quan họ Bắc Ninh…

Lời ca của Bắc Bling mở ra không gian văn hóa giàu có của vùng Kinh Bắc: “Mời anh về Bắc Ninh em chơi thăm/Lễ hội nô nức đông vui quanh năm/Qua đền Bà Chúa cầu lộc cầu tài/Sang rằm tháng Tám ung dung chơi trăng/Đua thuyền rẽ sóng trên sông Như Nguyệt/Bao sử sách địa linh nhân kiệt/Tam Phủ chốn bồng lai linh thiêng/Nương nhờ của cửa Thánh con xin cúi đầu…”.

Một số cảnh trong MV Bắc Bling

NSƯT Quý Tráng, nguyên Giám đốc Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã xem MV Bắc Bling vài lần. Thế hệ liền anh đầu tiên của Đoàn dân ca quan họ Hà Bắc (nay là hai tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang) nhìn nhận: “Quan họ có nhiều hình thức nâng cao, phát triển để phù hợp với đời sống hiện đại. Nhưng cần cẩn thận vì quan họ đã đi sâu vào tâm thức của người dân Bắc Ninh.

Nếu kết hợp quan họ với rock, rap hay điệu nhảy thời đại thì nên ở mức độ vừa phải, để phù hợp với nét quan họ của vùng đất này”. Ông đánh giá: “Những động tác nhảy trong Bắc Bling hơi quá đà.

Phần bắn rap có thể lấy mấy câu đồng dao ngày xưa đưa vào, thay đổi tiết tấu một chút, để gần quan họ hơn. Phần nghe của Bắc Bling chưa ăn nhập với vùng đất quan họ lắm”.

Nguyên Giám đốc Nhà hát Quan họ Bắc Ninh còn cho rằng trang phục quan họ trong Bắc Bling bị gượng gạo: “Áo cách điệu không đúng chất quan họ. Quan họ mặc áo năm thân, áo mớ ba mớ bảy, có áo cánh, có yếm đào. Chít khăn phải ra khăn mỏ quạ. Đằng này túm lại như… đi vớt bèo”.

Ông còn tiết lộ, một vị quản lý văn hóa ở huyện Tiên Du, Bắc Ninh phàn nàn với ông rằng, những người làm Bắc Bling chưa hiểu về quan họ. Theo NSƯT Quý Tráng, Bắc Bling có thể thu hút giới trẻ trong một khoảng thời gian nhất định nhưng với những người yêu và hiểu quan họ thì chưa đủ sức thuyết phục.

Trang phục của Hòa Minzy trong MV nhận nhiều lời khen trên mạng xã hội, trong khi các chuyên gia văn hóa lo ngại biến tấu quá đà

Nhà viết kịch Thượng Luyến nhận xét Bắc Bling không có hồn cốt của miền quan họ: “Tôi làm về chèo, thấy âm nhạc Bắc Bling mang chất chèo, không gần với quan họ”. Ông cũng chê mấy màn nhảy múa trong MV: “Nên mặc trang phục khác, mặc trang phục quan họ mà nhảy múa như thế làm mất nét đẹp vốn có của văn hóa quan họ. Đã mặc trang phục quan họ nên nền nã, thanh nhã.

Tôi xem MV nhận thấy hình như họ quay ở không gian chùa Dâu. Ở đây tôi không đánh giá nhảy múa đẹp hay không, mà không gian chùa Dâu, nơi tâm linh thờ Phật Pháp Vân không nên diễn ra màn nhảy múa ấy. Với văn hóa tâm linh, đừng nên dễ dãi”.

Nụ cười gây sốt trong MV Bắc Bling

Câu hát Hòa Minzy cất lên trong Bắc Bling: “Ăn một miếng trầu…” cũng gây tranh luận nhỏ trong những người yêu và hiểu quan họ.

Theo nhà viết kịch Thượng Luyến: “Ăn một miếng giầu mới ra chất quan họ. Trong văn hóa dân gian miếng giầu ấy là trầu không, còn nghĩa bóng là giầu tình cảm, giầu tình nghĩa, chia ngọt sẻ bùi. Còn Ăn một miếng trầu là câu của dân ca đồng bằng Bắc bộ, cũng là ngôn ngữ của thời nay thôi”.

