Bà Sanae Takaichi trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản

Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) Sanae Takaichi chào đón những tràng pháo tay sau khi bà được bầu làm thủ tướng mới của Nhật Bản trong phiên họp bất thường của Hạ viện tại Tokyo ngày 21-10. Ảnh: AFP

Trong cuộc bỏ phiếu quyết định sáng 21-10 tại Hạ viện gồm 465 ghế, bà Takaichi đã giành được 237 phiếu ủng hộ - vượt qua ngưỡng đa số cần thiết để chính thức trở thành người kế nhiệm ông Shigeru Ishiba. Các nghị sĩ đã vỗ tay tán thưởng khi bà Takaichi bỏ phiếu và chào đón bà bằng tràng pháo tay vang dội sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc. Cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện sau đó chủ yếu mang tính thủ tục, bởi theo quy định, nếu kết quả bỏ phiếu tại Thượng viện khác với Hạ viện thì kết quả bầu tại Hạ viện sẽ là kết quả cuối cùng. Bà chính thức nhậm chức Thủ tướng thứ 104 của Nhật Bản vào chiều tối cùng ngày.

Bà Takaichi, 64 tuổi, lần đầu tiên được bầu vào Hạ viện năm 1993, từng đảm nhiệm các chức vụ quan trọng trong chính quyền và trong đảng Dân chủ Tự do như Bộ trưởng An ninh Kinh tế, Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông, Chủ tịch Hội đồng nghiên cứu chính sách của LDP. Ngày 4-10, bà đã chiến thắng trước 4 đối thủ khác để kế nhiệm ông Shigeru Ishiba trong cuộc bầu chọn lãnh đạo đảng cầm quyền LDP. Trước đó, bà đã 2 lần thất bại trong các cuộc tranh cử chủ tịch đảng vào năm 2021 và 2024.

Sau khi bà Takaichi được bầu làm lãnh đạo LDP, đảng Komeito tuyên bố rời khỏi liên minh với LDP sau 26 năm hợp tác. Đảng này rút lui vì bất đồng với lập trường bảo thủ của bà và bê bối quỹ đen của LDP, liên quan đến hơn 600 triệu yen tiền quyên góp bị sử dụng sai mục đích. Mất đa số trong Quốc hội, bà Takaichi buộc phải tìm kiếm đồng minh mới.Bà Takaichi chọn giải pháp liên kết với đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP). Hai bên ký thỏa thuận liên minh ngày 20-10, thống nhất các mục tiêu chung về đối ngoại, an ninh và năng lượng.

Việc bà Sanae Takaichi trở thành Thủ tướng không chỉ mang ý nghĩa chính trị mà còn là cột mốc biểu tượng trong xã hội Nhật Bản, nơi nữ giới vẫn chiếm tỷ lệ rất thấp trong giới tinh hoa chính trị. Giới quan sát cho rằng LDP chọn bà Takaichi làm lãnh đạo đất nước nhằm khôi phục niềm tin từ công chúng, vốn đang phẫn nộ vì giá cả leo thang và bị chi phối bởi các đảng đối lập với những lời hứa hẹn về phát triển kinh tế, siết kiểm soát người nước ngoài. Một ngày trước cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện, bà Takaichi cam kết "sẽ đưa nền kinh tế đất nước hùng mạnh hơn và định hình lại Nhật Bản thành quốc gia có thể gánh vác trách nhiệm cho các thế hệ tương lai".

Tờ Straits Timescho biết bà Sanae Takaichi, từ lâu coi cố Thủ tướng Margaret Thatcher - nữ lãnh đạo đầu tiên của Anh - là hình mẫu chính trị. Giống như “bà đầm thép” của Anh, bà Takaichi theo đường lối bảo thủ, ủng hộ chi tiêu chính phủ lớn hơn và tăng ngân sách quốc phòng. Tuy nhiên, trong chiến dịch tranh cử lần này, bà đã thể hiện lập trường ôn hòa hơn để mở rộng sự ủng hộ, làm dịu bớt những quan điểm bảo thủ cứng rắn trước đây và tự mô tả mình là “nhà bảo thủ ôn hòa”. Dù theo đường lối cứng rắn, bà vẫn ủng hộ chính sách nới lỏng tài khóa, ủng hộ các ưu đãi thuế, và từng chỉ trích Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất.

Bà Sanae Takaichi cũng tuyên bố sẽ tiếp tục thỏa thuận thương mại giữa người tiền nhiệm Shigeru Ishiba và Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong đó Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ để đổi lấy mức thuế thấp hơn đối với ô-tô và các sản phẩm khác, đồng thời để ngỏ khả năng tái đàm phán nếu thỏa thuận tỏ ra không công bằng.

AN BÌNH