Ông cũng phê khăn mỏ quạ xộc xệch trong Bắc Bling: “Gập khăn 1/3 rồi gập đôi mới cứng cái mỏ. Còn chỉ gập đôi mỏ mềm bẹp xuống ngay”, ông giải thích.

Khó như lan tỏa quan họ

Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tĩnh, Chi hội trưởng Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam, tỉnh Bắc Ninh cho biết, ông đã xem Bắc Bling và nghe nhiều lời ngợi ca về MV mang tính đột phá của Hòa Minzy nhưng vẫn bảo lưu quan điểm: “Thế hệ thất thập cổ lai hi không thích Bắc Bling đâu. Quan họ là sự lịch lãm từ lời ăn, tiếng nói trong sinh hoạt hát quan họ. Dân ca quan họ trong diễn xướng chưa bao giờ giống các liền anh, liền chị nhảy tung tăng ở sân chùa... Những động tác ấy không phù hợp với quan họ. Quan họ rất cần lan tỏa nhưng lan tỏa để mất đi cốt cách người quan họ thì cũng nên xem lại”. Nhạc sĩ Trọng Tĩnh nhắc lại, năm 2000 từng có một người yêu quan họ tâm huyết xin với lãnh đạo tỉnh cho hát đồng ca một vài bài dân ca quan họ vào hội Lim năm đó. Và việc này đã tạo ra tranh luận không nhỏ.

Một số khán giả trẻ xem Bắc Bling lại nhận xét: Cảnh các nghệ nhân đung đưa theo nhịp của ca sĩ, lắc bên phải, lắc bên trái, không ảnh hưởng quan họ mà ảnh hưởng từ MV Rockstar của Lisa, nhóm Blackpink.

NSƯT Quý Tráng chia sẻ, đã có khá nhiều nhạc sĩ tên tuổi viết những ca khúc mới mang chất liệu quan họ được người dân Bắc Ninh yêu thích: “Thí dụ như những bài Làng quan họ quê tôi, Gửi về quan họ, Tình yêu bên dòng sông quan họ… Nhiều người còn nghĩ những bài hát này là bài ca quan họ truyền thống. Đó mới chính là sự nâng quan họ cho hợp thời đại. Còn Bắc Bling thì không nâng quan họ mà phá quan họ”.

Nhạc công, nhạc sĩ Tiến Luân, sống ở TP HCM sau khi xem Bắc Bling cũng đánh giá như những nghệ sĩ của miền Kinh Bắc: MV có tác dụng quảng bá du lịch nhưng không giúp lan tỏa vẻ đẹp của quan họ.

Nhạc sĩ Vũ Hùng, nguyên Giám đốc Nhà hát Quân đội, lại ủng hộ Bắc Bling: “Những gì mới mà được đông đảo quần chúng thích thì nên ủng hộ. Cá nhân tôi cứ thấy cái mới là khoái. Tất nhiên các vị yêu văn hóa quan họ thấy Bắc Bling vượt quá một chút cũng không sai”.

Nhạc sĩ quân đội gạo cội cho rằng: “Cái gì mới phát hiện thường bị phản đối. Tôi nhớ hơn 20 năm trước đã có người làm hợp xướng quan họ, cũng bị chê. Tôi lại thấy rất mới, rất hay chỉ tiếc tác giả không theo đến cùng và chưa có điều kiện đưa vào đời sống tinh thần của công chúng yêu âm nhạc nên chìm đi”.

Theo nhạc sĩ Vũ Hùng, quan họ hôm nay vẫn cần thay đổi: “Thời đại bây giờ quan họ vẫn có thể nhảy. Sao lại không được nhảy? Ngày trước làm một liên khúc phối các màu nhạc với nhau, màu dân gian, màu nhạc nhẹ… mới đầu khán giả nghe chưa quen thấy khó chịu, giờ quen rồi lại thấy thế mới là cao cấp!

Làm mới trên chất liệu dân tộc kỳ công lắm. Tôi thấy Bắc Bling làm tốt. Phải bắn rap mới hấp dẫn giới trẻ được. Hòa thanh Bắc Bling là hòa thanh cách điệu, không theo truyền thống, nghe lung linh”.

Nông Hồng Diệu